Σ. Ψυχομάνης, Το Factoring, 1996

Πρόλογος

Κυριότερες συντομογραφίες

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Α. Προοίμιο
Β. Η έννοια του factoring
Γ. Θέματα Ορολογίας
Δ. Ιστορική εξέλιξη

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΤΟ FACTORING ΑΠΟ ΤΕΧΝΙΚΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗΣ ΑΠΟΨΕΩΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΟΥ FACTORING

• I. Εισαγωγική συμφωνία
  ΙΙ. Η συμφωνία για τη μεταβίβαση (εκχώρηση) απαιτήσεων
  ΙΙΙ.Η συμφωνία για την αιτία (causa) της εκχωρήσεως
  IV.Η συμφωνία για τον καταμερισμό των ευθυνών
  V.Η συμφωνία για τις υποχρεώσεις του προμηθευτή
  VI.Η συμφωνία για τις υποχρεώσεις του πράκτορα
  VII.Η συμφωνία για την προμήθεια του πράκτορα
  VIII.Η συμφωνία για τη διάρκεια και τη λήξη της συμβάσεως
  
  I. Διαβίβαση καταλόγου οφειλετών
  ΙΙ. Έλεγχος φερεγγυότητος
  ΙΙΙ.Άνοιγμα βιβλίου οφειλετών
  IV.Καθορισμός πιστωτικών ορίων
  V.Αποστολή τιμολογίων - Γνωστοποίηση σχέσεως
  VI.Άνοιγμα λογαριασμών του προμηθευτή
  
  Ι. Η τήρηση του συμψηφιστικού ή του τρέχοντος λογαριασμού
  ΙΙ. Η τήρηση του δεσμευμένου λογαριασμού
  
  Ι. Η τήρηση του εισπρακτικού λογαριασμού
  ΙΙ. Παρακολούθηση πληρωμών (Είσπραξη των απαιτήσεων)
  ΙΙΙ. Παροχή πληροφοριών
  IV.Παροχή άλλων υπηρεσιών
  V.Η οφειλόμενη για την παροχή υπηρεσιών προμήθεια
  
Α. Προπαρασκευαστικές εργασίες
Β.Κατάρτιση της συμβάσεως factoring
Γ. Έναρξη εργασιών
Δ. Διαδικασία χρηματοδότησης (Χρηματοδοτική λειτουργία)
Ε. Διαδικασία παροχής υπηρεσιών (Διαχειριστική λειτουργία)
ΣΤ. Διαδικασία αναλήψεως του κινδύνου αφερεγγυότητος των οφειλετών (Ασφαλιστική λειτουργία)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΤΑ ΕΙΔΗ ΤΟΥ FACTORING (ΟΙ ΜΟΡΦΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΕΩΣ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΠΡΑΞΗ)

• Ι. Το σύστημα των δύο πρακτόρων
  ΙΙ. Το 'άμεσο εξαγωγικό factoring'
  III.Το 'άμεσο εισαγωγικό factoring'
  IV.Το factoring αντιστήριξης
  
  • • Ι. Αμιγώς χρηματοδοτικό factoring
      ΙΙ.'Διαχειριστικό' factoring
      
    Ι.Καταχρηστικές μορφές factoring
    
  Ι. Factoring με συμμετοχή περισσοτέρων τραπεζών ή πρακτόρων
  ΙΙ.Εντολοδοχικό factoring
  ΙΙΙ.Οιονεί διαχειριστικό factoring
  
Α. Γνήσιο factoring
Β. Νόθο factoring
Γ. Εμφανές factoring
Δ.Αφανές factoring
Ε.Καταληκτικό factoring
ΣΤ.Factoring προπληρωμών
Ζ.Αυτοεξυπηρετούμενο factoring
Η.Εγχώριο και διεθνές factoring
Θ.Συμμετοχικό factoring

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΕΣ ΙΔΙΑΙΤΕΡΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΩΠΩΝ ΚΑΙ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΣΤΟ FACTORING

• • 1. Τελικοί αγοραστές
    2. Πληρωτές τοις μετρητοίς
    
  Ι. Η μορφή της επιχείρησης
  ΙΙ. Το ύψος του κύκλου εργασιών της επιχείρησης
  ΙΙΙ. Το αντικείμενο της επιχειρηματικής δραστηριότητος του προμηθευτή
  IV.Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των οφειλετών
  V. Ο χρόνος εκκρεμότητος των απαιτήσεων
  VI.Το είδος των απαιτήσεων
  VII.Η αξία των τιμολογιακών απαιτήσεων
  VIII.Το είδος και η διάρκεια των αναγκών χρηματοδότησης της επιχείρησης
  ΙΧ.Η οικονομική κατάσταση και η πιστοληπτική ικανότητα της επιχείρησης
  
Α. Ο πράκτορας
Β.Ο προμηθευτής
Γ. Οι απαιτήσεις
Δ.Οι οφειλέτες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Η ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΟΥ FACTORING

• Ι. Οικονομική υποβοήθηση παραγωγικών κλάδων
  ΙΙ. Προώθηση εξαγωγών
  ΙΙΙ. Δημιουργία νέων και ανταγωνιστικών δραστηριοτήτων
  IV. Καταπολέμηση φοροδιαφυγής και παραοικονομίας
  
  Ι. Κερδοφόρα δραστηριότητα
  ΙΙ. Παροχή ολοκληρωμένης και ανταγωνιστικής τραπεζικής εξυπηρέτησης
  
  • 1. Εξασφάλιση ρευστότητος και συνέπειες
    2. Αποδοτικότητα της επιχείρησης
    3.Ασφάλεια της επιχειρηματικής δραστηριότητος
    4. Επιχειρηματική ανεξαρτησία και εξοικονόμιση δαπανών
    
    1. Το πρόβλημα του 'βελουδένιου χειροκτίου'
    2.Το πρόβλημα της σύγχυσης με την παροχή πιστώσεως έναντι εκχωρήσεως απαιτήσεων
    3.Το πρόβλημα της εξάρτησης
    4.Το πρόβλημα του τρόπου χρήσης της ρευστότητος
    5.Το πρόβλημα των επιχειρηματικών ζημιών
    
  Ι. Πλεονεκτήματα
  ΙΙ. Μειονεκτήματα
  
Α. Για την εθνική οικονομία
Β. Για τους πράκτορες
Γ. Για τους προμηθευτές

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΤΟ FACTORING ΑΠΟ ΝΟΜΙΚΗΣ ΑΠΟΨΕΩΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ - ΕΝΝΟΙΟΛΟΓΙΚΟ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΣΥΜΒΑΣΕΩΣ - ΣΥΜΒΑΛΛΟΜΕΝΟΙ.

• Ι. Η ΠΔ/ΤΕ 959/10.3.87
  ΙΙ. Η ΠΔ/ΤΕ 1117/30.7.87
  ΙΙΙ. Η ΠΔ/ΤΕ 399/30.8.88
  IV. Η απόφαση της ΕΝ/ΠΘ/ΤΕ 511/29.10.92
  V. Ο ν. 1905/90
  VI. Η ΠΔ/ΤΕ 2168/8.1.93
  VII. Άλλες τροποποιητικές ή συμπληρωματικές διατάξεις
  
  Ι. Η πρακτορεία επιχειρηματικών απαιτήσεων
  ΙΙ. Το factoring
  
  • 1. Η έννοια του 'προμηθευτή'
    2.Ο 'κατά κύριο επάγγελμα' προμηθευτής
    3.Η εμπορική ιδιότητα του προμηθευτή
    4.Η επιχείρηση του προμηθευτή
    5.Οι 'οίκοι του εξωτερικού' και οι 'ιδρυτές ή μέτοχοι' των πρακτόρων ως προμηθευτές
    
    • α.Η έννοια της τράπεζας στο ελληνικό δίκαιο
      β.Οι προϋποθέσεις της νόμιμης 'εγκατάστασης' και 'λειτουργίας' στην Ελλάδα
      
      α.Γενικά
      β.Εγκατάσταση πιστωτικού ιδρύματος κατά το ν. 2076/92 με ίδρυση υποκαταστήματος ή θυρίδος συναλλαγών
      γ. Εγκατάσταση μέσω θυγατρικής εταιρίας ή πρακτορείου - Παροχή υπηρεσιών χωρίς εγκατάσταση
      δ.Συμπεράσματα
      
    1. Οι ελληνικές τράπεζες - πιστωτικά ιδρύματα
    2.Τα αλλοδαπά πιστωτικά ιδρύματα
    3.Οι εταιρίες πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων
    
  Ι. Ο προμηθευτής αγαθών ή υπηρεσιών
  ΙΙ. Ο πράκτορας επιχειρηματικών απαιτήσεων
  
Α.Η νομοθετική ρύθμιση του factoring στην Ελλάδα
Β. Εννοιολογικό περιεχόμενο των συμβάσεων πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων γενικά και του factoring ειδικότερα, κατά το ν. 1905/90
Γ. Οι συμβαλλόμενοι στη σύμβαση factoring

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΟΙ ΕΤΑΙΡΙΕΣ ΠΡΑΚΤΟΡΕΙΑΣ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΑΠΑΙΤΗΣΕΩΝ ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ - ΕΙΔΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ ΠΡΑΚΤΟΡΩΝ

• • 1. Γενικά
    2.Απόκτηση μετοχών εταιριών πρακτορείας, θυγατρικών πιστωτικών ιδρυμάτων
    
    1. Άδεια συστάσεως
    2.Άδεια μετατροπής
    
  Ι. Γενικά
  ΙΙ. Ο σκοπός της εταιρίας
  ΙΙΙ. Το ύψος του μετοχικού (εταιρικού) κεφαλαίου
  IV. Η κάλυψη και η καταβολή του κεφαλαίου
  V. Οι μετοχές
  VΙ. Άδεια της Τράπεζας της Ελλάδος
  VΙΙ. Ίδρυση υποκαταστημάτων και παροχή υπηρεσιών εκτός Ελλάδος
  VIII.Έλεγχος των εταιριών
  
  Ι. Γενικά
  ΙΙ. Εγκατάσταση με ίδρυση θυγατρικής, υποκαταστήματος ή πρακτορείου
  ΙΙΙ. Η ειδική αντιμετώπιση των κοινοτικών θυγατρικών εταιριών πιστωτικών ιδρυμάτων
  IV. Η παροχή υπηρεσιών χωρίς εγκατάσταση
  
  Ι. Φορολογική μεταχείριση
  ΙΙ. Ειδικό αφορολόγητο αποθεματικό
  ΙΙΙ. Άλλες φορολογικές απαλλαγές
  IV. Εποπτεία και έλεγχος από την Τράπεζα της Ελλάδος
  
Α. Οι ημεδαπές ανώνυμες εταιρίες πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων
Β. Οι αλλοδαπές εταιρίες πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων
Γ. Ειδικά θέματα πρακτόρων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΓΕΝΙΚΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΥΜΒΑΣΕΩΣ FACTORING

• • 1. 'Η εκχώρηση απαιτήσεων στον πράκτορα με ή χωρίς δικαίωμα αναγωγής'
    2. 'Η εξουσιοδότηση για την είσπραξή τους'
    3.'Η χρηματοδότηση του προμηθευτή με προεξόφληση των απαιτήσεων'
    4. 'Η λογιστική ή νομική παρακολούθηση των απαιτήσεων' και 'η διαχείρισή τους'
    5. 'Η ολική ή μερική κάλυψη του πιστωτικού κινδύνου του προμηθευτή'
    
  Ι. Οι παρεχόμενες κατά το νόμο 'σχετικές υπηρεσίες'
  ΙΙ. Συμπερασματικές παρατηρήσεις
  
  Ι. Τυπική σύμβαση
  ΙΙ.Διαρκής σύμβαση
  
Α. Η επίδραση της οικονομικής λειτουργίας του factoring στη διαμόρφωση της σχέσεως
Β. Το factoring ως μεικτή σύμβαση
Γ. Το factoring ως τυπική και διαρκής σύμβαση
Δ.Το factoring ως σχέση εμπιστοσύνης
Ε.Το factoring ως αποκλειστική εμπορική δραστηριότητα του πράκτορα
ΣΤ.Το factoring ως σύμβαση πλαίσιο
Ζ.Ελαττώματα της συμβάσεως

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΝΟΜΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΕΚΤΙΚΟΤΕΡΗΣ ΜΟΡΦΗΣ FACTORING, ΤΟΥ ΓΝΗΣΙΟΥ FACTORING - ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

• • 1. Ενέργεια αναγγελίας ή ισοδύναμων ενεργειών του οφειλέτη
    2.Περιεχόμενο και τρόποι αναγγελίας
    
  Ι. Περιεχόμενο συμβάσεως
  ΙΙ.Αναγγελία
  ΙΙΙ.Δικαιώματα και υποχρεώσεις των μερών
  IV.Ευθύνη του προμηθευτή (εκχωρητή)
  V.Αντιμετώπιση της συμφωνίας για το ανεκχώρητο των απαιτήσεων
  VI.Αντιμετώπιση της συμφωνίας παρατεινόμενης επιφύλαξης κυριότητος
  VII. Απαγόρευση διαδοχικών συμβάσεων με πλείονες πράκτορες
  VIII.Μεταβίβαση παρεπόμενων δικαιωμάτων
  
  • 1. Πώληση απαιτήσεων ή δάνειο και εκχώρηση αντί καταβολής
    2. Συμψηφιστικός ή τρέχων λογαριασμός
    3.Η συμφωνία περί πιστωτικών ορίων και η επιρροή της στη σχέση
    
    1. Η ευθύνη του προμηθευτή για την ύπαρξη των απαιτήσεων
    2.Η νομική φύση του δεσμευμένου λογαριασμού
    3. Η ευθύνη του πράκτορα για τη φερεγγυότητα των οφειλετών
    4.Η ευθύνη για τους λοιπούς κινδύνους
    5.Η μεταβίβαση μη παρεπόμενων δικαιωμάτων
    
    1. Η διαχειριστική λειτουργία ως αυτονόητη συνέπεια της πωλήσεως απαιτήσεων
    2.Υποχρεώσεις του πράκτορα
    3.Η παροχή πρόσθετων υπηρεσιών
    
    1. Η αμοιβή του πράκτορα
    2.Η λήξη της συμβάσεως
    
  Ι. Για τη χρηματοδοτική λειτουργία του factoring
  ΙΙ. Για την ασφαλιστική λειτουργία του factoring
  ΙΙΙ. Για τη διαχειριστική λειτουργία του factoring
  ΙV. Για την αμοιβή του πράκτορα και τη λήξη της συμβάσεως factoring
  
Γενικά
Α. Η εκχώρηση των απαιτήσεων του προμηθευτή
Β. Οι λοιπές συμφωνίες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

ΝΟΜΙΚΟΣ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΛΟΙΠΩΝ ΕΙΔΩΝ FACTORING ΚΑΙ ΤΟ FORFAITING - ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ

• Ι. Νόθο factoring
  ΙΙ.Καταληκτικό factoring ή factoring χωρίς χρηματοδότηση
  ΙΙΙ.Νέο ή αυτοεξυπηρετούμενο factoring
  
  Ι. Διαχειριστικό factoring
  ΙΙ.Αμιγώς χρηματοδοτικό 'factoring'
  
  Ι.Εμφανές και αφανές (εμπιστευτικό) factoring
  ΙΙ.Εγχώριο και διεθνές 'factoring'
  ΙΙΙ.Συμμετοχικό factoring
  
  Ι.Νομοθετική ρύθμιση - Έννοια
  ΙΙ.Ιστορική εξέλιξη
  ΙΙΙ.Η τεχνική του forfaiting
  IV.Η νομική φύση του forfaiting
  V.Διάκριση από το factoring
  VI.Διάκριση από την απλή προεξόφληση λογιστικών απαιτήσεων
  
Α. Τα λοιπά βασικά είδη factoring
Β. Νεότερες διαφοροποιημένες (καταχρηστικές) μορφές factoring
Γ. Παραλλαγές των βασικών ειδών factoring
Δ.Το forfaiting - Διάκριση από factoring

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΑ ΚΕΙΜΕΝΑ

1. Εισηγητική έκθεση στο σχέδιο νόμου 'Για τη σύμβαση πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων και άλλες διατάξεις'
2.Νόμος 1905/90. 'Για τη σύμβαση πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων και άλλες διατάξεις'
3.Απόφαση της ΕΝ/ΠΘ/ΤΕ 'Κάλυψη συναλλαγματικών υποχρεώσεων εξαγωγικών επιχειρήσεων στο εξωτερικό από το σε συνάλλαγμα προϊόν εξαγωγών τους' (Συνεδρίαση 456/15.10.90, Θέμα 10)
4.Απόφαση της ΕΝ/ΠΘ/ΤΕ 'Ανάθεση διενέργειας πράξεων factoring - forfaiting σε πιστωτικά ιδρύματα και χρηματοδοτικούς οργανισμούς του εξωτερικού' (Συνεδρίαση 511/29.10.92, Θέμα 7)
5.ΠΔ/ΤΕ 2168/8.1.93 'Προϋποθέσεις παροχής αδείας για τη λειτουργία ανώνυμων εταιριών επιχειρηματικών απαιτήσεων στην Ελλάδα και κανόνες εποπτείας των εταιριών αυτών από την Τράπεζα της Ελλάδος'
6.ΠΔ/ΤΕ 2246/23/11.93 'Εποπτεία και έλεγχος των μεγάλων χρηματοδοτικών ανοιγμάτων των πιστωτικών ιδρυμάτων'296
7.Απόφαση της ΕΝ/ΠΘ/ΤΕ 'Διευκολύνσεις σχετικές με τη διενέργεια του εξαγωγικού factoring στην Ελλάδα' (Συνεδρίαση 557/16.5.95, Θέμα 6)
8.Απόφαση της ΕΝ/ΠΘ/ΤΕ 'Τροποποίηση της ΠΔ/ΤΕ 2168/8.1.93, που αφορά στις προϋποθέσεις παροχής άδειας και στους κανόνες εποπτείας των ανωνύμων εταιριών πρακτορείας επιχειρηματικών απαιτήσεων' (Συνεδρίαση
571/28.2.96, Θέμα 8)

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Α. Ελληνική
Β. Ξενόγλωσση