Σ. Μηναΐδης, Ο θεσμός των Βουλευτών Επικρατείας, η ένταξή του στο σύστημα της άνευ σταυροδοσίας εκλογής βουλευτών, 2012
1. O θεσμός των βουλευτών Επικρατείας προβλήθηκε, διαχρονικά, ως μία ιδιότυπη εκσυγχρονιστική συνιστώσα του αντιπροσωπευτικού-κοινοβουλευτικού χαρακτήρα του πολιτεύματος, ικανή να συμβάλει –μέσω της παιδαγωγικής λειτουργίας των φορέων του– στην πάταξη του φαινομένου της εκλογικής πελατείας και στην ποιοτική αναβάθμιση των βουλευτών και των ενδοκοινοβουλευτικών διαδικασιών.
Ωστόσο, η πρακτική του θεσμού ανέδειξε σωρεία προβληματισμών αναγομένων, ιδίως:
Α) στην τήρηση των κανόνων της ενδοκομματικής δημοκρατίας κατά την επιλογή των επιλεγέντων ως υποψηφίων βουλευτών Επικρατείας και στην πάταξη του φαινομένου της κομματικής ολιγαρχίας.
Β) στην εναρμόνιση της διαδικασίας ανάδειξης των φορέων του θεσμού προς τη θεμελιώδη αρχή της αμεσότητας της ψήφου.
Οι ανωτέρω προβληματισμοί καθίστανται εναργείς συσχετιζόμενοι με τις παραμέτρους ανάδειξης βουλευτών των εκλογικών περιφερειών βάσει του συστήματος της «δεσμευμένης» εκλογικής διαδικασίας (λ.χ. της εκλογής ως βουλευτών των διατελεσάντων Πρωθυπουργών, των αρχηγών κομμάτων, καθώς και όταν προκηρύσσονται εκλογές σε χρόνο εγγύτατο προς την προηγηθείσα αντίστοιχη διαδικασία).
2. Οι ατυχείς επιλογές, όμως, των κομματικών ηγεσιών και η ανεπαρκής πολιτική συμπεριφορά των φορέων του θεσμού συνέτειναν στην απώλεια μιας μοναδικής ευκαιρίας να καταστούν οι βουλευτές Επικρατείας πρωτοπόροι στη θεσμική οργάνωση ενός υγιούς πολιτικού ανταγωνισμού, συμβάλλοντας έτσι στη μετουσίωση του δυνητικού χαρακτήρα του θεσμού σε σταθερά του αντιπροσωπευτικού συστήματος.
3. Η βιωσιμότητα του θεσμού των βουλευτών Επικρατείας, διέρχεται, εν τέλει, μέσα από την ανάγκη εμπλουτισμού της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας με συμμετοχικά στοιχεία.
Η εν λόγω εξέλιξη θα συνέβαλε στη διάγνωση εκ μέρους του Λαού της φύσης και της σκοπιμότητας του θεσμού, καθώς και των περιθωρίων συμβολής του στην αξιοπιστία των ενδοκομματικών και ενδοκοινοβουλευτικών διαδικασιών. Παράλληλα, θα συνέτεινε στην εδραίωση σχέσεων αμοιβαίας εμπιστοσύνης και κοινωνικοπολιτικής ευθύνης ανάμεσα στους φορείς και αποδέκτες της πολιτικής εντολής-πλαίσιο.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
I. Eλληνόγλωσσες
ΙΙ. Ξενόγλωσσες
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ
ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΩΝ «ΑΡΙΣΤΙΝΔΗΝ» ΜΕΛΩΝ
ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄: Ο ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΩΝ ΓΕΡΟΥΣΙΑΣΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΜΟΝΑΡΧΗ
1. Στο «Hγεμονικό» Σύνταγμα του 1832 (άρθρ. 166, 226)
2. Στο Σύνταγμα της περιορισμένης (ή Συνταγματικής) Μοναρχίας του 1844 (άρθρ. 70)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄: Ο ΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ ΗΓΕΜΟΝΑ (ΥΠΑΤΟ ΑΡΜΟΣΤΗ) (άρθρ. 29 εδ. γ΄, 37, 42 Συντάγματος Κρητικής Πολιτείας 1899)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄: Η ΕΚΛΟΓΗ ΓΕΡΟΥΣΙΑΣΤΩΝ ΣΕ ΚΟΙΝΗ ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗ ΤΩΝ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΤΙΚΩΝ ΣΩΜΑΤΩΝ (άρθρ. 59 εδ. α΄ Συντάγματος 1927)
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ
ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΩΝ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄: H AΡXIKH TΟΥ ΠΡΟΒΛΕΨΗ ΣΤΗΝ ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΝΑ-ΘΕΩΡΗΣΗΣ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ 1952 ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ ΤΗΣ Ε.Ρ.Ε. (21.2.1963)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄: Η ΕΝΣΩΜΑΤΩΣΗ ΤΟΥ ΣΤΑ «ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΑ» ΚΕΙΜΕΝΑ ΤΗΣ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑΣ ΤΗΣ 21.4.1967
1. Στο «Συνταγματικό» κείμενο του 1968 (άρθρ. 57 παρ. 4)
2. Στο «Συνταγματικό» κείμενο του 1973 (άρθρ. 57 παρ. 4)
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄: Η ΠΑΡΕΙΣΦΡΥΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΗ ΠΡΑΞΗ THΣ 24.9.1974 «ΠΕΡΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΣΕΩΣ ΚΑΙ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΕΩΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΩΣ ΚΑΙ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΩΝ ΜΕΧΡΙ ΤΟΥΔΕ ΕΚΔΟΘΕΙΣΩΝ ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΩΝ ΠΡΑΞΕΩΝ»
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
Η ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ Η ΠΡΑΚΤΙΚΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ
ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ ΤΩΝ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ
ΣΤΟ ΙΣΧΥΟΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΟΥ 1975/1986/2001/2008
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄: Η ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΤΗΝ Ε΄ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΗ ΒΟΥΛΗ
1. Η αρχική πρόβλεψή του στο Κυβερνητικό Σχέδιο Συντάγματος (Ιανουάριος 1975)
2. Η (πρόσκαιρη) διαγραφή του στη Β΄ Υποεπιτροπή της επί του Συντάγματος 1975 Κοινοβουλευτικής Επιτροπής
3. Η αναμόρφωσή του στην Ολομέλεια της Επιτροπής του Συντάγματος
4. Η οριστική διαμόρφωσή του στην Ολομέλεια της Ε΄ Αναθεωρητικής Βουλής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄: Η ΑΡΧΙΚΗ ΠΡΟΤΑΣΗ ΤΗΣ «ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ» ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ (= Διεύρυνση του αριθμού των Βουλευτών Επικρατείας) [Από τη δημοσιοποίηση (9.1.1995) έως και την καταψήφισή της από την Επιτροπή Αναθεώρησης του Συντάγματος (20.5.1998)]
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄: Η ΕΠΑΝΑΦΟΡΑ ΤΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ ΤΗΣ «ΝΕΑΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ» ΓΙΑ ΤΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ (= Διεύρυνση του αριθμού των Βουλευτών Επικρατείας)[Από την κατάθεσή της στη Βουλή (26.6.2006) έως και την απόρριψή της από την Ολομέλεια της Βουλής (22.2.2007)]
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄: ΚΡΙΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΠΟΙΗΣΗΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΑΘΕΩΡΗΤΙΚΩΝ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑΤΩΝ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄: ΟΙ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΩΝ ΑΡΘΡ. 54 ΠΑΡ. 3, 56 ΠΑΡ. 3 ΕΔ. Β΄ ΤΟΥ ΙΣΧΥΟΝΤΟΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΤΙΣΤΟΙΧΕΣ ΤΗΣ ΕΚΛΟΓΙΚΗΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ
1. To νοηματικό περιεχόμενο του όρου «βουλευτές Επικρατείας»
2. Boυλευτές Επικρατείας και βουλευτές εκλογικών περιφερειών – Ομοιότητες και διαφορές τους, αναγόμενες:
Α. Στον καθορισμό του αριθμού τους
Β. Στο νομικό καθεστώς που τους διέπει
3. α. Η υπαγωγή των βουλευτών Επικρατείας στα κωλύματα εκλογιμότητας του άρθρ. 56 παρ. 1 Συντ.
β. Η εξαίρεση των βουλευτών Επικρατείας από το τοπικό κώλυμα εκλογιμότητας του άρθρ. 56 παρ. 3 Συντ.
4. Το σύστημα κατανομής των βουλευτών Επικρατείας στα κόμματα
5. Η επίπτωση της ανάδειξης βουλευτών Επικρατείας στον αριθμό των βουλευτών που εκλέγονται στις εκλογικές περιφέρειες
6. Οι αναπληρωματικοί των βουλευτών Επικρατείας
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄: ΟΙ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟΙ ΤΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΑΝΑΔΕΙΞΗΣ ΤΩΝ ΒΟΥΛΕΥΤΩΝ ΕΠΙΚΡΑΤΕΙΑΣ ΠΡΟΣ ΤΙΣ ΛΟΙΠΕΣ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΥΣ ΤΟΥ ΣΥΣΤΗΜΑΤΟΣ ΤΗΣ ΑΝΕΥ ΣΤΑΥΡΟΔΟΣΙΑΣ ΕΚΛΟΓΗΣ ΒΟΥΛΕΥΤΩN ΚΑΙ Η ΑΡΧΗ ΤΗΣ ΑΜΕΣΗΣ ΨΗΦΟΦΟΡΙΑΣ
Ι. Η εκλογική τεχνική των δεσμευμένων συνδυασμών
Ως κανόνας:
1. Στην εκλογή των βουλευτών Επικρατείας
2. Στην εκλογή των Ελλήνων αντιπροσώπων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο
Α. Η συμβολή των άμεσων εκλογών στη δημοκρατική νομιμοποίηση της ευρωπαϊκής ενωσιακής διαδικασίας
Β. Η εφαρμογή των δεσμευμένων συνδυασμών από τον εθνικό νομοθέτη (Ν. 1180/1981)
3. Στην εκλογή των βουλευτών των εκλογικών περιφερειών
Α. Βάσει του Ν. 1303/1982
Β. Οι προκριματικές - ενδοκομματικές εκλογές για την ανάδειξη των υποψηφίων βουλευτών
Ως εξαίρεση:
Στην εκλογή βουλευτών των εκλογικών περιφερειών, με κριτήριο τη χρονική εγγύτητα της προκηρυχθείσας προς την προηγηθείσα εκλογική αναμέτρηση
ΙΙ. Η ex officio (άνευ σταυροδοσίας) εκλογή ως βουλευτών:
1. Των διατελεσάντων Πρωθυπουργών που έτυχαν ψήφου εμπιστοσύνης της Βουλής και εξελέγησαν βουλευτές
2. Των προέδρων αυτοτελών κομμάτων ή των αρχηγών συνασπισμών κομμάτων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄: ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΕΣ ΜΕΤΑΡΡΥΘΜΙΣΕΙΣ ΣΤΗ ΔΙΑΤΑΞΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡ. 54 ΠΑΡ. 3 ΣΥΝΤ.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΤΕΚΜΗΡΙΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ (Ελληνόγλωσση, ξενόγλωσση)
Ι. Πηγές
ΙΙ. Βιβλία
ΙΙΙ. ΄Αρθρα
ΙV. Γνωμοδοτήσεις
Α. Επίσημες
Β. Ιδιωτικές
ΕΥΡΕΤΗΡΙΑ
Ι. Αριθμητικό
Α. Συνταγματικών διατάξεων
α. Ελληνικών Συνταγμάτων
β. Ξένων Συνταγμάτων
Β. Ποινικού Κώδικα
Γ. Κανονισμού της Βουλής
Δ. Δικαστικών αποφάσεων
α. Ειδικού Δικαστηρίου [άρθρ. 73 Συντάγματος 1952 (= Εκλογοδικείου)]
β. Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου (άρθρ. 100 ισχύοντος Συντάγματος)
γ. Συμβουλίου της Επικρατείας
δ. Αρείου Πάγου
ΙΙ. Θεματικό
Τύπος περιεχομένου
Κατηγορίες
Σχετικές εκδόσεις
