Π.-Μ. Ευστρατίου, Συστηματικά Θεμέλια του Ευρωπαϊκού Διοικητικού Δικαίου, 2016

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

§ 1.

Η σημασία της νομικής σύγκρισης για την κατανόηση και εφαρ-μογή του διοικητικού δικαίου στην Ευρώπη

§ 2.

Τάσεις σύγκλισης και απόκλισης μεταξύ των εθνικών διοικητι-

κών έννομων τάξεων

Ι.

Εξάρτηση των διοικητικών έννομων τάξεων από τις εκάστοτε

εθνικές παραδόσεις

ΙΙ. Αντικείμενο και λειτουργία του διοικητικού δικαίου

1. Προστατευτική και ελεγκτική λειτουργία

2. Το διοικητικό δίκαιο ως νομολογιακό δίκαιο

3.

Το διοικητικό δίκαιο μεταξύ συστηματικής σκέψης και συγκε-

κριμένης ρύθμισης

α) Θεμέλια της συστηματικής σκέψης

β) Ανατροπές και ανακατατάξεις

ΙΙΙ. Τάσεις σύγκλισης και οι αιτίες τους

1. Συνταγματοποίηση

2. Υποκειμενοποίηση και δημοκρατικοποίηση του διοικητικού

δικαίου

α) Γενικά

β) Δογματικό περίβλημα

γ) Διεύρυνση των δυνατοτήτων συμμετοχής

3. Εξευρωπαϊσμός και διεθνοποίηση

α) Εξευρωπαϊσμός

β) Διεθνοποίηση

ΙV. Προς ένα κοινό ευρωπαϊκό διοικητικό δίκαιο

§ 3. Αρχές διοικητικού δικαίου στον ευρωπαϊκό νομικό χώρο

Ι. Αρχή της νομιμότητας

1. Θεμέλια

2. Ευθύνη προς αποζημίωση

ΙΙ. Ασφάλεια του δικαίου και προστασία της δικαιολογημένης εμπι-

στοσύνης

ΙΙΙ. Αναλογικότητα

ΙV. Ισότητα, δικαιοσύνη και αλληλεγγύη

V. Έλεγχος της διοίκησης

VI. Λοιπές αρχές

§ 4. Θεμέλια της δημόσιας διοίκησης

Ι. Αυτοτέλεια της διοίκησης

1. Η διοίκηση μεταξύ εκτέλεσης του νόμου και αυτόνομης διά-

πλασης

α) Τύπος της εκτελεστικής διοίκησης

β) Τύπος της αυτόνομης διαπλαστικής διοίκησης

γ) Τάσεις σύγκλισης

2. Θέσπιση κανόνων δικαίου

α) Σύμπραξη της διοίκησης στην κοινοβουλευτική διαδικασία

ψήφισης των νόμων

β) Έκδοση κανονιστικών πράξεων της διοίκησης

ΙΙ. Οργάνωση της διοίκησης

1. Θεμέλια

2. Κρατική διοίκηση

α) Κεντρική και περιφερειακή διοίκηση

β) Αυτοτελείς δημόσιες υπηρεσίες και ανεξάρτητες αρχές

3. Έμμεση ή αποσυγκεντρωμένη διοίκηση

α) Τοπική αυτοδιοίκηση

β) Ειδική, λειτουργική ή καθ’ ύλην αυτοδιοίκηση

4. Δημόσιες επιχειρήσεις

5. Σύμπραξη ιδιωτών

6. Εξευρωπαϊσμός της διοικητικής οργάνωσης και ευρωπαϊκός

σύνδεσμος διοίκησης

α) Εξευρωπαϊσμός της διοικητικής οργάνωσης

β) Ευρωπαϊκός σύνδεσμος διοίκησης

7. Ιδιωτικοποίηση

ΙΙΙ. Προσωπικό της διοίκησης

1. Μόνιμοι δημόσιοι υπάλληλοι

2. Υπάλληλοι με σύμβαση ιδιωτικού δικαίου

3. Προσπάθειες μεταρρυθμίσεων

ΙV. Καθήκοντα της διοίκησης

1. Τυπολογία

2. Επέκταση των διοικητικών καθηκόντων και του διοικητικού

δικαίου

V. Ηλεκτρονική διοίκηση

§ 5. Μορφές δράσης και διαδικασία

Ι. Διοικητική πράξη

ΙΙ. Συμβάσεις της διοίκησης

1. Συμβάσεις διοικητικού δικαίου

2. Συμβάσεις ιδιωτικού δικαίου

3. Συμβάσεις ανάθεσης δημόσιων έργων, κρατικών προμηθειών

και υπηρεσιών

ΙΙΙ. Σχέδια, προγράμματα και μελέτες

ΙV. Άτυπη διοικητική δράση

V. Διοικητική διαδικασία

1. Γενικά

2. Δικαιώματα των μερών της διαδικασίας

3. Τύποι διαδικασίας

VI. Εξευρωπαϊσμός και ανάγκη προσαρμογής

§ 6. Διοικητικό δίκαιο και δημοκρατική αρχή

Ι. Κοινοβουλευτικός νόμος

1. Κεντρικό ρυθμιστικό εργαλείο της κοινοβουλευτικής δημο-

κρατίας

2. Τάσεις υποχώρησης

ΙΙ. Κρατικός προϋπολογισμός

ΙΙΙ. Γραφειοκρατικός έλεγχος της διοίκησης

1. Δέσμευση της διοίκησης από κυβερνητικές οδηγίες, διαταγές

ή εντολές

2. Κρατική εποπτεία

3. Τάσεις υποχώρησης

ΙV. Λοιπά εργαλεία δημοκρατικής νομιμοποίησης και ελέγχου

1. Παραχώρηση αυτοδιοίκησης

2. Μορφές άμεσης δημοκρατίας

3. Δημοσιότητα και διαφάνεια

4. Συμμετοχή των ενδιαφερομένων και του κοινού

5. New Public Management

V. «Ρήγματα επιρροής» και αντισταθμίσματα

§ 7. Διοικητικό δίκαιο και έννομη προστασία

Ι. Τακτική δικαιοσύνη ή εξειδικευμένη διοικητική δικαιοσύνη

1. Τακτική δικαιοσύνη

2. Μικτό μοντέλο

α) Γερμανία

β) Ιταλία

3. Γενική αρμοδιότητα των διοικητικών δικαστηρίων

4. Προβλήματα και εξελίξεις

ΙΙ. Βασικοί θεσμοί διοικητικής έννομης προστασίας

1. Πρωτογενής έννομη προστασία

α) Υποκειμενική έννομη προστασία

β) Αντικειμενικός έλεγχος νομιμότητας

2. Προσωρινή έννομη προστασία

3. Δευτερογενής έννομη προστασία

4. Ένταση ή πυκνότητα του ελέγχου

α) Γενικά

β) Κυβερνητικές πράξεις και ειδικές κυριαρχικές σχέσεις

γ) Διακριτική ευχέρεια και άλλα περιθώρια εκτιμήσεως

ΙΙΙ. Ένδικα βοηθήματα και λόγοι ακυρώσεως

ΙV. Λοιποί θεσμοί έννομης προστασίας και διοικητικού ελέγχου

1. Εσωτερικοί διοικητικοί αυτοέλεγχοι

2. Ombudsman και κοινοβουλευτικοί επίτροποι

3. Διαιτησία, συμβιβασμός και μεσολάβηση

V. Αναγκαστική εκτέλεση

VI. Στρατηγικές και προβλήματα εναρμόνισης

1. Άρθρο 47 ΧΘΔ/ΕΕ και άρθρα 6 και 13 ΕΣΔΑ

α) Αποτελεσματική έννομη προστασία

β) Ελλείμματα της ενωσιακής διοικητικής έννομης προστασίας

2. Αποουσιαστικοποίηση και διαδικαστικοποίηση

§ 8. Διοικητικό δίκαιο και πολιτική

Ι. Ο δυαδισμός μεταξύ αποτελεσματικότητας και δεσμευτικότητας

1. Εξασθένηση του πολιτικού ελέγχου

2. Ενίσχυση της θέσης των δικαστηρίων

ΙΙ. Το άτομο ως σημείο αναφοράς της διοικητικής δράσης

1. Ο παραδοσιακός αυτοπροσδιορισμός της διοίκησης

2. Το άτομο ως υποκείμενο δικαιωμάτων και ευρωπαίος πολίτης

ΙΙΙ. Το δικαίωμα χρηστής διοικήσεως (άρθρο 41 ΧΘΔ/ΕΕ)

ΙV. Σύγκλιση και επικουρικότητα

§ 9. Προκλήσεις για το διοικητικό δίκαιο

Επίμετρο:

Η θεσμική και διαδικαστική αυτονομία των κρατών μελών

κατά την έμμεση εκτέλεση του ενωσιακού δικαίου

Ι. Η διαδικαστική αυτονομία των κρατών μελών ως καθοριστικό

δομικό στοιχείο της ευρωπαϊκής συνταγματικής έννομης τάξης

1. Το μοντέλο της έμμεσης εκτέλεσης του ενωσιακού δικαίου

2. Η κατοχύρωση της διαδικαστικής αυτονομίας των κρατών

μελών

ΙΙ. Τα όρια της διαδικαστικής αυτονομίας των κρατών μελών

1. Η επιφύλαξη ενιαίων ενωσιακών ρυθμίσεων

2. Το διπλό όριο της επιταγής ίσης μεταχείρισης και αποτελε-

σματικής εφαρμογής

ΙΙΙ. Τελική παρατήρηση

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΚΑΘ’ ΥΛΗΝ