Π. Γκλαβίνης, Διεθνές οικονομικό δίκαιο, 2009

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ:

ΓΕΝΙΚΕΣ ΑΡΧΕΣ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Πρώτο Κεφάλαιο:

Το αντικείμενο του Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου

Ι. Οι διεθνείς οικονομικές σχέσεις ratione personae

Α) Σχέσεις μεταξύ κρατών ή κρατών και διεθνών οργανισμών

Β) Σχέσεις μεταξύ κρατών ή διεθνών οργανισμών, αφενός, και ιδιωτικών προσώπων, αφετέρου

Γ) Σχέσεις μεταξύ επιχειρήσεων ή επιχειρήσεων και καταναλωτών

α) Σχέσεις μεταξύ επιχειρήσεων

β) Σχέσεις μεταξύ επιχειρήσεων και καταναλωτών

II. Οι διεθνείς οικονομικές σχέσεις ratione materiae

Α) Το αντικείμενο των διεθνών οικονομικών σχέσεων που ρυθμίζει το Δ.Ο.Δ.

Β) Το ρυθμιστικό αντικείμενο των κανόνων του Δ.Ο.Δ.

Δεύτερο Κεφάλαιο:

Τα υποκείμενα του Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου

I. Οι ρυθμιστές της διεθνούς οικονομικής τάξης

Α) Τα κράτη

α) Ο ρυθμιστικός ρόλος του κράτους στο διεθνές οικονομικό σύστημα

β) Τυπολογία των κρατών στο διεθνές οικονομικό σύστημα

ι) Κράτη αναπτυγμένα και λιγότερο αναπτυγμένα

1ο Τα αναπτυγμένα κράτη

a) Χαρακτηριστικά γνωρίσματα

b) Ο ρόλος τους στο διεθνές οικονομικό σύστημα

2ο Τα λιγότερο αναπτυγμένα κράτη

a) Ιστορική διαδρομή

b) Τα ελάχιστα αναπτυγμένα κράτη

c) Τα ισχυρά λιγότερο αναπτυγμένα κράτη

ιι) Κράτη υπό μετάβαση στην οικονομία της αγοράς

1ο Οι μεταρρυθμίσεις στα κράτη υπό μετάβαση

2ο Ο ρόλος της Ε.Ε. στην περιοχή

3ο Ο ρόλος των άλλων διεθνών οργανισμών

a) Οι υφιστάμενοι διεθνείς οργανισμοί

b) Οι νέοι διεθνείς οργανισμοί

Β) Οι διεθνείς οργανισμοί

α) Γενικά χαρακτηριστικά

β) Τυπολογία διεθνών οικονομικών οργανισμών

ι) Γενικές διακρίσεις

ιι) Ειδικές κατηγορίες

1ο Κορυφαίοι οικονομικοί θεσμοί

2ο Οικονομικές ενώσεις κρατών

3ο Διεθνείς χρηματοδοτικοί οργανισμοί

II. Οι πρωταγωνιστές της διεθνούς οικονομικής τάξης

Α) Η διεθνής επιχειρηματική κοινότητα

Β) Οι πολυεθνικές επιχειρήσεις

Γ) Τα κράτη

Δ) Η διεθνής κοινωνία των πολιτών

Τρίτο Κεφάλαιο:

Οι πηγές του Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου

Ι. Πηγές της διεθνούς έννομης τάξης

II. Η φύση του Διεθνούς Οικονομικού Δικαίου

III. Το εθνικό δίκαιο ως πηγή του Δ.Ο.Δ.

IV. Πηγές της διεθνικής έννομης τάξης

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ:

ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΟΥ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ

Πρώτο Κεφάλαιο:

Από την GATT στον ΠΟΕ

Ι. Η Γενική Συμφωνία Δασμών και Εμπορίου

Α) Ο Χάρτης της Αβάνας

Β) Η σύναψη της GATT

Γ) H φιλοσοφία της GATT

Δ) Οι πολυμερείς διαπραγματεύσεις

II. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Εμπορίου

Α) Η ιδρυτική συνθήκη του ΠΟΕ

α) Ίδρυση και φύση του ΠΟΕ

β) Όργανα και αρμοδιότητες του ΠΟΕ

Β) Οι άλλες «θεσμικές» συμφωνίες του ΠΟΕ

α) Ο μηχανισμός ελέγχου εμπορικών πολιτικών

β) Ο μηχανισμός επίλυσης διαφορών

ι) Τα γενικά χαρακτηριστικά του συστήματος

ιι) Τα στάδια επίλυσης των διαφορών

Δεύτερο Κεφάλαιο:

Το δίκαιο GATT/ΠΟΕ

Ι. Τα εμπορεύματα

Α) Οι βασικές αρχές

α) Αρχές πολυμεροποίησης του διεθνούς εμπορικού συστήματος

ι) Η αρχή του Μάλλον Ευνοουμένου Κράτους

ιι) Η αρχή της εθνικής μεταχείρισης

ιιι) Η συμβολή των δύο αρχών στο πολυμερές εμπορικό σύστημα

β) Αρχές ανοίγματος των εθνικών αγορών στο διεθνή ανταγωνισμό

ι) Η κατάργηση των ποσοστώσεων

ιι) Η σταδιακή μείωση των δασμών

ιιι) Η κατάργηση των μη δασμολογικών φραγμών

γ) Αρχές αντιμετώπισης των αθέμιτων πρακτικών

ι) Το dumping

ιι) Οι επιδοτήσεις

Β) Οι εξαιρέσεις

α) Οι γενικές εξαιρέσεις

ι) Οι εξαιρέσεις του άρθρου

ιι) Οι εξαιρέσεις για λόγους ασφαλείας

ιιι) Οι απαλλαγές

β) Οι ειδικές εξαιρέσεις

ι) Εξαιρέσεις στην εφαρμογή συγκεκριμένων κανόνων

ιι) Τα μέτρα διασφάλισης

γ) Οι ειδικές ρυθμίσεις

ι) Ζώνες ελευθέρου εμπορίου και τελωνειακές ενώσεις

ιι) Τα λιγότερο αναπτυγμένα κράτη

ιιι) Οι κρατικές εμπορικές επιχειρήσεις

Γ) Οι κλαδικές συμφωνίες

α) Τα αγροτικά προϊόντα

β) Τα κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα

γ) Τα πολιτικά αεροσκάφη

δ) Τα προϊόντα της τεχνολογίας της πληροφορίας

ΙΙ. Οι άλλοι τομείς

Α) Οι υπηρεσίες

Β) Τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας

Γ) Οι επενδύσεις

Δ) Οι δημόσιες συμβάσεις

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ:

ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΩΝ ΞΕΝΩΝ ΕΠΕΝΔΥΣΕΩΝ

Πρώτο Κεφάλαιο:

Η έννοια της ξένης άμεσης επένδυσης

Ι. Οι διασυνοριακές κινήσεις κεφαλαίων

ΙΙ. Οι ξένες άμεσες επενδύσεις

ΙΙΙ. Η προστατευόμενη ξένη επένδυση

Α) Ο καλυπτόμενος επενδυτής

Β) Η καλυπτόμενη επένδυση

Γ) Η καλυπτόμενη επένδυση του πραγματικού επενδυτή

Δ) Ο χρόνος υλοποίησης της επένδυσης

Δεύτερο Κεφάλαιο:

Οι πηγές του δικαίου των ξένων επενδύσεων

Ι. Η πολλαπλότητα των πηγών του διεθνούς επενδυτικού δικαίου

Α) Το εθνικό δίκαιο

α) Το κοινό δίκαιο της χώρας υποδοχής

β) Ειδικές διατάξεις του δικαίου της χώρας υποδοχής

Β) Το διεθνές δίκαιο

α) Γενικοί κανόνες και αρχές του διεθνούς επενδυτικού δικαίου

β) Οι διεθνείς συνθήκες

ι) Διεθνείς συνθήκες γενικού ρυθμιστικού χαρακτήρα

1ο Οι διμερείς συμβάσεις

a) BITs

b) FTAs

2ο Οι πολυμερείς συμβάσεις

a) Πολυμερείς συμβάσεις που ρυθμίζουν επενδυτικές σχέσεις σε οποιοδήποτε τομέα οικονομικής δραστηριότητας

i) Παγκόσμιες

ii) Περιφερειακές

b) Πολυμερείς κλαδικές συμβάσεις

ιι) Διεθνείς συνθήκες ad hoc ρύθμισης μιας επένδυσης

1ο Συμβάσεις μεταξύ κρατών

2ο Συμβάσεις μεταξύ κρατών και διεθνών οργανισμών

γ) Η νομολογία των διεθνών δικαστηρίων

δ) Η διεθνής πρακτική

Γ) Οι επενδυτικές συμφωνίες

α) Η έννοια της επενδυτικής συμφωνίας

β) Η ισχύς της επενδυτικής συμφωνίας

ΙΙ. Η διαδραστικότητα των πηγών του διεθνούς επενδυτικού δικαίου

Α) Σχέσεις διεθνών συνθηκών

Β) Σχέσεις εθνικού και διεθνούς δικαίου

α) Η εφαρμογή του εθνικού δικαίου

ι) Στις σχέσεις μεταξύ κρατών

ιι) Στις σχέσεις μεταξύ κρατών και ξένων επενδυτών

β) Η εφαρμογή του διεθνούς δικαίου

ι) Στις σχέσεις μεταξύ κρατών

ιι) Στις σχέσεις μεταξύ κρατών και ξένων επενδυτών

Γ) Σχέσεις επενδυτικής συμφωνίας και διεθνούς συνθήκης

Τρίτο Κεφάλαιο:

Προώθηση και προστασία των ξένων επενδύσεων

Ι. Τεχνικές προώθησης και προστασίας των ξένων επενδύσεων

Α) H προώθηση και προστασία των ξένων επενδύσεων στο διεθνές επενδυτικό δίκαιο

Β) Η ενοποιητική λειτουργία των τεχνικών προώθησης και προστασίας των ξένων επενδύσεων

Γ) Για ποιά κράτη σχεδιάσθηκαν οι τεχνικές προώθησης και προστασίας των ξένων επενδύσεων

ΙΙ. Η προώθηση των ξένων επενδύσεων

Α) Η ανάγκη προσέλκυσης ξένων επενδύσεων στη σύγχρονη οικονομία

α) Η έλλειψη βιώσιμων εναλλακτικών λύσεων στα λιγότερο προηγμένα κράτη

β) Η επίδραση της μεταβολής του ρόλου του κράτους στη σύγχρονη οικονομία

Β) Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα από τη διασυνοριακή ροή επενδυτικών κεφαλαίων

α) Για τα κράτη εισαγωγής κεφαλαίων

β) Για τα κράτη εξαγωγής κεφαλαίων

γ) Για το διεθνές οικονομικό σύστημα

Γ) Μέτρα προώθησης και προσέλκυσης ξένων επενδύσεων

α) Ο ρόλος των κρατών εξαγωγής κεφαλαίων

ι) Η χρηματοδότηση των ξένων επενδύσεων

1ο Χρηματοδοτικά εργαλεία

2ο Δημόσιες ή δημόσια ενισχυμένες χρηματοδοτήσεις για την προώθηση των εξαγωγών

3ο Δημόσια χρηματοδότηση της διεθνούς ανάπτυξης

ιι) Η ασφάλιση των ξένων επενδύσεων

1ο Έννοια και είδη κινδύνων

2ο Η ασφαλιστική κάλυψη των πολιτικών κινδύνων

3ο Φορείς ασφάλισης ξένων επενδύσεων

β) Ο ρόλος των κρατών εισαγωγής κεφαλαίων

ι) Κίνητρα της χώρας υποδοχής για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων στο έδαφός της

1ο Επενδυτικά κίνητρα lato sensu

2ο Επενδυτικά κίνητρα stricto sensu

ιι) Περιορισμοί της χώρας υποδοχής κατά την πρόσβαση και λειτουργία ξένων επενδύσεων στο έδαφός της

1ο Πότε επιτρέπονται

2ο Πότε απαγορεύονται

ΙΙΙ. Η προστασία των ξένων επενδύσεων

Α) Οι εγγυήσεις του κράτους υποδοχής έναντι του επενδυτή και της επένδυσής του

α) Γενικές εγγυήσεις του κράτους υποδοχής για τη μεταχείριση του επενδυτή και της επένδυσής του

ι) Εθνική μεταχείριση

ιι) Μεταχείριση του μάλλον ευνοουμένου κράτους

ιιι) Δίκαιη μεταχείριση σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο

β) Ειδικές εγγυήσεις του κράτους υποδοχής απέναντι στον ξένο επενδυτή και την επένδυσή του

ι) Εγγυήσεις για τους όρους και τις προϋποθέσεις εθνικοποίησης της ξένης επένδυσης

1ο Είδη εθνικοποιήσεων

a) Η γνήσια απαλλοτρίωση

b) Η λανθάνουσα απαλλοτρίωση

2ο Προϋποθέσεις διεθνούς νομιμότητας της εθνικοποίησης

3ο H υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης

ιι) Εγγυήσεις για την επανεξαγωγή των επενδυμένων κεφαλαίων και της απόδοσής τους

ιιι) Εγγυήσεις για την ασφάλεια του επενδυτή και της επένδυσής του

ιv) Εγγυήσεις για την τήρηση των συμβατικών του υποχρεώσεων έναντι του ξένου επενδυτή και της επένδυσής του

Β) Η επίλυση των διεθνών επενδυτικών διαφορών

α) Διαφορές μεταξύ του κράτους προέλευσης του επενδυτή και του κράτους υποδοχής της επένδυσης

β) Διαφορές μεταξύ κράτους υποδοχής και ξένου επενδυτή ή της επένδυσής του

ι) Η έννοια της επενδυτικής διαφοράς στις σχέσεις κράτους υποδοχής και ξένου επενδυτή ή επένδυσης

1ο Η υπέρβαση της εθνικής έννομης τάξης ως προς τα υποκείμενα της επενδυτικής διαφοράς

2ο Η διάκριση των διεθνών επενδυτικών διαφορών από τις διεθνείς εμπορικές διαφορές

ιι) Τρόποι επίλυσης των διαφορών μεταξύ κράτους υποδοχής και ξένου επενδυτή ή της επένδυσής του

1ο Οι δικαστικοί μηχανισμοί επίλυσης των διεθνών επενδυτικών διαφορών

2ο Οι εξωδικαστικοί μηχανισμοί επίλυσης των διεθνών επενδυτικών διαφορών

3ο Οι διαιτητικοί μηχανισμοί επίλυσης των διεθνών επενδυτικών διαφορών

a) Η διεθνής επενδυτική διαιτησία

b) Οι επενδυτικές διαφορές στην κοινή διεθνή διαιτησία

c) Οι επενδυτικές διαφορές ενώπιον του ICSID

Συμπεράσματα και Προοπτικές

Βιβλιογραφία