Π. Γιαννόπουλος, Η δικηγορική αμοιβή, 2016

Προλογικό σημείωμα

Κυριότερες συντομογραφίες

1. Προδιάθεση

1.1. Επισκόπηση του νομοθετικού πλαισίου για τις δικηγορικές αμοιβές υπό το προϊσχύσαν δίκαιο

1.2. Η αμφισβήτηση του συστήματος των ελάχιστων νόμιμων αμοιβών και η ενδιάμεση μεταρρύθμιση του Ν. 3919/2011. Προβληματισμοί αναφορικά με τη συμβατότητα του προϊσχύσαντος δικαίου προς το δίκαιο του ελεύθερου ανταγωνισμού

1.3. Η αρχιτεκτονική της ρύθμισης των δικηγορικών αμοιβών στο Νέο Κώδικα Δικηγόρων

2. Η σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών

2.1. Εισαγωγή

2.2. Επισκόπηση του νομικού πλαισίου υπό το ισχύον δίκαιο

2.3. Η σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών ως σύμβαση έμμισθης εντολής

2.4. Δικαίωμα ή υποχρέωση του δικηγόρου να αναλάβει το χειρισμό υπόθεσης; Λόγοι δικαιολογούντες την απόρριψη προτεινόμενης εντολής

2.4.1. Προδήλως αβάσιμο της προτεινόμενης εντολής (άρθρ. 6 περ. α, β ΚΔΔεοντ και 37 § 1 ΚΔικ).

2.4.2. Ανεπίδεκτο υπεράσπισης (37 § 1 ΚΔικ)

2.4.3. Σύγκρουση συμφερόντων του δικηγόρου προς τα συμφέροντα άλλων εντολέων του (37 § 1 ΚΔικ, 36 § 3 ΚΔΔεοντ)

2.4.4. Πρόταση ανάληψης υπόθεσης στρεφόμενης κατά συγγενικού ή πολύ φιλικού προσώπου του εντολέα (6 περ. γ ΚΔΔεοντ)

2.4.5. Πρόταση ανάληψης του χειρισμού υπόθεσης η υπεράσπιση της οποίας προϋποθέτει ενέργειες του δικηγόρου αντιφάσκουσες προς προηγούμενες επαγγελματικές ή επιστημονικές του δραστηριότητες (6 στ. δ’ και ε’ ΚΔΔεοντ)

2.4.6. Ανεπάρκεια χρόνου για την καλή προετοιμασία και υπεράσπιση της υπόθεσης (6 στ. στ’ ΚΔεοντ)

2.4.7. Έλλειψη ικανότητας του δικολογείν ανάλογης προς την απαιτούμενη για τη διεκπεραίωση της εντολής

2.4.8. Διαφωνία του δικηγόρου με τον προτείνοντα για τον τρόπο προετοιμασίας της υπεράσπισης (37 στ. γ’ ΚΔΔεοντ)

2.5. Αντικείμενο της σύμβασης παροχής νομικών υπηρεσιών και εκατέρωθεν συμβατικές υποχρεώσεις.

2.5.1 Επισκόπηση των κύριων υποχρεώσεων των συμβαλλομένων μερών

2.5.2 Παρεπόμενες υποχρεώσεις που αναλαμβάνει ο δικηγόρος

2.5.2.1. Τήρηση του δικηγορικού απορρήτου και της ενδεδειγμένης επαγγελματικής εχεμύθειας (36 § 3 ΚΔΔεοντ, 38 ΚΔικ)

2.5.2.2. Υποχρέωση ενημέρωσης του εντολέα για την πορεία της υπόθεσής του (37 στ. γ’ ΚΔΔεοντ).

2.5.2.3. Υποχρέωση λογοδοσίας (37 στ. ι’ ΚΔΔεοντ και 718 ΑΚ)

2.5.2.4. Υποχρέωση απόδοσης των χρημάτων που εισέπραξε ο δικηγόρος και κάθε άλλου πράγματος που περιήλθε στην κατοχή του εξαιτίας της εκτέλεσης της εντολής (37 στ. ι’ ΚΔΔεοντ και 719 ΑΚ)

2.5.2.5. Υποχρέωση αποχής από ανταγωνιστικές ενέργειες κατά του εντολέα ή από ενέργειες βλαπτικές των συμφερόντων του (37 στ. η’ ΚΔΔεοντ)

2.5.2.6. Υποχρέωση παροχής απόδειξης παραλαβής για τα έγγραφα που εμπιστεύεται ο εντολέας (37 στ. θ’ ΚΔΔεοντ.)

2.5.2.7. Υποχρέωση φύλαξης της δικογραφίας μετά το πέρας της εντολής (37 στ. θ’ ΚΔΔεοντ.)

2.6. Συμβαλλόμενα μέρη

2.6.1. Γενικά

2.6.2. ΝΠΔΔ ως εντολέας

2.6.2.1. ΟΤΑ

2.6.2.2. ΙΚΑ

2.6.2.3. Λοιποί Οργανισμοί Κοινωνικής Ασφάλισης

2.6.2.4. Εκπροσώπηση του Δημοσίου από αλλοδαπές δικηγορικές εταιρείες ή δικηγόρους

2.6.3. Ανάθεση της εντολής από πλείονες εντολείς.

2.6.4. Ανάθεση της εντολής σε πλείονες δικηγόρους

2.6.5. Δικαίωμα του δικηγόρου προς απόληψη αμοιβής για τις ίδιες αυτού ενέργειες όταν χειρίζεται προσωπικές υποθέσεις του

2.7. Λύση της σύμβασης παροχής νομικών υπηρεσιών.

2.7.1. Εισαγωγή

2.7.2. Ανάκληση της εντολής

2.7.3. Καταγγελία της σύμβασης

2.8. Δικαιώματα του δικηγόρου σε περίπτωση λύσης της σύμβασης παροχής νομικών υπηρεσιών

2.8.1. Τύχη της δικηγορικής αμοιβής σε περίπτωση ανάκλησης της εντολής

2.8.2. Δικηγορική αμοιβή σε περίπτωση μη εκτέλεσης της εντολής

2.8.3. Δικηγορική αμοιβή και εντολή που δεν περατώθηκε για λόγους ανωτέρας βίας

2.8.4. Δικηγορική αμοιβή σε περίπτωση παραίτησης του δικηγόρου από την υπεράσπιση της υπόθεσης

3. Η υποχρέωση του εντολέα προς καταβολή της δικηγορικής αμοιβής ως κύρια υποχρέωση υπό τη σύμβαση παροχής νομικών υπηρεσιών

3.1. Η αξίωση του δικηγόρου για τη λήψη αμοιβής σύμφωνα με τον ΚΔικ: κύρια χαρακτηριστικά της ρύθμισης

3.1.1. Επισκόπηση του νομικού πλαισίου υπό το ισχύον δίκαιο

3.1.2. Η συμφωνία για το ύψος της αμοιβής κατά τα άρθρα 57 § 1 και 58 § 1 ΚΔικ

3.1.2.1. Εισαγωγή

3.1.2.2. Τύπος της συμφωνίας για την αμοιβή.

3.1.2.3. Μη κατάρτιση συμφωνίας για την αμοιβή

3.1.2.4. Αμοιβή του δικηγόρου για εξώδικες εργασίες κατά τον ΚΔικ. Προϋποθέσεις

3.1.2.5. Ενέργειες του δικηγόρου για τις οποίες δεν οφείλεται αμοιβή

3.1.3. Ειδικά καθεστώτα δικηγορικών αμοιβών

3.1.3.1. Δικηγόροι Δημοσίου

3.1.3.2. Δικηγόροι ΟΤΑ

3.1.3.3. Δικηγόροι ΙΚΑ

3.1.3.4. Δικηγόροι Λοιπών Οργανισμών Κοινωνικής Ασφάλισης και ΝΠΔΔ

3.1.4. Δικαίωμα στη λήψη προκαταβολής έναντι της δικηγορικής αμοιβής και των εξόδων

3.1.5. Αξίωση απόδοσης δαπανών του δικηγόρου

3.1.6. Απόσβεση της αξίωσης προς καταβολή της δικηγορικής αμοιβής

3.1.7. Παραγραφή της αξίωσης για τη λήψη της δικηγορικής αμοιβής

3.1.8. Διάκριση της αξίωσης προς λήψη της δικηγορικής αμοιβής και απόδοση των δαπανών από τη δικαστική εκκαθάριση της δικαστικής δαπάνης

3.1.9. Αυξομείωση της δικηγορικής αμοιβής με πρωτοβουλία του δικαστηρίου

3.1.9.1. Αύξηση της δικηγορικής αμοιβής σύμφωνα με το άρθρο 58 § 5 εδ. α’ ΚΔικ

3.1.9.2. Μείωση της δικηγορικής αμοιβής επί προφανώς διογκωμένου αιτήματος παροχής έννομης προστασίας

3.2. Ειδικές διευθετήσεις της δικηγορικής αμοιβής

3.2.1. Αμοιβή κατά το σύστημα της χρονοχρέωσης (59 ΚΔικ)

3.2.1.1. Συμβατική υποβολή των μερών στο σύστημα της χρονοχρέωσης

3.2.1.2. Εφαρμογή της χρονοχρέωσης χωρίς προηγούμενη συμφωνία των μερών

3.2.2. Εργολαβικό δίκης

3.2.2.1. Γενικά

3.2.2.2. Έγγραφος τύπος και εργολαβικό δίκης

3.2.2.3. Τύπος εργολαβικού δίκης επί εργατικών και αυτοκινητιστικών διαφορών και υποθέσεων απαλλοτριώσεων

3.2.2.4. Διάρκεια

3.2.2.5. Ανώμαλη εξέλιξη του εργολαβικού δίκης

3.2.2.6. Η αίρεση της επιτυχούς έκβασης της υπόθεσης

3.2.2.7. Χρόνος υπολογισμού του ύψους της δικηγορικής αμοιβής

3.2.2.8. Τρόπος καταβολής της δικηγορικής αμοιβής

3.2.2.9. Καταπιστευτική εκχώρηση μέρους της επίδικης απαίτησης

3.2.2.10. Ακατάσχετο απαίτησης και απαγόρευση διάθεσης

3.2.2.11. Προνόμιο απαίτησης από εργολαβικό δίκης

3.2.2.12. Ορισμένο αγωγής επιδίκασης αμοιβής από εργολαβικό δίκης

3.3. Γραμμάτιο Προείσπραξης και δικηγορική αμοιβή

3.3.1. Το γραμμάτιο προείσπραξης υπό το προϊσχύσαν δίκαιο

3.3.1.1. ΝΔ 3790/1957

3.3.1.2. Ν. 723/1977.

3.3.1.3. Ν. 1093/1980

3.3.1.4. Ν. 1649/1986

3.3.1.5. Ν. 1882/1990

3.3.1.6. Ν. 2408/1996 και Ν. 2479/1997

3.3.1.7. Ν. 3226/2004

3.3.1.8. Ν. 3919/2011

3.3.2. Συμβατότητα της πλασματικής ερημοδικίας ως δικονομικής κύρωσης της παράλειψης έκδοσης γραμματίου από τον πληρεξούσιο δικηγόρο υπό το προϊσχύσαν δίκαιο προς το δικαίωμα παροχής έννομης προστασίας

3.3.3. Η ρύθμιση του γραμματίου προείσπραξης κατά το ισχύον δίκαιο

3.3.4. Απαλλαγή από την υποχρέωση έκδοσης γραμματίου προείσπραξης

3.3.5. Πειθαρχική ευθύνη δικαστικών υπαλλήλων

3.4. Θεσμοί δικηγορικής αλληλεγγύης και δικηγορικές αμοιβές: η περίπτωση των διανεμητικών λογαριασμών

4. Η ρύθμιση της δικηγορικής αμοιβής κατά το σύστημα των νόμιμων αμοιβών

4.1. Προδιάθεση

4.2. Φύση του κανόνα του άρθρου 58 § 3 ΚΔικ

4.3. Η βασική ρύθμιση των νομίμων αμοιβών: υπολογισμός με βάση την οικονομική αξία του αντικειμένου της δίκης (63, 64 ΚΔικ)

4.3.1. Εισαγωγή

4.3.2. Προϋποθέσεις υπολογισμού της νόμιμης αμοιβής με βάση την οικονομική αξία του αντικειμένου της δίκης

4.3.3. Κρίσιμος χρόνος υπολογισμού της νόμιμης δικηγορικής αμοιβής

4.3.4. Μειωμένοι συντελεστές σε υποθέσεις πιστωτικών τίτλων

4.3.5. Δικόγραφα που εξομοιώνονται με αγωγή για τις ανάγκες υπολογισμού της δικηγορικής αμοιβής

4.3.6. Λοιπά δικόγραφα για τα οποία προβλέπονται μειωμένοι συντελεστές υπολογισμού της δικηγορικής αμοιβής.

4.3.7. Εφαρμογή των συντελεστών του άρθρου 63 ΚΔικ και επί διοικητικών υποθέσεων

4.3.8. Αμοιβή επί αντικειμενικής σώρευσης δικογράφων

4.4. Νόμιμες αμοιβές επί ειδικών δικηγορικών εργασιών

4.4.1. Αμοιβή για τη σύνταξη προτάσεων στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο

4.4.2. Νόμιμες αμοιβές στη δευτεροβάθμια και αναιρετική δίκη

4.4.3. Αμοιβή για τη σύνταξη αίτησης ασφαλιστικών μέτρων νομής

4.4.4. Αμοιβή σε περίπτωση συμβιβασμού

4.4.5. Αμοιβή για τη σύνταξη επιταγής προς πληρωμή

4.4.6. Αμοιβή για τη σύνταξη ιδιωτικών εγγράφων ή σχεδίων δημοσίου εγγράφου για συμβόλαια

4.4.7. Αμοιβή για έλεγχο τίτλων

5. Έννομη προστασία της δικηγορικής αμοιβής

5.1. Εξωδικαστική προστασία της δικηγορικής αμοιβής.

5.1.1. Το ειδικό δικαίωμα επίσχεσης του άρθρου 85 ΚΔικ

5.1.2. Η απαγόρευση στους λοιπούς δικηγόρους να επιληφθούν υπόθεσης πριν την εξόφληση του προηγούμενου εντολοδόχου

5.2. Δικαστική προστασία της δικηγορικής αμοιβής

5.2.1. Προϊσχύσαν δίκαιο

5.2.2. Η ένδικη προστασία των δικηγορικών αμοιβών υπό το ισχύον δίκαιο

5.2.2.1. Εισαγωγή

5.2.2.2. Ζητήματα διαχρονικού δικαίου

5.2.2.3. Πεδίο εφαρμογής των διατάξεων για τις αμοιβές

5.2.2.4. Καθ’ ύλην αρμοδιότητα

5.2.2.5. Κατά τόπον αρμοδιότητα

5.2.2.6. Άσκηση αγωγής

5.2.2.7. Έκδοση διαταγής πληρωμής

5.2.2.8. Προτάσεις και συζήτηση στο ακροατήριο – προφορικότητα της διαδικασίας και προαπόδειξη

5.2.2.9. Απόδειξη

5.2.2.10. Ερημοδικία

5.2.2.11. Απόφαση

5.2.2.12. Ένδικα μέσα

5.2.2.13. Εφαρμογή των διατάξεων περί μικροδιαφορών

5.2.2.14. Αυτοτέλεια ή μη των περισσότερων ομάδων διαφορών που κατηγοριοποιούνται στο άρθρο 614 ΚΠολΔ. Επιτρεπτό σώρευσης και ανταγωγικής άσκησης

5.2.2.15. Παραπομπή δικογράφου που εισήχθη κατ’ εσφαλμένη διαδικασία στην προσήκουσα

5.3. Η προνομιακή κατάταξη της δικηγορικής αμοιβής.

5.3.1. Προϊσχύσαν δίκαιο

5.3.2. Νομοθετική ratio του γενικού προνομίου των δικηγορικών αμοιβών όπως αποτυπώνεται στις διαδοχικές νομοθετικές ρυθμίσεις του μέχρι και το Ν. 3994/2011

5.3.3. Η μεταρρύθμιση του προνομίου της δικηγορικής αμοιβής σύμφωνα με το Ν. 4335/2015

5.3.4. Ζητήματα διαχρονικού δικαίου

5.3.5. Τύχη του προνομίου επί του αντικειμένου της δίκης για τη διεξαγωγή της οποίας καταρτίσθηκε εργολαβικό δίκης

Βιβλιογραφία