Ν. Ζευγώλης, Η Διευθέτηση (settlement) μετά τη θέση σε ισχύ του ν. 4635/2019, 2020
Απώτερος στόχος του έργου είναι να γίνει κατανοητή –με όσο πιο απλό τρόπο γίνεται– η όλη διαδικασία κι αφετέρου να παροτρυνθούν μέσω της κατανόησης αυτής επιχειρήσεις που τυχόν εμπλέκονται σε καρτελικές συμπράξεις –και όχι μόνο– να προσέλθουν στην Επιτροπή Ανταγωνισμού και να συμμετάσχουν στη Διαδικασία Διευθέτησης, εφόσον το επιθυμούν. Η διευθέτηση ως ερευνητικό θέμα έχει, αξιοσημείωτο ενδιαφέρον, διότι δεν πρόκειται για νομικό ζήτημα μονοδιάστατο, αλλά αντίθετα έχει διάφορες εκφάνσεις και πτυχές εξίσου ενδιαφέρουσες για ποικίλα «κομμάτια» του Δικαίου, αλλά και για την Οικονομική Επιστήμη: Το ζήτημα της απαλλαγής από ποινικές και διοικητικές κυρώσεις είναι εξόχως σημαντικό ιδίως για επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται σε δημόσιους διαγωνισμούς σε διάφορους κλάδους (από δημόσια έργα μέχρι διαγωνισμούς για αγορά υλικών πάσης φύσεως σε νοσοκομεία, για παράδειγμα). Σαφής και καταλυτική, επομένως, η επίδραση της διευθέτησης και σε δημόσιες συμβάσεις και σε συμβάσεις παραχώρησης, αλλά και εν γένει όπου διενεργούνται δημόσιοι διαγωνισμοί από αναθέτουσες αρχές. Υπό αυτό πρίσμα, το παρόν πόνημα δεν απευθύνεται μόνο σε ειδικούς σε θέματα ανταγωνισμού, αλλά επιπροσθέτως και σε όσους συμμετέχουν στις διαδικασίες ενώπιον της Ανεξάρτητης Αρχής Εξέτασης Προδικαστικών Προσφυγών (ΑΑΕΠΠ), καθώς επίσης και σε εκείνους που ασχολούνται με ζητήματα που άπτονται των αρμοδιοτήτων της Ενιαίας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Συμβάσεων (ΕΑΑΔΗΣΥ).
Σκοπός είναι το ανά χείρας πόνημα να αποτελέσει ένα χρήσιμο εργαλείο για εκείνους που θα θελήσουν να εφαρμόσουν και να αξιοποιήσουν τη διαδικασία διευθέτησης διαφορών στην Ελλάδα.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
Πρόλογος & Ευχαριστίες
Κεφάλαιο Α΄
Εισαγωγικές παρατηρήσεις
1
Κεφάλαιο Β΄
Εθνική έννομη τάξη - Ιστορική αναδρομή
- Η απαρχή του θεσμού το έτος
1. Ρυθμιστικό πλαίσιο
2. Σκοπός της Διαδικασίας Διευθέτησης Διαφορών
3. Όρος sine qua non για την τελεσφόρηση της διαδικασίας διευθέτησης η ειλικρινής διάθεση της ενδιαφερόμενης προς διευθέτηση επιχείρησης να «αυτοενοχοποιηθεί»
4. Η δικαστική αποτίμηση της ειλικρινούς διάθεσης αυστηρής αυτοαξιολόγησης
5. Η στάθμιση πιθανών ωφελημάτων και τυχόν δυσμενών συνεπειών
Κεφάλαιο Γ΄
Αποφάσεις διευθέτησης
της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού
μέσα σε 4 χρόνια από τη θέση σε ισχύ του θεσμού
1. Οι πρώτες αποφάσεις διευθέτησης της ΕΑ
1.1 Διευθέτηση οριζόντιας σύμπραξης στη λιανική αγορά καλλυντικών υψηλής ποιότητας και τιμής για παράβαση των άρθρων 1 ν. 703/77, 1 ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ
1.2 Διευθέτηση οριζόντιας σύμπραξης σε διαγωνισμούς δημοπράτησης δημόσιων έργων για παράβαση των άρθρων 1 ν. 703/77, 1 ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ
1.3 Διευθέτηση οριζόντιας σύμπραξης για διαγωνισμούς στην αγορά παραγωγής και εμπορίας γαλακτοκομικών προϊόντων (κατανομή αγορών) για παράβαση των άρθρων 1 ν. 703/77, 1 ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ
1.4 Διευθέτηση οριζόντιας σύμπραξης στην αγορά διανομής τύπου για παράβαση των άρθρων 1 ν. 703/77, 1 ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ
1.5 Διευθέτηση οριζόντιας σύμπραξης δια των αποφάσεων ενώσεων επιχειρήσεων στον κλάδο Παροχής Υπηρεσιών Ηλεκτρολογικών Εγκαταστάσεων/Εργων για παράβαση των άρθρων 1 ν. 703/77, 1 ν. 3959/2011 και 101 ΣΛΕΕ
1.6 Διευθέτηση οριζόντιας σύμπραξης στην υπόθεση της αυτεπάγγελτης έρευνας σε συνέχεια καταγγελίας της εταιρίας «Βιομηχανία Φωσφορικών Λιπασμάτων Α.Ε.» κατά μεταφορικών επιχειρήσεων του νομού Καβάλας για διαπίστωση παραβάσεων των διατάξεων των άρθρων 1 του ν. 703/1977 (νυν ν. 3959/2011) και 101 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ) στην αγορά των εθνικών οδικών εμπορευματικών μεταφορών
1.7 Διευθέτηση οριζόντιας σύμπραξης σε διαγωνισμό δημοπράτησης δημόσιου έργου στο νομό Φθιώτιδας και ειδικότερα του έργου «5ο Λύκειο Λαμίας (Τμ. Α1 και Β)» για παράβαση των άρθρων 1 ν. 703/77 και 1 ν. 3959/2011
1.8 Απόφαση για επιείκεια και διευθέτηση κατόπιν αυτεπάγγελτης έρευνας στην αγορά επίπλων και επαγγελματικού εξοπλισμού, προκειμένου να διαπιστωθεί αν συντρέχουν οι προϋποθέσεις εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 1 του ν. 3959/2011 περί «Προστασίας του Ελεύθερου Ανταγωνισμού», και του άρθρου 101 της Συνθήκης για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ)
Κεφάλαιο Δ΄
Αποτίμηση με βάση τις πρώτες αποφάσεις διευθέτησης
- Εκκρεμή ζητήματα
1. Η επίδοση προηγουμένως της Εισήγησης
2. «Υβριδικές» περιπτώσεις και αντιμετώπισή τους από την Ελληνική Επιτροπή Ανταγωνισμού
3. Η ενίσχυση των δημόσιων ταμείων και τα οικονομικά κίνητρα των επιχειρήσεων που προσέρχονται για διευθέτηση
4. Η εξάλειψη ή αναστολή του αξιόποινου και η απαλλαγή από άλλου είδους διοικητικές κυρώσεις - ερμηνευτικά ζητήματα από την πρώτη ημέρα της θέσης σε ισχύ του θεσμού
4.1 Γενικό πλαίσιο
4.2 Το ζήτημα των δημόσιων διαγωνισμών
4.3 Το μείζον ζήτημα της έκτασης εξάλειψης του αξιόποινου
5. Το μείζον ζήτημα της έκτασης απαλλαγής από άλλου είδους διοικητικές κυρώσεις.
5.1 Η διαφοροποίηση των διοικητικών μέτρων και των διοικητικών κυρώσεων
5.2 Η δυνατότητα αποκλεισμού από τη συμμετοχή σε διαδικασία σύναψης σύμβασης κατά την Οδηγία 2014/24/ΕΕ από τις αναθέτουσες αρχές
5.3 Ενσωμάτωση των όρων περί αποκλεισμού της Οδηγίας στην ελληνική έννομη τάξη (N. 4412/2016)
5.4 Δυνατότητα παρέκκλισης - κρίσιμα ερμηνευτικά ζητήματα
5.5 Ερμηνευτικές οριοθετήσεις από νομολογία και θεωρία
5.6 Ο αποκλεισμός του οικονομικού φορέα κατά το άρθρο 73 του ν. 4412/2016 ως διοικητική κύρωση
6. Η μείωση του προστίμου κατά 15% και οι απαλλαγές από ποινικές και διοικητικές κυρώσεις λόγω διευθέτησης ως αντιστάθμισμα στην «απομείωση» των δικονομικών δικαιωμάτων των επιχειρήσεων
Κεφάλαιο Ε΄
Αντιμετώπιση υβριδικών περιπτώσεων
από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή - Νομολογιακές εξελίξεις
1. Δικονομικά ζητήματα, κατά την εξέταση «υβριδικών» περιπτώσεων
2. Θέση της πρόσφατης ευρωπαϊκής νομολογίας - υπόθεση Pometon (Τ-433/16)
3. Αποσαφήνιση κρίσιμου ζητήματος: μη υποχρέωση έκδοσης ταυτόχρονης απόφασης (διευθέτησης και κανονικής/ακροματικής διαδικασίας)
4. Το ζήτημα της πρόσβασης των μη συμμετεχουσών στη διαδικασία διευθέτησης επιχειρήσεων σε στοιχεία που υπέβαλαν οι διευθετήσασες εταιρίες
Κεφάλαιο ΣΤ΄
Ρυθμιστικές «παρεκκλίσεις» στην Εθνική Έννομη Τάξη
1. Η αντίστοιχη πρόβλεψη για το ζήτημα της πρόσβασης των μη συμμετεχουσών στη διαδικασία διευθέτησης επιχειρήσεων σε στοιχεία που υπέβαλαν οι διευθετήσασες εταιρίες στην Ανακοίνωση της εθνικής αρχής ανταγωνισμού περί διευθέτησης [υπ’ αρ. 628/2016 απόφαση της ΕΑ (ήδη 704/2020)]
2. Παρέκκλιση από το άρθρο 15 παρ. 14 του ΚΛΔ - ερμηνεία
Κεφάλαιο Ζ΄
Σύμβαση εμπιστευτικότητας
1. Εισαγωγικά
2. Τι καλύπτει (και τι δεν καλύπτει) η σύμβαση εμπιστευτικότητας
3. Περιεχόμενο της σύμβασης εμπιστευτικότητας
3.1 Προϋποθέσεις για την πρόσβαση σε έγγραφα που σχετίζονται με τη διαδικασία διευθέτησης
3.2 Αναγνώριση του απόρρητου και ευαίσθητου χαρακτήρα των Στοιχείων
3.3 Μη χρήση των Στοιχείων είτε για ίδιον όφελος είτε για όφελος τρίτου είτε για άλλο σκοπό
3.4 Επιτρέπονται αυστηρά μόνο οι σημειώσεις (όχι φωτοτυπίες, όχι φωτογραφίες και γενικώς όχι αναπαραγωγή με ηλεκτρονικά μέσα)
3.5 Μη διαβίβαση ή αποκάλυψη ή εν γένει επικοινωνία των Στοιχείων σε τρίτους
3.6 Επιφύλαξη της ΕΑ για άσκηση του δικαιώματός της να ζητήσει αποκατάσταση για τυχόν ζημία
4. Αυτοδέσμευση της ΕΑ δια της υπ’ αρ. 628/2016 απόφασής της (ήδη 704/2020) και δια της συμβάσεως εμπιστευτικότητας
4.1 Αρχή της αυτοδέσμευσης στην εθνική έννομη τάξη
4.2 Έκδοση προδικαστικών αποφάσεων για την ερμηνεία πράξεων soft law - συνέπειες για τα εθνικά δικαστήρια
4.3 Το δικαίωμα πρόσβασης στο φάκελο της Διαδικασίας Διευθέτησης Διαφορών.
4.3.1 Ο τρόπος άσκησης του δικαιώματος πρόσβασης
4.3.2 Ανάγκη στάθμισης
4.3.3 Όχι απόλυτο το δικαίωμα πρόσβασης στο φάκελο της Διαδικασίας Διευθέτησης Διαφορών
4.4 Αγωγές αποζημίωσης και προστασία των προσώπων που διευθέτησαν
Κεφάλαιο Η΄
Δικαιώματα άμυνας
1. Προσβολή δικαιωμάτων άμυνας - προϋποθέσεις για την τέλεσή της στην εθνική έννομη τάξη
1.1 Επίκληση και απόδειξη συγκεκριμένης βλάβης των δικαιωμάτων άμυνας
1.2 Πρόκληση συγκεκριμένης βλάβης στο δικαίωμα άμυνας
2. Έγγραφα με ενοχοποιητικό περιεχόμενο
3. Έγγραφα με απαλλακτικό περιεχόμενο
Κεφάλαιο Θ΄
Η θέση σε ισχύ του άρθρου 235 του ν. 4635/2019
και οι συνέπειες αυτής. Ο θεσμός της διευθέτησης
μετά την τροποποίηση των ν. 3959/2011, 4412/2016
και 4413/2016 με το ν. 4635/2019: ερμηνευτικές
οριοθετήσεις και το ζήτημα της αναδρομικότητας
(ή μη) των διατάξεων
1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
2. H αντικατάσταση της παρ. 3 του άρθρου 44 του ν. 3959/2011 με την παρ. 2 άρθρου 235 ν. 4635/2019
3. Ανάλυση της αιτιολογικής έκθεσης για το άρθρο 235 Ν.4635/2019
4. Το ζήτημα των ποινικών κυρώσεων
5. Το ζήτημα των διοικητικών κυρώσεων
6. Το ζήτημα της υποτροπής
7. Απόπειρα δημιουργίας της ελλείπουσας νομοθετικής «γέφυρας» μεταξύ των κανόνων του ελεύθερου ανταγωνισμού και των κανόνων περί δημοσίων συμβάσεων & των συμβάσεων παραχώρησης με τη διάταξη του Ν.4635/2019
7.1 Το ζήτημα των διοικητικών κυρώσεων σε συνάρτηση με τις δημόσιες συμβάσεις και τις συμβάσεις παραχώρησης (ν. 4412/2016 και 4413/2016)
7.2 Το ζήτημα της συμπλήρωσης του Ευρωπαϊκού Ενιαίου Εγγράφου Σύμβασης (ΕΕΕΣ) κατά το άρθρο 79 του ν. 4412/2016
7.3 Η τροποποίηση της παρ. 7 του άρθρου 39 του ν. 4413/2016
8. Το μείζον ζήτημα της αναδρομικότητας των διατάξεων του άρθρου 235 Ν. 4635/2019 αναφορικά με τη ρύθμιση περί διευθέτησης και τη συσχέτιση αυτής με τις δημόσιες συμβάσεις
9. Αντί επιλόγου
Κεφάλαιο Ι΄
Νομοθετικές προτάσεις
1. Η ιδέα της διευθέτησης για κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης ή/και για κάθετες αντι-ανταγωνιστικές συμπράξεις
2. Η ελληνική εμπειρία
Κεφάλαιο Κ΄
Περιπτώσεις οιονεί διευθέτησης
(όχι οριζοντίων συμπράξεων δηλαδή)
από μέρους της Ελληνικής Επιτροπής Ανταγωνισμού
1. Η υπ’ αρ. 676/2018 απόφαση της ΕΑ
2. Η υπ’ αρ. 688/2019 απόφαση της ΕΑ
3. Συμπέρασμα
Κεφάλαιο Λ΄
Η (τροποποιητική της 628/2016) υπ’ αρ. 704/2020
απόφαση της Επιτροπής Ανταγωνισμού
1. Περιεχόμενο της τροποποίησης
2. Αξιολόγηση - πρώτες σκέψεις
3. Επισημάνσεις - κίνδυνοι
4. Σύγκριση με το ενωσιακό πλαίσιο
5. Η επίμαχη παράγραφος 49 της υπ’ αρ. 628/2016 απόφασης ΕΑ: τι υπήρχε και τι αλλάζει - αξιολόγηση
6. Συμπέρασμα
Κεφάλαιο Μ΄
Το ζήτημα της εκ νέου εμπλοκής σε καρτέλ
ή σε εν γένει αντι-ανταγωνιστική συμπεριφορά από
εταιρία που κατά το παρελθόν έχει διευθετήσει (υποτροπή)
1. Κρίσιμο ερώτημα: σε περίπτωση συμμετοχής και πάλι σε καρτελική σύμπραξη (μετά τη διευθέτηση) η εμπλεκόμενη εταιρία δύναται να διευθετήσει ξανά;
2. Το ζήτημα της συμμετοχής σε αντι-ανταγωνιστική πρακτική/συμπεριφορά, πλην καρτέλ, μετά τη διευθέτηση
2.1 Η υποτροπή ως κριτήριο επιμέτρησης του επιβλητέου προστίμου
2.2 Ο κανόνας της διευθέτησης άπαξ
3. Η διαφοροποίηση της αντιμετώπισης όταν οι διαδικασίες έρευνας είναι μεν διακριτές κατά τη βούληση της Επιτροπής Ανταγωνισμού, αλλά τρέχουν παράλληλα κατά τον ίδιο χρόνο
3.1 Περίπτωση Friesland
3.2 Περίπτωση ΧΟΝΤΟΙ
Κεφάλαιο Ν΄
Συμπερασματικές παρατηρήσεις - αποτίμηση - προτάσεις
207
Ελληνική Βιβλιογραφία
Αλλοδαπή Βιβλιογραφία
Απόφαση αριθ. 704/2020
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ ΣΕ ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Αλφαβητικό Ευρετήριο