Ν. Μουζέλης, Οργάνωση και γραφειοκρατία, 2η έκδ., 2009
Προλογίζοντας τη δεύτερη –και οριστική– έκδοση αυτού του ήδη κλασικού έργου του ομότιμου πλέον Καθηγητή Κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου του Λονδίνου Νίκου Μουζέλη, έργου που έχει θρέψει και συνοδεύσει γενιές ερευνητών και μελετητών του οργανωτικού φαινομένου ανά τον κόσμο, καταθέτουμε ορισμένες σκέψεις που μας οδήγησαν ώστε να εγκαινιάσουμε με τούτο το βιβλίο τη νέα επιστημονική σειρά των Εκδόσεων Σάκκουλα «Διοίκηση και Κοινωνία».
Η οργανωτική θεωρία προσεγγίζεται και αντιμετωπίζεται στο έργο του Μουζέλη ως τμήμα της γενικότερης κοινωνιολογικής θεωρίας όχι μόνο γιατί εντάσσεται στη διανοητική παράδοση αναλυτών και κοινωνιολόγων, όπως ο Μαρξ, ο Βέμπερ και ο Michels, με τους οποίους ξεκινά τη δική του ανάλυση ο Μουζέλης, ή ο Talcott Parsons, κατά την πιο πρόσφατη περίοδο. Η προσέγγισή του είναι κοινωνιολογική, διότι αναζητά και διερευνά στις διάφορες θεωρίες, που εξετάζει, τις ευρύτερες σημασίες στα οργανωτικά και διοικητικά φαινόμενα και τις συμπεριφορές. Τουτέστιν, θέτει ερωτήματα κοινωνιολογικής υφής, όπως: πότε και ποιοι βρίσκονται πίσω από την τάδε ή τη δείνα συμπεριφορά, ποιοι ωφελούνται και ποιοι βλάπτονται από αυτήν, ποιες είναι οι προφανείς ή λανθάνουσες επιπτώσεις και συνέπειες, ποια είναι η άλλη, η λιγότερο θεατή όψη του ζητήματος.
(από τον πρόλογο του Καθ. κ. Α. Μακρυδημήτρη)
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
Ευχαριστίες
Πρόλογος στη δεύτερη ελληνική έκδοση
Πρόλογος στην ελληνική έκδοση
Εισαγωγή στην έκδοση του 1975
Εισαγωγή
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ
Η ΜΕΛΕΤΗ ΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑΣ
1. Η ΚΛΑΣΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΣΤΗ ΜΕΛΕΤΗ
ΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑΣ
Ι. Η μαρξιστική θέση
Α. Ο Μαρξ
Β. Ο Λένιν
Γ. Ο Τρότσκυ
ΙΙ. Η πολιτική κοινωνιολογία του Βέμπερ
Α. Βασικές έννοιες
Β. Η αυξανόμενη γραφειοκρατικοποίηση
της σύγχρονης κοινωνίας
Γ. Η γραφειοκρατία και το πρόβλημα της εξουσίας
ΙΙΙ. Γραφειοκρατία και ολιγαρχία
A. R. Michels: Το πρόβλημα της εσωτερικής δημοκρατίας.
Β. Το πρόβλημα της εξωτερικής δημοκρατίας
IV. Μερικές κριτικές παρατηρήσεις
2. Ο ΙΔΕΑΤΟΣ ΤΥΠΟΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑΣ
Ι. Μερικά σχόλια για τα χαρακτηριστικά της γραφειοκρατίας.
Α. Η φύση της γραφειοκρατικής ιεραρχίας
Β. Ιεραρχία και διακριτική ευχέρεια
Γ. Διοίκηση και οργάνωση
ΙΙ. Ο τρόπος κατάρτισης του ιδεατού τύπου
ΙΙΙ. Οι σύγχρονες χρήσεις του όρου «γραφειοκρατία»
Α. Οι χρήσεις των εμπειρικών όψεων του ιδεατού τύπου
Β. Οι χρήσεις των αξιολογικών όψεων του ιδεατού τύπου.
Γ. Η γραφειοκρατία με όρους εξουσίας
IV. Τελικές παρατηρήσεις
3. ΟΙ ΜΕΤΑΒΕΜΠΕΡΙΑΝΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΤΗΣ ΓΡΑΦΕΙΟΚΡΑΤΙΑΣ
Εισαγωγή
I. Το εννοιολογικό πλαίσιο
Α. Το επίπεδο της ανάλυσης
Β. Οι μεταβλητές που λαμβάνονται υπόψη
Γ. Η λειτουργιστική προσέγγιση
II. Η «διαλεκτική» της γραφειοκρατίας
III. Η εμπειρική επανεξέταση των κλασικών προβλημάτων
Α. Γραφειοκρατία και ατομική πρωτοβουλία
Β. Η γραφειοκρατία και το πρόβλημα της ολιγαρχίας
IV. Κριτικές παρατηρήσεις
Α. Μεθοδολογικά προβλήματα της μελέτης ατομικών
περιπτώσεων
Β. Η λειτουργιστική προσέγγιση
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ
Η ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΙΟΛΟΓΙΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ
4. ΤΕΫΛΟΡΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΤΥΠΙΚΕΣ ΘΕΩΡΙΕΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
Εισαγωγή
Ι. Τα κύρια στοιχεία του τεϋλορισμού
Α. Η βασική προσέγγιση
Β. Τα βασικά εργαλεία
Γ. Η βαθύτερη φιλοσοφία του τεϋλορισμού
ΙΙ. Κριτική
ΙΙΙ. Τυπικές θεωρίες της διοίκησης
ΙV. Το γενικό πλαίσιο των καθολικών θεωριών
Α. Η δομή
Β. Η διαδικασία
V. Μερικές κριτικές παρατηρήσεις
Α. Ο γενικός χαρακτήρας της κλασικής θεωρίας
Οργάνωση και Γραφειοκρατία
Β. Οι αρχές
VI. Συμπεράσματα
5. Η ΘΕΩΡΗΣΗ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΑΠΟ ΤΗ ΣΧΟΛΗ
ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ
Εισαγωγή
Ι. Το Hawthorne και η εξέλιξη της εμπειρικής έρευνας στη
βιομηχανία
ΙΙ. Οι διάφορες υποδιαιρέσεις
Α. Ο Mayo και η ορθόδοξη σχολή
Β. Ο Warner και η Σχολή του Σικάγο
Γ. Η θεωρία των αλληλεπιδράσεων
ΙΙΙ. Η εξέλιξη της σχολής των ανθρωπίνων σχέσεων συνολικά.
Α. Η συνεκτική θεώρηση
Β. Η αφαιρετική τάση
Γ. Επιστροφή σε μια πιο περιεκτική θεώρηση
ΙV. Κριτική
Α. Το περιοριστικό πλαίσιο της ανάλυσης και οι επιπτώσεις
του
Β. Επίπεδα ανάλυσης και το πρόβλημα της εξουσίας
Γ. Συμπέρασμα
6. ΘΕΩΡΙΑ ΟΡΓΑΝΩΣΕΩΝ: ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ
ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ
Εισαγωγή
Ι. Η λήψη αποφάσεων και οι ορθολογικές πλευρές της
συμπεριφοράς
ΙΙ. Η κοινωνική ψυχολογία των οργανωτικών αποφάσεων
ΙΙΙ. Αποφάσεις και οργανωτική δομή
Α. Η οργάνωση ως μονάδα λήψης αποφάσεων.
Β. Η οργάνωση ως αυτοελεγχόμενο σύστημα επικοινωνίας.
IV. Εμπειρικό περιεχόμενο και μεθοδολογία
V. Κριτική
Α. Η εμπειρική επανεκτίμηση των ορθολογικών όψεων της
οργανωτικής συμπεριφοράς
Β. Η προσπάθεια ενοποίησης
Περιεχόμενα
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ
ΣΥΓΚΛΙΝΟΥΣΕΣ ΤΑΣΕΙΣ
7. ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΔΙΕΥΡΥΝΣΗ ΤΟΥ ΠΕΔΙΟΥ
Εισαγωγή
I. Θεωρητική σύγκλιση
II. Η οργάνωση ως κοινωνικό σύστημα
III. Η οργάνωση με όρους σύγκρουσης και εξουσίας
IV. Συμπερασματικές παρατηρήσεις
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
I. Θεωρία των οργανώσεων: Μια συνολική άποψη
II. Θεωρία των οργανώσεων και το ζήτημα των αξιών
III. Θεωρία των οργανώσεων και επίπεδα ανάλυσης
IV. Θεωρία των οργανώσεων και συγκριτική προσέγγιση
V. Θεωρία των οργανώσεων και ιστορία
VI. Η σημασία της θεωρίας
Οργάνωση και Γραφειοκρατία