Μ. Τσιλιγγερίδου, Ένδικη προστασία για ακίνητο φερόμενο ως "άγνωστου" ιδιοκτήτη, 2η έκδ., 2022
Η νομολογία των δικαστηρίων της ουσίας ήταν και εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά πληθωρική, σε ό,τι αφορά τη διόρθωση των πρώτων κτηματολογικών εγγραφών, τόσο μέσω της εκούσιας δικαιοδοσίας με την υποβολή της αίτησης του άρθρου 6 § 3 όσο και με την άσκηση της αγωγής του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις πυκνές νομοθετικές μεταβολές κατέστησαν αναγκαία την ενημέρωση της παρούσας μελέτης και την παρακολούθηση της νομολογίας, όπως αυτή έχει διαμορφωθεί μέχρι σήμερα.
Η εκ νέου έρευνα και μελέτη της νομολογίας και δη της πιο πρόσφατης είχε ως αποτέλεσμα τα ερευνητικά πορίσματα του παρόντος να εκτείνονται σε βάθος πλέον της δεκαετίας και να αφορούν όχι μόνο δικαστικές αποφάσεις δημοσιευμένες στον νομικό τύπο αλλά και αδημοσίευτη νομολογία ενός εκ των μεγαλύτερων Πρωτοδικείων της χώρας, ήτοι του Πρωτοδικείου Θεσσαλονίκης.
Στόχος της παρούσας μελέτης –όπως και της πρώτης– ήταν και είναι να αναδείξει τα ζητήματα που έχουν προκύψει από την ερμηνεία και εφαρμογή της διάταξης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998, σε θεωρητικό αλλά και πρακτικό επίπεδο, τόσο κατά το ουσιαστικό, αλλά κυρίως κατά το Κτηματολογικό Δικονομικό Δίκαιο, ώστε να αποτελέσει ενεργό βοήθημα για τον δικηγόρο της πράξης αλλά και να συνεισφέρει θετικά στον επιστημονικό διάλογο των κοινωνών του Κτηματολογικού Δικαίου, ενσωματώνοντας τις πλέον πρόσφατες νομοθετικές και νομολογιακές εξελίξεις.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
Πρόλογος Α΄ έκδοσης
Πρόλογος Β΄ έκδοσης
Κυριότερες συντομογραφίες
ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΗ
Ι. Θεσμικό υπόβαθρο
ΙΙ. Η ρύθμιση περί διόρθωσης αρχικής εγγραφής με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη» του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998: ιστορική αναδρομή και τελολογικές προσεγγίσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
ΔΙΑΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΗΣ ΔΙΚΗΣ ΠΕΡΙ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΔΕΙΞΗ «ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ»
§ 1. Φύση των υπαγόμενων στο άρθρο 6 § 3 ν. 2664/1998 υποθέσεων και διαδικαστικές προϋποθέσεις δίκης 14.
Ι. Δογματική θεώρηση
1. Η επιλογή της εκούσιας δικαιοδοσίας
2. Γνήσια ή μη γνήσια υπόθεση εκούσιας δικαιοδοσίας;
Α. Η διάκριση των υποθέσεων εκούσιας δικαιοδοσίας σε γνήσιες και μη γνήσιες
Β. Φύση των υποθέσεων του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
Γ. Η παράμετρος της άσκησης κύριας παρέμβασης
ΙΙ. Διαδικαστικές προϋποθέσεις της δίκης
1. Οι κατ’ ιδίαν διαδικαστικές προϋποθέσεις της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
Α. Προδικασία, προϋποθέσεις παραδεκτού της αίτησης, καθ’ ύλην και κατά τόπο αρμοδιότητα 33.
Β. Νομιμοποίηση και έννομο συμφέρον
α. Ενεργητική-παθητική νομιμοποίηση
β. Έννομο συμφέρον
i. Γενικές παρατηρήσεις
ii. Άσκηση αιτήσεως άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998 πλαγιαστικά
1. Το έννομο συμφέρον του εκ προσυμφώνου αγοραστή στη σύμβαση ανέγερσης οικοδομής με αντιπαροχή
2. Η περίπτωση όπου ο εργολάβος έχει εκχωρήσει την απαίτηση του έναντι του οικοπεδούχου στον τρίτο εκ προσυμφώνου αγοραστή (ΑΚ 455)
3. Ο τρίτος εκ προσυμφώνου αγοραστής ως μεταπληρεξούσιος του εργολάβου 49.
4. Πλαγιαστική αγωγή κατά του οικοπεδούχου (ΚΠολΔ 949).
5. Η περίπτωση όπου ο τίτλος κτήσης είναι η έκτακτη χρησικτησία
6. Το έννομο συμφέρον του μισθωτή στη σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης (leasing) 54.
7. Το έννομο συμφέρον του Ελληνικού Δημοσίου ως δανειστή
Γ. Αντικείμενο δίκης
α. Το αντικείμενο δίκης στην εκούσια δικαιοδοσία
β. Οι θέσεις της θεωρίας και της νομολογίας περί του αντικειμένου της δίκης στην αίτηση του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
i. Η αναλογική εφαρμογή του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/ 1998
ii. Η επίκληση του άρθρου 246 §§ 1 και 5 του Αγροτικού Κώδικα
γ. Συγκριτική επισκόπηση διατάξεων αναγκαστικής απαλλοτρίωσης ν.δ. 797/1971 και ήδη ν. 2882/2001 (Κώδικας Αναγκαστικών Απαλλοτριώσεων Ακινήτων)
2. Υποκειμενικές διαδικαστικές προϋποθέσεις
Α. Η έννοια του διαδίκου στις υποθέσεις της εκούσιας δικαιοδοσίας.
Β. Παρέμβαση
α. Κύρια παρέμβαση
β. Πρόσθετη παρέμβαση
γ. Ειδικότερα η ύπαρξη εννόμου συμφέροντος επί παρεμβάσεως.
δ. Ζητήματα εκκρεμοδικίας και δεδικασμένου επί κύριας παρέμβασης στην αίτηση του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
Γ. Προσεπίκληση
3. Προϋποθέσεις παραδεκτού συζήτησης της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
4. Υποβολή της αίτησης σε εσφαλμένη διαδικασία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΡΥΘΜΙΣΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΑΡΧΙΚΗΣ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΜΕ ΛΥΔΙΑ ΛΙΘΟ ΤΗΝ ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 6 § 3 ΤΟΥ Ν. 2664/1998
§ 2. Εναλλακτικές δυνατότητες διόρθωσης κτηματολογικών εγγραφών με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη» 104.
Ι. Απευθείας προσφυγή στην αγωγή του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998 για ακίνητα με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη»
ΙΙ. Δυνατότητα εκ νέου υποβολής της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
ΙΙΙ. Συμπεράσματα
ΙV. Αίτηση διόρθωσης κατά το άρθρο 6 § 3 ν. 2664/1998 ή εξωδικαστική διόρθωση (πρόδηλο σφάλμα άρθρο 18 ν. 2664/1998)
§ 3. Περιπτώσεις ανακριβών εγγραφών με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη» εκτός ρυθμιστικού πεδίου άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
Ι. Εγγραφή μερικά υπέρ αγνώστου και μερικά υπέρ τρίτου
IΙ. Όταν ο τίτλος κυριότητας είναι η έκτακτη χρησικτησία
1. Χρησικτησία ακινήτων Δημοσίου
Α. Το άρθρο 4 ν. 3127/2003
Β. Εφαρμοστέο δίκαιο προ της ισχύος του Αστικού Κώδικα (23.02.1946) και ειδικότερα το δικαίωμα διηνεκούς εξουσίασης δημοσίων γαιών (τεσσαρούφ) και οι προϋποθέσεις κτήσης κυριότητας με χρησικτησία
2. Δασικές εκτάσεις
3. Αιγιαλός
4. Αγροτικοί κλήροι
5. Ακίνητα δήμων και κοινοτήτων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
ΝΟΜΟΛΟΓΙΑΚΕΣ ΕΚΦΑΝΣΕΙΣ ΑΙΤΗΣΗΣ ΠΕΡΙ ΔΙΟΡΘΩΣΗΣ ΑΡΧΙΚΗΣ
ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΔΕΙΞΗ «ΑΓΝΩΣΤΟΥ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗ»
§ 4. Αναδίφηση νομολογιακών πεπραγμένων
Ι. Εισαγωγικά
ΙΙ. Παράλειψη υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας κατά το στάδιο της κτηματογράφησης εκ μέρους του δικαιούχου εγγραπτέου δικαιώματος
1. Οριζόντιες ιδιοκτησίες
2. Επί κληρονομικής διαδοχής
Α. Ο κληρονομούμενος απεβίωσε πριν την ημερομηνία δημοσίευσης της σχετικής απόφασης περί έναρξης του Κτηματολογίου στη συγκεκριμένη περιοχή
Β. Ο κληρονομούμενος απεβίωσε μετά την ημερομηνία δημοσίευσης της σχετικής απόφασης περί έναρξης του Κτηματολογίου στη συγκεκριμένη περιοχή
3. Η περίπτωση των «οιονεί άγνωστου ιδιοκτήτη» ιδιοκτησιών- Ζητήματα διόρθωσης αρχικών εγγραφών ως προς τα ποσοστά συγκυριότητας οριζοντίων ιδιοκτησιών δυνάμει των άρθρων 6 § 2, 6 § 3 και 6 § 8 ν. 2664/1998.
Α. Εισαγωγικά προλεγόμενα
Β. Το ζήτημα της νομιμοποίησης και του εννόμου συμφέροντος στην αίτηση του άρθρου 6 § 8 ν. 2664/1998 από εκ προσυμφώνου αγοραστή, δυνάμει της οποίας αιτείται την αναγνώριση του δικαιώματος κυριότητας του και τη διόρθωση των κτηματολογικών εγγραφών με τη δημιουργία νέου ΚΑΕΚ στο οποίο θα εμφανίζεται ως δικαιούχος ο ίδιος, επικαλούμενος τίτλο κτήσης την έκτακτη χρησικτησία
Γ. Νομική αβασιμότητα της αίτησης του άρθρου 6 § 8 ν. 2664/1998 για τη διόρθωση της ανακριβούς πρώτης εγγραφής που αντιμετωπίζεται ως «οιονεί άγνωστου ιδιοκτήτη»
α. Η ένδικη διαφορά δεν αποτελεί αντικείμενο της δίκης του άρθρου 6 παρ. 8 ν. 2664/1998
β. Η διάταξη του άρθρου 6 § 3 εδ. ββ΄ ν. 2664/1998- Σύντομη ιστορική αναδρομή και αναδίφηση νομολογιακών πεπραγμένων
Δ. Προϋποθέσεις κτήσης κυριότητας με τίτλο κτήσης την έκτακτη χρησικτησία επί συνεστημένης οριζόντιας ιδιοκτησίας
Ε. Η αγωγή του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998 από δικαιούχο εγγραπτέου δικαιώματος για την αναγνώριση του εγγραπτέου δικαιώματος του (κυριότητα) και τη διόρθωση των ποσοστών συγκυριότητας της οριζοντίου ιδιοκτησίας του επί του γεωτεμαχίου (διαμέρισμα σε οικοδομή)
III. Αναγκαστική απαλλοτρίωση
IV. Προσύμφωνο
V. Σύμβαση ανέγερσης οικοδομής με αντιπαροχή
1. Όταν ο τίτλος κτήσης για τον εργολάβο είναι η έκτακτη χρησικτησία.
2. Έννομο συμφέρον εργολάβου ως δανειστή του οικοπεδούχου
VI. Αρνητικό αναγνωριστικό προδικαστικό αίτημα έλλειψης κυριότητας
VII. Παράλειψη υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας κατά την κτηματογράφηση, έλλειψη καταχώρισης ακινήτου με ξεχωριστό αριθμό ΚΑΕΚ και ένταξη του σε έτερο ευρύτερο ακίνητο (άσχετο) του οποίου ο ιδιοκτήτης είναι «άγνωστος»
VIII. Περιπτωσιολογία αντικειμενικής σώρευσης
IX. Τίτλος πράξη μεταγραπτέα η οποία δεν έχει μεταγραφεί στο Υποθηκοφυλακείο
Χ. Εγγραφή μερικά υπέρ αγνώστου και μερικά υπέρ τρίτου
ΧΙ. Ζητήματα ενεργητικής νομιμοποίησης του προσημειούχου ή ενυπόθηκου δανειστή για τη διόρθωση ανακριβών πρώτων εγγραφών με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη» σε περίπτωση ειδικής διαδοχής και ιδίως τιτλοποίησης απαιτήσεων
ΧΙΙ. Προϋποθέσεις παραδεκτής άσκησης αγωγής του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998 κατά αποβιώσαντος και φερόμενου ως δικαιούχου εγγραπτέου δικαιώματος στις πρώτες εγγραφές στο κτηματολογικό φύλλο, ο οποίος όμως είχε αποβιώσει πριν την έγερση της αγωγής εναντίον του. Τρόπος διαπίστωσης των κληρονόμων του ανακριβώς αναγραφόμενου ως άνω δικαιούχου ως καθολικών διαδόχων αυτού και παθητικώς νομιμοποιούμενων προσώπων της κατ’ άρθρο 6 § 2 ν. 2664/1998 αγωγής
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΑΠΟΦΑΣΗ ΕΠΙ ΑΙΤΗΣΕΩΣ ΓΙΑ ΤΗ ΔΙΟΡΘΩΣΗ ΕΓΓΡΑΦΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΔΕΙΞΗ «ΑΓΝΩΣΤΟΣ ΙΔΙΟΚΤΗΤΗΣ» ΚΑΙ ΕΝΔΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΚΑΤ’ ΑΥΤΗΣ
§ 5. Έννομες συνέπειες απόφασης επί της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998.
Ι. Γενικές παρατηρήσεις
ΙΙ. Ειδικότερα η λειτουργία του δεδικασμένου
1. Δεδικασμένο αποφάσεων εκούσιας δικαιοδοσίας
2. Δεδικασμένο αποφάσεων επί της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
ΙΙΙ. Δικονομικές δυνατότητες αληθούς δικαιούχου πριν και μετά την έκδοση της απόφασης επί της αίτησης του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
1. Δικονομικές δυνατότητες αληθούς δικαιούχου πριν την έκδοση απόφασης επί της αιτήσεως 223.
Α. Άσκηση κύριας παρέμβασης
Β. Άσκηση αυτοτελούς αίτησης διόρθωσης
Γ. Άσκηση της αγωγής του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998
2. Δικονομικές δυνατότητες αληθούς δικαιούχου μετά την έκδοση απόφασης επί της αιτήσεως 227.
Α. Όταν ο αληθής δικαιούχος είχε ασκήσει παρέμβαση
α. Ειδικότερα η δυνατότητα προσφυγής στην τακτική αγωγή του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998, εφόσον είχε ασκηθεί κύρια παρέμβαση
β. Ανάκληση ή μεταρρύθμιση της δικαστικής απόφασης
γ. Ειδικότερα η προστασία των καλόπιστων τρίτων σε περίπτωση ανάκλησης ή μεταρρύθμισης της απόφασης της εκούσιας δικαιοδοσίας που διέταξε τη διόρθωση ανακριβούς πρώτης εγγραφής με την ένδειξη «άγνωστου ιδιοκτήτη», κατ’ άρθρα 779 ΚΠολΔ και 13 §§1 και 3 ν. 2664/1998
δ. Συμπεράσματα
Β. Όταν ο αληθής δικαιούχος δεν είχε ασκήσει παρέμβαση
α. Προσφυγή στην τακτική αγωγή του άρθρου 6 § 2 ν. 2664/1998
β. Η άσκηση τριτανακοπής
i. Τα νομιμοποιούμενα πρόσωπα
ii. Άσκηση τριτανακοπής εντός «προθεσμίας»
iii. Αντικείμενο της δίκης της τριτανακοπής και έννομα αποτελέσματα απόφασης που την κρίνει
ΙV. Υπό προϋποθέσεις οριστικοποίηση πρώτων εγγραφών
1. Οριστικοποίηση αφού προηγουμένως έχει ασκηθεί η αίτηση του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998 254.
2. Οριστικοποίηση χωρίς να έχει ασκηθεί η αίτηση του άρθρου 6 § 3 ν. 2664/1998
3. Οριστικοποίηση των πρώτων κτηματολογικών εγγραφών μετά την έκδοση αμετάκλητης δικαστικής απόφασης (κατ’ άρθρο 6 § 2 ν. 2664/1998) και ο τρόπος που επενεργούν στη δικαστική ενάσκηση των αξιώσεων των θιγόμενων τρίτων. Η λειτουργία της τριτανακοπής στην κτηματολογική δίκη. Έννοια αμάχητου τεκμηρίου
Α. Οι υποστηριχθείσες απόψεις
Β. Κριτική των απόψεων και προτεινόμενη λύση
4. Πρακτικό διαμεσολάβησης του ν. 4640/2019, καταχώριση αυτού στο Κτηματολόγιο και τα αποτελέσματα του ως προς τη διόρθωση και οριστικοποίηση των ανακριβών κτηματολογικών εγγραφών
Α. Η φύση του δικαστικού συμβιβασμού
Β. Οι ενέργειες του δικαστικού συμβιβασμού σε ουσιαστικό και δικονομικό επίπεδο
Γ. Η έκταση του ελέγχου νομιμότητας του προϊστάμενου του κτηματολογικού γραφείου όταν η προς καταχώριση πράξη είναι πρακτικό διαμεσολάβησης
Δ. Διόρθωση κατά το άρθρο 17 ν. 2664/1998 και οριστικοποίηση της πρώτης κτηματολογικής εγγραφής κατά το άρθρο 7 ν. 2664/1998
Βιβλιογραφία
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Αδημοσίευτη θεματική νομολογία
Υποδείγματα δικογράφων
Ευρετήριο δικαστικών αποφάσεων
Ευρετήριο κανόνων δικαίου
Ευρετήριο ύλης