Μ. Στεφανόπουλος, H καλή νομοθέτηση στην Ελλάδα, 2022
Το παρόν έργο έχει ως αντικείμενο τη νομοθέτηση στην Ελλάδα και στο πλαίσιο αυτό διερευνά με συστηματικότητα και κριτικό πνεύμα τις παθογένειες της νομοθετικής παραγωγής, τις επιπτώσεις της πολυνομίας και κακονομίας, την πολιτική καλής νομοθέτησης που υιοθέτησαν περισσότερες κυβερνήσεις, κατά τη διάρκεια της τελευταίας εικοσαετίας.
Εισαγωγικά, ο νόμος ορίζεται ως το κατεξοχήν εργαλείο της διακυβέρνησης των κρατών και εξηγείται η σημασία του, νομική και πολιτική, για το σύγχρονο κράτος δικαίου. Στη συνέχεια, οριοθετούνται εννοιολογικά τα προβλήματα της νομοθετικής παραγωγής στην Ελλάδα, δίνοντας έμφαση στις θετικές και αρνητικές όψεις των βασικών δικαιοπαραγωγικών διαδικασιών. Έπειτα, καταγράφονται οι συνέπειες της κακής νομοθέτησης για τους πολίτες, τη δημόσια διοίκηση και τη δικαιοσύνη. Μεταξύ των αρνητικών αποτελεσμάτων ιδιαίτερη θέση κατέχει η λεγόμενη ανασφάλεια δικαίου. Ακολουθεί η παρουσίαση της ελληνικής πολιτικής καλής νομοθέτησης μέχρι και την ψήφιση του ν. 4622/2019. Παράλληλα, αναδεικνύεται η ευρωπαϊκή διάσταση του ζητήματος της ποιότητας των κανόνων δικαίου. Η μονογραφία ολοκληρώνεται με τη διατύπωση των συμπερασμάτων.
Ο συγγραφέας, με έντονο προβληματισμό για το μέλλον της ελληνικής νομοθεσίας, επισημαίνει την ανάγκη της συνειδητοποίησης της φύσης των παθογενειών και του καθορισμού θεσμικών προτεραιοτήτων. Με λόγο λιτό και εύρυθμο αποτυπώνει το ισχύον συνταγματικό και νομοθετικό πλαίσιο, ασκώντας γόνιμη και τεκμηριωμένη κριτική στις μέχρι τώρα προσπάθειες για την αντιμετώπιση των προβλημάτων νομοθέτησης, ενώ ταυτόχρονα καταθέτει προτάσεις προς την κατεύθυνση βελτίωσης της υφιστάμενης κατάστασης, συμβάλλοντας παραγωγικά στον σχετικό δημόσιο και επιστημονικό διάλογο.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
Περιεχόμενα
Πρόλογος
Πρόλογος του συγγραφέα
Εισαγωγικό Σημείωμα
Βασικές Συντομογραφίες
1. Εισαγωγή
2. Ο νόμος ως εργαλείο της διακυβέρνησης
2
Η παραγωγή κανόνων δικαίου στην ελληνική έννομη τάξη: Η προέλευση των κανόνων
2.1
Το νομοθετείν στο πλαίσιο του ελληνικού πολιτεύματος
2.1.2 Η ρυθμιστική παραγωγή της δημόσιας διοίκησης
2.1.3 Η δικαιοδοτική δικαιοπλασία
2.1.4 Κανόνες δικαίου εξωτερικής προελεύσεως
2.1.5 Το ήπιο δίκαιο (soft law)
2
Η πολιτική σημασία του νόμου για το σύγχρονο κράτος δικαίου
3. Παθογένειες της νομοθετικής παραγωγής στην Ελλάδα
3.1 Εννοιολογικές οριοθετήσεις
3.1.1 Πολυνομία
3.1.2 Κακονομία
3.1.3 Η διασταύρωση πολυνομίας και κακονομίας
3
Οι δικαιοπαραγωγικές διαδικασίες στην ελληνική έννομη τάξη: Εγγυήσεις και ανεπάρκειες στις κατεξοχήν μορφές νομοθέτησης
3.2.1 Οι τυπικοί νόμοι
3.2.1
Οι συνταγματικές εγγυήσεις παραγωγής των τυπικών νόμων
3.2.1
Ο δικαστικός έλεγχος της αιτιολογίας των νομοθετικών πράξεων
3.2.1
Ο δικαστικός έλεγχος των interna corporis της Βουλής: Άσχετες διατάξεις και άσχετες τροπολογίες – προσθήκες
3.2.2 Οι κανονιστικές πράξεις της διοίκησης
3.2.3 Οι πράξεις νομοθετικού περιεχομένου
3
Νομοθετική λειτουργία και οικονομική κρίση: Οι νόμοι της κρίσης
4. Επιπτώσεις της πολυνομίας και της κακονομίας
4.1 Η ανασφάλεια δικαίου ως βασική επίπτωση
4.2 Επιπτώσεις στους πολίτες
4.3 Επιπτώσεις στο έργο της δημόσιας διοίκησης
4.4 Επιπτώσεις στην απονομή της δικαιοσύνης
5. Η πολιτική καλής νομοθέτησης στην Ελλάδα
5
Η υπ’ αριθ. πρωτ. Υ190/18-7-2006 πρωθυπουργική εγκύκλιος
5.2 Ο Ν. 4048/2012: Ένας νόμος για τους νόμους
5
Ο Ν. 4622/2019: Η καλή νομοθέτηση ως ουσιώδης πτυχή του επιτελικού κράτους
5.3.1 Η έννοια του επιτελικού κράτους
5.3
Η προκοινοβουλευτική νομοπαρασκευαστική διαδικασία
5.3.3 Η κωδικοποίηση του δικαίου
6. Η καλή νομοθέτηση στην Ευρώπη και οι ελληνικές προοπτικές
6.1 Η ευρωπαϊκή εμπειρία καλής νομοθέτησης
6
Αλλαγή παραδείγματος και επιτακτικές ανάγκες της ελληνικής έννομης τάξης
7. Καταληκτικές παρατηρήσεις
Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία