Μ. Γαλανού, Ανθρωπολογικές όψεις του εθίμου της ζωοκλοπής, 2016

Προλογικό σημείωμα έτους

Προλογικό σημείωμα έτους

Βραχυγραφίες

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Ιστορικές και γεωγραφικές αναφορές

1. Γεωγραφικές πηγές

1.1. Η νησιωτική χώρα

1.2. Η περιοχή της Μάνης

1.3. Οι επαρχίες της Ηπείρου

1.4. Οι ορεσίβιοι μουσουλμάνοι της Θράκης

2. Ιστορικά στοιχεία

2.1. Χριστιανικές πηγές

2.2. Αναφορές στη Μυθολογία

2.3. Η ζωοκλοπή στην ποίηση: Τα Ομηρικά Έπη

2.4. Η περίοδος της Αραβοκρατίας

2.5. Μαρτυρίες κατά την Ενετοκρατία

2.5.1. Η έντονη δράση των πειρατών

2.5.2. Οι εκθέσεις των Γενικών Προβλεπτών για την Κρήτη

2.5.3. Οι περιηγητικές αφηγήσεις για τη Μάνη

2.6. Τα χρόνια της Τουρκοκρατίας

2.6.1. Η πειρατεία ως επιχείρηση

2.6.2. Οι Χαΐνηδες

2.6.2.1. Οι υπερασπιστές των ορέων

2.6.2.2. Τα ορμητήριά τους

2.6.2.3. Μέτρα αναχαίτισης της δράσης τους

2.6.2.4. Ζωοκλοπές με επαναστατικό-πολεμικό χαρακτήρα

2.7. Η περίοδος της Ελληνικής Επανάστασης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Λόγοι εμφάνισης και επικράτησης του εθίμου

1. Γενικά

1.1. Παραδοσιακές, γεωγραφικά απομονωμένες κοινότητες

α) Εξισωτικές κοινωνικές δομές

β) Γεωγραφική ένδεια

γ) Ανταγωνιστικές σχέσεις

1. Πατριαρχικές κοινότητες

2. Η ευμεταβλησία της ποιμενικής ιδιοκτησίας

3. Ο εποχικός νομαδισμός

2. Πράξη γοήτρου και κοινωνικής επιβολής: Η διττή έννοια του εγωισμού

2.1. Ο εγωισμός ως λεβεντιά και πατριωτισμός

2.1.1. Ως κατάλοιπο της υπόδουλης περιόδου

2.1.2. Στοιχεία του εθνικού ηρωισμού

2.1.3. Ιστορικά προλεγόμενα του πατριωτισμού

2.1.4. Η συλλογική ταυτότητα: ‘εμείς’ και οι ‘άλλοι’

α) Η διαπραγμάτευση της συλλογικής ταυτότητας

β) Η ανάπτυξη διμερών συγκρούσεων

γ) Η ‘τουρκικότητα’ του μεσογειακού χώρου

δ) Η ‘υποκουλτούρα’ της βίας

2.2. Ο εγωισμός ως αρπακτικός ατομικισμός

2.2.1. Γενικά

2.2.2. Κοινωνικά στερεότυπα

2.2.3. Η ‘τιμή’ ως βάση του ατομικισμού

α) Γενικά

β) Ο μεσογειακός κώδικας τιμής

γ) Γόητρο και φιλότιμο

δ) Η ιδεολογία της ιδιοκτησίας

ε) Η ατομική και κοινωνική προβολή της τιμής: η περίπτωση των Σαρακα­τσάνων

2.3. Οι αμφίδρομη σχέση ζωοκλοπής και βεντέτας

2.3.1. Γενικά

α) Οι εκθέσεις των Προβλεπτών Μοτσενίγκο και Πασουαλίγκο

1. Οι Πάτεροι και οι Παπαδόπουλοι

2. Η εποχή του Ιερώνυμου Κορνάρου

β) Η ιστορία της Αράδαινας Σφακίων

γ) Η οικογένεια των Λιάπηδων

2.3.2. Ιστορικές καταγραφές

2.3.3. Χώρος ενεργοποίησης

α) Μικρές κοινωνίες διαπροσωπικών σχέσεων

β) Τα Χανσαπούλια

γ) Οι Διδυμιώτες στη Νότια Αργολίδα

δ) Τα σουλιώτικα γένη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η τέλεση της ζωοκλοπής

1. Διαδικασία τέλεσης

1.1. Εντοπισμός του στόχου

1.1.1. Μεθοδική δράση

1.1.2. Συνεργοί

1.2. Τεχνικές της ζωοκλοπής

1.2.1. Οι ‘παράσυροι’

1.2.2. Η τεχνική του κριθαριού

1.2.3. Η κλοπή βοδιών και χοίρων

1.2.4. Τα τσομπανόσκυλα

1.3. Οι βασικές αρχές της ζωοκλοπής

1.3.1. Τα μέρη της ζωοκλοπής: κλέφτης και θύμα

1.3.2. Το αντικείμενο της ζωοκλοπής

1.3.3. Άλλες συνιστώσες της ζωοκλοπής

1.3.3.1. Ποιες πράξεις επιτρέπονται

1.3.3.2. Περιπτώσεις ζωοκτονίας

1.4. Διαχείριση της λείας

1.4.1. Ένα παράδοξο: ο δημόσιος χαρακτήρας της μυστικότητας

1.4.2. Η διαδικασία απομάκρυνσης των κλεμμένων ζώων

2. Επίλυση της σύγκρουσης

2.1. Η προτίμηση της ιδιωτικής διευθέτησης

2.1.1. Η προσφυγή στη δικαιοσύνη ως εξαίρεση

2.1.2. Ειρηνική διαπραγμάτευση ή αυτοδικία;

2.2. Εξωδικαστική διαπραγμάτευση

2.2.1. Οι ‘αρωτηχτάδες’

2.2.2. Η ‘ξεκαθάριση’

α) Ο τόπος που λάμβανε χώρα ο όρκος

β) Η διαδικασία της ορκοδοσίας

1. Το προστάδιο ως συνδιαλλαγή

2. Η ορκοδοσία

2.2.3. Ο ‘σασμός’

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

Νομοθετική πρόβλεψη και νομολογιακά δεδομένα

1. Νομοθετικές ρυθμίσεις

1.1. Αρχαίο ελληνικό δίκαιο

1.2. Ρωμαϊκό δίκαιο

1.3. Βυζαντινό Δίκαιο

1.3.1. Το ιουστινιάνειο δίκαιο

1.3.2. Η νομοθεσία των Ισαύρων και των Μακεδόνων

1.4. Οι Μεσαιωνικές ρυθμίσεις

1.5. Το Οθωμανικό δίκαιο

1.6. Το δίκαιο της Εθνεγερσίας

1.7. Κρητικός Κώδικας

1.7.1. Περίοδος Β΄: Ημιαυτονομία (1868-1898)

1.7.2. Περίοδος Γ΄: Κρητική Πολιτεία (1898-1912)

1.7.2.1. Ο Ποινικός Νόμος της Κρήτης

1.7.2.2. Ειδικοί ποινικοί νόμοι της Ύπατης Αρμοστίας

1.7.2.3. Ειδικοί ποινικοί νόμοι στον ελλαδικό χώρο

1.7.3. Σύγχρονη περίοδος

1.7.3.1. Προ και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής

1.7.3.2. Ο νόμος 1300/1982

α) Η αντικειμενική υπόσταση της ζωοκλοπής

β) Η προβληματική περί την υποχρεωτικότητα της προσωρινής κράτησης

γ) Το υλικό αντικείμενο του εγκλήματος

δ) Πλημμέλημα ή κακούργημα;

2. Νομολογιακά δεδομένα

2.1. Οι αποφάσεις επί Ενετοκρατίας

2.2. Οι αποφάσεις επί Τουρκοκρατίας

2.2.1. Οι αποφάσεις των Ιεροδικείων

2.2.2. Το συνυποσχετικό των Σφακιανών προς το Ιεροδικείο Ρεθύμνης

2.3. Δύο περιπτώσεις της Εθνεγερσίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

Έρευνα αρχείου: Οι αποφάσεις του Εφετείου Κρήτης ετών

Δεκαετία

Δεκαετία

Δεκαετία

Δεκαετία

Δεκαετία

Δεκαετία

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

Εξάβιβλος

Περίοδος Τουρκοκρατίας

Αποφάσεις επί Τουρκοκρατίας

Συνυποσχετικόν των κατοίκων των Σφακίων

Διαταγή Γενικού Διοικητή Κρήτης. Δίωξη επαναστατών 7 Δεκεμβρίου 1134 (1719)

Διαταγή του νέου Διοικητού Χάνδακος δια τους κλέπτας και ακολασθένοντας

Ποινικές υποθέσεις ζωοκλοπής κατά την Εθνεγερσία

Απόφαση συνελεύσεως Σφακίων. Θέσπιση ποινικών διατάξεων

Ψήφισμα Γενικής Συνελεύσεως Κρητών

1. Ζωοκλοπή

2. Εκτελεστικόν Διάταγμα

Καταδίωξις ζωοκλεπτών

Ζωοκτονία και ακρωτηριασμός ζώων

Μεσίται ζωοκλεπτών – Μέτρα κατά ζωοκλοπίας

Διάταγμα Περί ζωοκλοπής και ζωοκτονίας

Νόμος περί ζωοκλοπής, ζωοκτονίας και ακρωτηριασμού ζώων

Αλέξανδρος Ζαΐμης. Ύπατος Αρμοστής εν Κρήτη – Νόμος 665/1907

Σύγχρονη περίοδος

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΝΑΦΟΡΕΣ

Συγκεντρωτικός πίνακας με λατινική αρίθμηση