Μ. Ανδρουλάκη/Α. Άνθιμος/Π. Αρβανιτάκης..., Κανονισμός (ΕΕ) 650/2012 - Κανονισμός κληρονομικής διαδοχής, 2024

Περιεχόμενα

Πρόλογος

Συνεργάτες του Έργου

Συντομογραφίες

Προοίμιο Κανονισμού (ΕΕ) 650/2012

Εισαγωγικές παρατηρήσεις

Ι.Γενικές επισημάνσεις

ΙΙ.Το πλαίσιο εφαρμογής του Κανονισμού

Α.Νομική βάση

Β.Άμεση εφαρμογή

Γ.Εφαρμογή λοιπών εσωτερικών διατάξεων

Δ.Σχέση με πολυμερείς ή διμερείς διεθνείς συμβάσεις

Ε.Αυτόνομη ερμηνεία

ΣΤ.Το προοίμιο

Ζ.Υποβολή προδικαστικού ερωτήματος στο ΔΕΕ

ΙΙΙ.Πεδίο εφαρμογής του κανονισμού

Α.Τοπικό πεδίο εφαρμογής του κανονισμού

Β.Χρονικό πεδίο εφαρμογής του κανονισμού

Γ.Υλικό πεδίο εφαρμογής του κανονισμού

Δ.Κανονισμός και διαιτησία

ΙV.Οι βασικές αρχές και ρυθμίσεις του κανονισμού

Α.Ο βασικός κανόνας για το εφαρμοστέο δίκαιο και την διεθνή δικαιοδοσία: η επικράτηση της τελευταίας συνήθους διαμονής του κληρονομουμένου

α.Εφαρμοστέο δίκαιο

β.Διεθνής δικαιοδοσία

Β.Η σύμπτωση δικαιοδοτικής και νομοθετικής αρμοδιότητας (forum και jus)

Γ.Η αρχή της ενότητας της κληρονομίας

α.Η ενότητα της κληρονομίας ως προς το εφαρμοστέο δίκαιο

β.Η ενότητα της κληρονομίας ως προς την διεθνή δικαιοδοσία

Δ.Αρχή της οικουμενικής εφαρμογής του υποδεικνυομένου δικαίου

Ε.Η επιλογή εκ μέρους του κληρονομουμένου του εφαρμοστέου δικαίου – Η αρχή της αυτονομίας της βουλήσεως

α.Η επιλογή από τον κληρονομούμενο του εφαρμοστέου δικαίου

β.Επίπτωση της επιλογής εφαρμοστέου δικαίου στο θέμα της διεθνούς δικαιοδοσίας

V.Οι κύριες αλλαγές σε σύγκριση με το εσωτερικό δίκαιο (διατάξεις ΑΚ και ΚΠολΔ)

Α.Σε σχέση με τον ΑΚ

Β.Σε σχέση με τον ΚΠολΔ

Γ.Αναγνώριση/εκτέλεση αλλοδαπών δικαστικών αποφάσεων

Δ.Ευρωπαϊκό κληρονομητήριο

VI.Τυπικό κύρος των διατάξεων τελευταίας βουλήσεως που συντάσσονται εγγράφως – Η συνεχιζόμενη εφαρμογή της Συμβάσεως της Χάγης της 5.10.1961 «για τις συγκρούσεις νόμων που αφορούν τον τύπο διατάξεων διαθήκης»

VIΙ.Ρύθμιση ζητημάτων γενικής θεωρίας του ιδιωτικού διεθνούς δικαίου

Α.Παραπομπή (renvoi - άρθρο 34)

Β.Προσαρμογή (άρθρο 31)

Γ.Καταστρατήγηση

VΙΙI.Ζητήματα διεθνούς δικαιοδοσίας

Α.Γενική δωσιδικία της τελευταίας συνήθους διαμονής του κληρονομουμένου

Β.Επικουρική διεθνής δικαιοδοσία

Γ.Εξαιρέσεις από την γενική και την επικουρική διεθνή δικαιοδοσία

α.Η επιλογή δικαστηρίου από τα μέρη σε συνέχεια της γενομένης επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου

β.Το forum necessitatis του άρθρου

γ.Περιορισμός των δικαιοδοσιών (άρθρο 12)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ I

Πεδίο εφαρμογής και ορισμοί

Άρθρο 1. Πεδίο εφαρμογής

Ι.Εισαγωγή

ΙΙ.Εξαιρούμενα του Κανονισμού ζητήματα δημοσίου δικαίου

ΙΙΙ.Εξαιρούμενα του Κανονισμού ζητήματα ιδιωτικού δικαίου

ΙV.Διαδικαστικά ζητήματα

Άρθρο 2. Αρμοδιότητα σε υποθέσεις κληρονομικής διαδοχής εντός των κρατών μελών

Άρθρο 3. Ορισμοί

I.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Κληρονομική διαδοχή

ΙΙΙ.Κληρονομική σύμβαση

IV.Συνδιαθήκη

V.Διάταξη τελευταίας βούλησης

VI.Κράτος μέλος προέλευσης

VII.Κράτος μέλος εκτέλεσης

VIII.Απόφαση

IX.Δικαστικός συμβιβασμός

X.Δημόσιο έγγραφο

XI.Η έννοια του «δικαστηρίου» (§ 2)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ II

Διεθνής δικαιοδοσία

Άρθρο 4. Γενική διεθνής δικαιοδοσία

Ι.Η αρχή της ενότητας ius και forum

II.Η αρχή της ενότητας της κληρονομίας στο πεδίο, ειδικότερα, της διεθνούς δικαιοδοσίας

ΙΙΙ.Forum hereditatis: ο κρίσιμος δικαιοδοτικός σύνδεσμος

Α.Η συνήθης διαμονή αντί της κατοικίας ή της ιθαγένειας ως κύρια, γενική δικαιοδοτική βάση

Β.Η έννοια της «συνήθους διαμονής» κατά τον χρόνο του θανάτου του κληρονομουμένου

ΙV.Εξαιρέσεις και από τη γενική δικαιοδοτική βάση του άρθρ.

Α.Εξαιρέσεις, όταν εισάγεται εξαίρεση και ως προς τη lex hereditatis

Β.Εξαιρέσεις, ανεξαρτήτως της lex hereditatis

V.Κατά τόπον αρμοδιότητα εντός της ημεδαπής δικαιοδοσίας

VI.Τοπικά και χρονικά όρια εφαρμογής της διατάξεως

Άρθρο 5. Συμφωνία επιλογής δικαστηρίου

Ι.Το περιορισμένο περιεχόμενο της συμφωνίας παρεκτάσεως κατά τον Κανονισμό

Α.Παρέκταση μόνον υπέρ των δικαστηρίων του κράτους, του οποίου το δίκαιο επέλεξε ο κληρονομούμενος ως εφαρμοστέο στην κληρονομική του διαδοχή κατ’ άρθρ.

Β.Παρέκταση μόνον υπέρ δικαστηρίων κράτους μέλους

ΙΙ.Τα υποκείμενα της συμφωνίας παρεκτάσεως

IΙΙ.Ρητή και σιωπηρή συμφωνία παρεκτάσεως

IV.Έλεγχος του κύρους της συμφωνίας παρεκτάσεως

V.Αποτελέσματα της συμφωνίας παρεκτάσεως

Α.Δημιουργία αποκλειστικής δικαιοδοτικής βάσεως

Β.Επίδραση στην κατά τόπον αρμοδιότητα

Άρθρο 6. Διαπίστωση έλλειψης διεθνούς δικαιοδοσίας στην περίπτωση επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου

Ι.Σκοπός και προϋποθέσεις εφαρμογής της διατάξεως

ΙΙ.Η δυνητική διαπίστωση της ελλείψεως διεθνούς δικαιοδοσίας (άρθρ. 6 στοιχ. α’)

Α.Υποβολή αιτήματος

Β.Αρχή της δικονομικής εγγύτητας - Forum non conveniens

Γ.Κριτήρια για την διαπίστωση της ελλείψεως διεθνούς δικαιοδοσίας

Δ.Η απόφαση για την έλλειψη διεθνούς δικαιοδοσίας

ΙΙΙ.Η υποχρεωτική διαπίστωση της ελλείψεως διεθνούς δικαιοδοσίας (άρθρ. 6 στοιχ. β’)

Άρθρο 7. Δικαιοδοσία στην περίπτωση επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου

Άρθρο 8. Περάτωση της αυτεπάγγελτης διαδικασίας λόγω επιλογής δικαίου

Άρθρο 9. Δικαιοδοσία βάσει παράστασης

Ι.Σκοπός του κανόνα

ΙΙ.Σιωπηρή ή μη παρέκταση επί παντελούς ανυπαρξίας ρήτρας

IΙΙ.Αμφισβήτηση διεθνούς δικαιοδοσίας

Άρθρο 10. Επικουρική διεθνής δικαιοδοσία

Ι.Εισαγωγικά

II.Η περιουσία ως κοινό συνδετικό στοιχείο των επικουρικών βάσεων και χωροχρονικός εντοπισμός της

ΙΙΙ.Γενική επικουρική δικαιοδοσία

ΙV.Περιορισμένη επικουρική δικαιοδοσία

Άρθρο 11. Αναγκαστική δικαιοδοσία (Forum necessitatis)

Ι.Σκοπός

ΙΙ.Απουσία δικαιοδοσίας με βάση τον Κανονισμό

ΙΙΙ.Στενός σύνδεσμος με τρίτο κράτος

IV.Ευλόγως αδύνατη ή ανέφικτη η έναρξη ή η διεξαγωγή διαδικασίας στο τρίτο κράτος

V.Επαρκής δεσμός με το κράτος μέλος του επιληφθέντος δικαστηρίου

Άρθρο 12. Περιορισμός των διαδικασιών

Ι.Νομοθετικός σκοπός

ΙΙ.Εντοπισμός στοιχείων της κληρονομίας σε τρίτο κράτος

ΙΙΙ.Ανάγκη εκτελέσεως της αποφάσεως στο τρίτο κράτος

IV.Πιθανολόγηση περί μη αναγνωρίσεως της εκδοθησόμενης αποφάσεως στο κράτος όπου βρίσκονται τα περιουσιακά στοιχεία

V.Αίτηση διαδίκου και διακριτική ευχέρεια του δικαστηρίου

VΙ.Περιορισμός διαδικασιών κατ’ ενάσκηση δικαιώματος των μερών σύμφωνα με τη lex fori

Άρθρο 13. Αποδοχή ή αποποίηση κληρονομίας, κληροδοσίας ή νόμιμης μοίρας

Ι.Νομοθετικός σκοπός

II.Δήλωση (υποκείμενο και αντικείμενο)

ΙΙΙ.Δήλωση υποβλητέα και υποβαλλόμενη μόνο σε δικαστήριο τόσο με βάση τη lex hereditatis όσο και τη lex fori

IV.Διάκριση «δηλώσεως» από «δικαστική διαδικασία»

V.Ενημέρωση της αρχής που επιλαμβάνεται ή θα επιληφθεί της κληρονομικής διαδοχής

Άρθρο 14. Πότε επιλαμβάνεται δικαστήριο

Άρθρο 15. Έλεγχος της διεθνούς δικαιοδοσίας

Ι.Αυτεπάγγελτη έρευνα

ΙΙ.Απόφαση επί της διεθνούς δικαιοδοσίας

Άρθρο 16. Έλεγχος του παραδεκτού

Ι.Σκοπός και δομή της διατάξεως

ΙΙ.Προϋποθέσεις εφαρμογής

ΙΙΙ.Έλεγχος της νόμιμης κλήτευσης του εναγομένου

Α.Κατά τον Καν. 1393/2007 και πλέον Καν. 1784/2020 (§ 2)

Β.Κατά τη Σύμβαση της Χάγης του 1965 (§ 3)

IV.Εφαρμογή της διατάξεως της πρώτης παραγράφου (§ 1)

Άρθρο 17. Εκκρεμοδικία

Ι.Έννοια, σκοπός και περιεχόμενο της διατάξεως

Α.Αποφυγή διεξαγωγής παράλληλων δικών

Β.Προϋποθέσεις

α.Εκκρεμή ένδικα βοηθήματα σε δικαστήρια διαφορετικών κρατών μελών

β.Αντικειμενική ταυτότητα διαφοράς

γ.Υποκειμενική ταυτότητα διαφοράς

Γ.Η αρχή της χρονικής προτεραιότητας του πρώτου επιληφθέντος δικαστηρίου (Prioritätsprinzip)

ΙΙ.Συνέπειες συνδρομής της εκκρεμοδικίας

Άρθρο 18. Συναφείς αγωγές

Ι.Έννοια, σκοπός και περιεχόμενο της διατάξεως

ΙΙ.Προϋποθέσεις

ΙΙΙ.Συνέπειες συνδρομής της συνάφειας

Άρθρο 19. Προσωρινά και ασφαλιστικά μέτρα

Ι.Γενική θεώρηση

ΙΙ.Η ρύθμιση του άρθρ. 19 ως ειδική βάση διεθνούς δικαιοδοσίας.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ III

Εφαρμοστέο Δίκαιο

Άρθρο 20. Οικουμενική εφαρμογή

Άρθρο 21. Γενικός κανόνας

Ι.Η κατ’ αρχήν εφαρμογή του δικαίου της συνήθους διαμονής

Α.Η έννοια της “συνήθους διαμονής”

Β.Ο προσδιορισμός της συνήθους διαμονής

α.Κριτήρια και χρόνος εντοπισμού της συνήθους διαμονής

β.Η καταστρατηγική μεταβολή της συνήθους διαμονής

ΙΙ.Η ρήτρα διαφυγής της §2

Άρθρο 22. Επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου

Ι.Γενικά

ΙΙ.Η επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου

Α.Ο σύνδεσμος της ιθαγένειας

Β.Ο χρόνος της επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου

Γ.Η δήλωση και ο τύπος της επιλογής

ΙΙΙ.Τροποποίηση ή ανάκληση της δηλώσεως επιλογής εφαρμοστέου δικαίου

IV.Η επίδραση της επιλογής εφαρμοστέου δικαίου στη διεθνή δικαιοδοσία

Άρθρο 23. Πεδίο εφαρμογής του εφαρμοστέου δικαίου

Ι.Η αρχή της ενότητας της κληρονομίας και οι εξαιρέσεις

Α.Αρχή της ενότητας της κληρονομίας

Β.Οι εξαιρέσεις από την αρχή της ενότητας της κληρονομίας.

ΙΙ.Η έκταση εφαρμογής της lex hereditatis

Α.Γενικά

Β.Η ενδεικτική απαρίθμηση

α.Τα αίτια, ο χρόνος και ο τόπος έναρξης της κληρονομικής διαδοχής (άρθρ. 23 παρ. 2 στοιχ. α)

β.Ο καθορισμός των δικαιούχων και της κληρονομικής μερίδας (άρθρ. 23 παρ. 2 στοιχ. β)

γ.Η κληρονομική ικανότητα (άρθρ. 23 παρ. 2 στοιχ. γ)

δ.Αποκλήρωση και κληρονομική αναξιότητα (άρθρ. 23 παρ. 2 στοιχ. δ)

ε.Μεταβίβαση των κληρονομιαίων στους δικαιούχους κληρονομικής διαδοχής – αποδοχή και αποποίηση (άρθρ. 23 παρ. 2 στοιχ. ε)

στ.Εξουσίες κληρονόμων και εκτελεστών διαθήκης για την εκποίηση των κληρονομιαίων και την εξόφληση κληρονομικών δανειστών (άρθρ. 23 παρ. 2 στοιχ. στ)

ζ.Ευθύνη για τα χρέη της κληρονομίας (άρθρ. 23 παρ. 2 στοιχ. ζ)

η.Νόμιμη μοίρα και περιορισμοί της ελευθερίας του διατιθέναι (άρθρ. 23 παρ. 2 στοιχ. η)

θ.Υποχρέωση επιστροφής ή υπολογισμού δωρεών, γονικών παροχών ή κληροδοτημάτων κατά τον καθορισμό των μερίδων των διαφόρων δικαιούχων (άρθρ. 23 παρ. 2 στοιχ. θ)

ι.Διανομή της κληρονομίας (άρθρ. 23 παρ. 2 στοιχ. ι)

Άρθρο 24. Διατάξεις τελευταίας βούλησης εκτός από κληρονομικές συμβάσεις

Ι.Γενικά

ΙΙ.Αντικείμενο της ρύθμισης και οριοθέτηση πεδίου εφαρμογής της

ΙΙΙ.Το εφαρμοστέο δίκαιο

IV.Τροποποίηση ή ανάκληση διατάξεως τελευταίας βουλήσεως

Άρθρο 25. Κληρονομικές συμβάσεις

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις. Σκοπός και πεδίο εφαρμογής άρθρ. 25

ΙΙ.Ζητήματα που διέπονται από το εφαρμοστέο δίκαιο κατά το άρθρ. 25

Α.Οριοθέτηση του πεδίου εφαρμογής του άρθρ. 25 σε σχέση με αυτό των άρθρ. 21-22

Β.Παραδεκτό

Γ.Ουσιαστικό κύρος

Δ.Δεσμευτικότητα

Ε.Όροι λύσεως

ΙΙΙ.Προσδιορισμός του εφαρμοστέου δικαίου κατά το άρθρ.

Α.Κληρονομική σύμβαση με αντικείμενο την κληρονομική διαδοχή ενός προσώπου

Β.Κληρονομική σύμβαση με αντικείμενο την κληρονομική διαδοχή περισσοτέρων

Γ.Επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου με συμφωνία των συμβαλλομένων

Άρθρο 26. Ουσιαστικό κύρος των διατάξεων τελευταίας βούλησης

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Ικανότητα συντάξεως και ανακλήσεως διατάξεως τελευταίας βουλήσεως

Α.Ικανότητα συντάξεως διατάξεως τελευταίας βουλήσεως (§ 1 στοιχ. α΄)

Β.Ικανότητα τροποποιήσεως ή ανακλήσεως συνταχθείσας διατάξεως τελευταίας βουλήσεως (§ 2)

ΙΙΙ.Ειδικοί λόγοι αποκλεισμού εγκαταστάσεως ορισμένου προσώπου ως τιμωμένου ή κτήσεως κληρονομιαίας περιουσίας από ορισμένο τιμώμενο (§ 1 στοιχ. β)

IV.Παραδεκτό εκπροσωπήσεως για τη σύνταξη διατάξεως τελευταίας βουλήσεως (§ 1 στοιχ. γ΄)

V.Ερμηνεία της διατάξεως τελευταίας βουλήσεως (§ 1 στοιχ. δ΄)

VΙ.Ύπαρξη (δικαιοπρακτικής) βουλήσεως και ελαττώματά της (§ 1 στοιχ. ε΄)

VII.Λοιπά ζητήματα ουσιαστικού κύρους

Άρθρο 27. Τυπικό κύρος των διατάξεων τελευταίας βούλησης που συντάσσονται εγγράφως

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Η σύμβαση της Χάγης του 1961 για τους τύπους των διαθηκών και η υιοθέτησή της από τον Κανονισμό

ΙΙΙ.Το πεδίο εφαρμογής του άρθρ. 27: Οι διατάξεις τελευταίας βουλήσεως

Α.Διαθήκες

α.Γενικά

β.Τύποι διαθηκών στα κράτη μέλη της ΕΕ

γ.Η δημοσίευση και διαβίβαση των διαθηκών

Β.Συνδιαθήκες

α.Γενικά

β.Οι τύποι των συνδιαθηκών στα κράτη μέλη της ΕΕ

Γ.Κληρονομικές συμβάσεις

α.Γενικά

β.Οι τύποι των κληρονομικών συμβάσεων στα κράτη μέλη της ΕΕ

Δ.Προφορικές διατάξεις τελευταίας βουλήσεως

IV.Οι εναλλακτικοί σύνδεσμοι του άρθρ. 27 §

IV.Το τυπικό κύρος των διατάξεων τελευταίας βουλήσεως που τροποποιούν ή ανακαλούν προηγούμενη διάταξη τελευταίας βουλήσεως

V.Ζητήματα σχετιζόμενα με διατάξεις εθνικών δικαίων που περιορίζουν τους επιτρεπόμενους τύπους διατάξεων τελευταίας βουλήσεως

Άρθρο 28. Τυπικό κύρος δήλωσης αποδοχής ή αποποίησης

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Το πεδίο εφαρμογής του άρθρ.

Άρθρο 29. Ειδικές ρυθμίσεις για τον διορισμό και τις αρμοδιότητες του διαχειριστή κληρονομίας σε συγκεκριμένες περιπτώσεις

Ι.Σκοπός και πεδίο εφαρμογής του άρθρ.

ΙΙ.Προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρ.

Α.Εφαρμογή αλλοδαπού δικαίου

Β.Ο υποχρεωτικός χαρακτήρας του διορισμού διαχειριστή

ΙΙΙ.Διορισμός διαχειριστών κληρονομίας

IV.Εξουσίες διαχειριστών κληρονομίας

V.Παρεκκλίσεις από την εφαρμογή της lex hereditatis

Α.Παροχή πρόσθετων διαχειριστικών εξουσιών

Β.Παροχή εξουσιών όταν εφαρμοστέο επί της κληρονομικής διαδοχής είναι δίκαιο τρίτου κράτους

VI.Η σχέση του άρθρ. 29 με τις διατάξεις για την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων του Κανονισμού 650/2012

Άρθρο 30. Ειδικοί κανόνες που θέτουν περιορισμούς που αφορούν ή επηρεάζουν τη διαδοχή σε σχέση με ορισμένα περιουσιακά στοιχεία

Ι.Αντικείμενο και σκοπός του άρθρ.

ΙΙ.Φύση και κριτήρια εφαρμογής των «ειδικών κανόνων»

ΙIΙ.Πεδίο εφαρμογής του άρθρ.

IV.Περιεχόμενο των «ειδικών κανόνων»

Άρθρο 31. Προσαρμογή εμπραγμάτων δικαιωμάτων

Ι.Εισαγωγικά για την προσαρμογή ως τρόπο επιλύσεως διεθνούς συγκρούσεως νόμων

Α.Γενικά

Β.Ορισμός της προσαρμογής

Γ.Μορφές διεθνούς συγκρούσεως νόμων

Δ.Τρόποι επιλύσεως της διεθνούς συγκρούσεως νόμων

ΙΙ.Η προσαρμογή κατά το άρθρ.

Α.Το είδος της συγκρούσεως και ο τρόπος επιλύσεώς της κατά το άρθρ. 31

Β.Σκοπός της προσαρμογής κατά το άρθρ.

ΙII.Προϋποθέσεις της προσαρμογής κατά το άρθρ.

Α.Εμπράγματο δικαίωμα

Β.Εμπράγματο δικαίωμα που είναι άγνωστο στο κράτος-μέλος, εντός του οποίου γίνεται επίκλησή του

Γ.Η διαδικασία και τα κριτήρια της προσαρμογής

Άρθρο 32. Συναποθνήσκοντες

I.Γενικά

II.Η ρύθμιση του άρθρ.

Άρθρο 33. Σχολάζουσα κληρονομία

I.Έννοια σχολάζουσας κληρονομίας

II.Η ανάγκη θέσπισης του άρθρ.

III.Η κατ’ ιδίαν ρύθμιση

IV.Προϋποθέσεις εφαρμογής της διατάξεως

V.Έννομη συνέπεια από την εφαρμογή της διατάξεως του άρθρ.

VI.Διάσπαση της κληρονομίας

VII.Προβλήματα εκ της εφαρμογής του άρθρ.

Α.Το πρόβλημα της αρνητικής συγκρούσεως νόμων

Β.Το πρόβλημα της μη συνδρομής ελλείψεως της προϋποθέσεως για ικανοποίηση των κληρονομικών δανειστών

Γ.Το πρόβλημα της συγκρούσεως της lex hereditatis με τη lex rei sitae τρίτου κράτους

Άρθρο 34. Αναπαραπομπή

Ι.Εισαγωγή

ΙΙ.Έννοια και πεδίο εφαρμογής της παραπομπής

Α.Δομή και εννοιολογική οριοθέτηση

Β.Προϋποθέσεις εφαρμογής του κανόνα

α.Εφαρμογή δικαίου τρίτου κράτους

β.Διαφορά συνδέσμων

γ.Παραπομπή στο δίκαιο κράτους μέλους

δ.Παραπομπή στο δίκαιο άλλου τρίτου κράτους

Γ.Ειδικά ζητήματα

α.Προκρινόμενο είδος παραπομπής

β.Σχέση παραπομπής και ενότητας κληρονομίας

ΙΙΙ.Εξαιρέσεις που αποκλείουν την παραπομπή

Α.Ρητές εξαιρέσεις

α.Άρθρ. 21 § 2.

β.Άρθρ 22.

γ.Άρθρ 27.

δ.Άρθρ 28 στοιχ. β΄

ε.Άρθρ 30.

Β.Σιωπηρές εξαιρέσεις

α.Άρθρ. 24 §§ 2, 3 και 25 §

β.Άρθρ. 83 §§ 2 και

Άρθρο 35. Δημόσια τάξη (ordre public)

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

Α.Σκοπός και συσχετισμός με άλλες διατάξεις

Β.Σύμπτωση forum και εφαρμοστέου δικαίου και πρακτική σημασία του άρθρ. 35

Γ.Η δημόσια τάξη μεταξύ εθνικού και ευρωπαϊκού δικαίου

ΙΙ.Ο εξαιρετικός χαρακτήρας της επιφυλάξεως της δημόσιας τάξεως

Α.Το «προδήλως ασυμβίβαστο» της αλλοδαπής διατάξεως με τη δημόσια τάξη

Β.Η in concreto εκτίμηση των συνεπειών της εφαρμογής του αλλοδαπού κανόνα δικαίου

Γ.Η ύπαρξη επαρκούς συνδέσεως της υπό κρίση υποθέσεως με το forum

IΙΙ.Η ελληνική δημόσια τάξη στο κληρονομικό δίκαιο. Περιπτωσιολογία

Α.Έννοια της δημόσιας τάξεως. Γενικές παρατηρήσεις

Β.Διακριτική μεταχείριση των κληρονόμων

Γ.Νόμιμη μοίρα

Δ.Κληρονομικές συμβάσεις και συνδιαθήκες

Ε.Λοιπές περιπτώσεις

ΙV.Συνέπειες της αντιθέσεως στη δημόσια τάξη

Άρθρο 36. Κράτη με περισσότερα του ενός συστήματα δικαίου – Σύγκρουση δικαίων εδαφικού χαρακτήρα

I.Γενικά

II.Ο βασικός κανόνας

III.Οι εξαιρέσεις

IV.Το τυπικό κύρος των διατάξεων τελευταίας βουλήσεως που συντάσσονται εγγράφως

V.Η επίδραση της ρυθμίσεως του άρθρ. 34 στην εφαρμογή της διατάξεως του άρθρ. 36

Άρθρο 37. Κράτη με περισσότερα του ενός συστήματα δικαίου – Σύγκρουση δικαίων προσωπικού χαρακτήρα

I.Γενικά

II.Το διαπροσωπικό δίκαιο στην Ελλάδα

III.Η ρύθμιση του άρθρ.

Άρθρο 38. Μη εφαρμογή του παρόντος κανονισμού σε εσωτερικές συγκρούσεις δικαίων

ΚΕΦΑΛΑΙΟ IV

Αναγνώριση, εκτελεστότητα και εκτέλεση αποφάσεων

Άρθρο 39. Αναγνώριση

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Η αυτόματη (άμεση) αναγνώριση

ΙΙΙ.Αυτοτελής διαδικασία αναγνωρίσεως

ΙV.Η παρεμπίπτουσα αναγνώριση

Άρθρο 40. Λόγοι μη αναγνώρισης

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Τα κατ’ ιδίαν κωλύματα αναγνωρίσεως

Α.Η επιφύλαξη της δημόσιας τάξεως

α.Εισαγωγικά

β.Η δικονομική δημόσια τάξη

γ.Η ουσιαστική δημόσια τάξη

Β.Η παραβίαση του δικαιώματος υπερασπίσεως

Γ.Ασυμβίβαστες αποφάσεις

α.Ασυμβίβαστο με απόφαση του κράτους αναγνωρίσεως.

β.Ασυμβίβαστο με απόφαση που εκδόθηκε προγενέστερα σε άλλο κράτος μέλος ή σε τρίτο κράτος

Άρθρο 41. Μη επανεξέταση επί της ουσίας

Άρθρο 42. Αναστολή της διαδικασίας αναγνώρισης

Εισαγωγικές παρατηρήσεις στα άρθρα

Άρθρο 43. Εκτελεστότητα

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Προϋποθέσεις κηρύξεως εκτελεστότητας

Α.Αίτηση ενδιαφερόμενου

Β.Αλλοδαπή απόφαση κράτους μέλους

Γ.Εκτελεστότητα αλλοδαπού τίτλου

Δ.Αλλοδαπή απόφαση εντός πεδίου εφαρμογής του Κανονισμού

Άρθρο 44. Καθορισμός κατοικίας

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Ερμηνευτικά κριτήρια

Άρθρο 45. Κατά τόπον αρμοδιότητα

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Υλική αρμοδιότητα (§ 1)

ΙΙΙ.Τοπική αρμοδιότητα (§ 2)

ΙV.Η δήλωση της Ελληνικής Δημοκρατίας

Άρθρο 46. Διαδικασία

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Διαδικασία υποβολής (§ 1)

ΙΙΙ.Κατάργηση υποχρεώσεως διορισμού αντίκλητου (§ 2)

ΙV.Αναγκαία έγγραφα (§ 3)

Α.Αντίγραφο αποφάσεως

Β.Βεβαίωση

Άρθρο 47. Μη προσκόμιση της βεβαίωσης

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Μη προσκόμιση βεβαιώσεως (§ 1)

Α.Προθεσμία προσκομίσεως βεβαιώσεως

Β.Ισοδύναμα έγγραφα

Γ.Απαλλαγή προσκομιδής

Δ.Έννομη συνέπεια σε περίπτωση μη πλήρωσης

ΙΙΙ.Μετάφραση εγγράφων (§ 2)

Άρθρο 48. Κήρυξη εκτελεστότητας

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Έλεγχος δικαστηρίου (εδ. α΄)

ΙΙΙ.Μη συμμετοχή καθ’ ου (εδ. β΄)

Άρθρο 49. Γνωστοποίηση της αποφάσεως επί της αιτήσεως κηρύξεως της εκτελεστότητας

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Γνωστοποίηση αποφάσεως στον αιτούντα (§ 1)

ΙΙΙ.Επίδοση αποφάσεως στον καθ’ου (§ 2)

Άρθρο 50. Ένδικο μέσο κατά της αποφάσεως επί της αιτήσεως κηρύξεως της εκτελεστότητας

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Δεύτερο στάδιο (§ 1)

ΙΙΙ.Υλική / τοπική αρμοδιότητα (§ 2)

ΙV.Διαδικασία (§ 3)

V.Κατοχύρωση δικαιώματος ακροάσεως καθ’ ου (§ 4)

VΙ.Προθεσμίες ασκήσεως (§ 5)

Άρθρο 51. Διαδικασία προσβολής της αποφάσεως επί του ενδίκου μέσου

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Τρίτο στάδιο - Υλική αρμοδιότητα - Διαδικασία

Άρθρο 52. Απόρριψη ή ανάκληση κηρύξεως της εκτελεστότητας

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Απόρριψη αποφάσεως μη κηρύξεως εκτελεστότητας (εδ. α΄ περ. α΄)

ΙΙΙ.Ανάκληση αποφάσεως κηρύξεως εκτελεστότητας (εδ. α΄ περ. β΄)

ΙV.Αμεσότητα διαδικασίας (εδ. β΄)

Άρθρο 53. Αναστολή της διαδικασίας

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Προϋποθέσεις εφαρμογής

Α.Αίτηση αναστολής στο κράτος υποδοχής

Β.Άσκηση ενδίκου μέσου στο κράτος προελεύσεως

Γ.Αναστολή εκτελεστότητας λόγω ασκήσεως ενδίκου μέσου στο κράτος προελεύσεως

ΙΙΙ.Η κρίση του δικαστηρίου

Άρθρο 54. Προσωρινά και ασφαλιστικά μέτρα

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Ασφαλιστικά μέτρα πριν από την κήρυξη εκτελεστότητας (§ 1)

ΙΙΙ.Ασφαλιστικά μέτρα μετά την κήρυξη εκτελεστότητας (§ 2)

ΙV.Προϋποθέσεις συνεχίσεως εκτελέσεως (§ 3)

Άρθρο 55. Μερική εκτελεστότητα

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Μερική εκτελεστότητα από το δικαστήριο (§ 1)

ΙΙΙ.Μερική εκτελεστότητα από τον αιτούντα (§ 2)

Άρθρο 56. Νομική αρωγή (ευεργέτημα πενίας)

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Νομική αρωγή στο κράτος προελεύσεως

ΙΙΙ.Επέκταση στο κράτος εκτελέσεως

Άρθρο 57. Καμία εγγυοδοσία ή κατάθεση χρηματικού ποσού

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Απαγόρευση επιβολής εγγυοδοσίας

ΙΙΙ.Εύρος της απαγορεύσεως

Άρθρο 58. Καμία φορολογική επιβάρυνση ή τέλος

ΚΕΦΑΛΑΙΟ V

Δημόσια έγγραφα και δικαστικοί συμβιβασμοί

Άρθρο 59. Αποδοχή των δημόσιων εγγράφων

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Το δημόσιο έγγραφο

ΙΙΙ.Η «αποδοχή» του δημοσίου εγγράφου

Α.Οι λόγοι για την υιοθέτηση του όρου «αποδοχή» αντί του όρου «αναγνώριση»

Β.Η έννοια της «αποδοχής» του δημοσίου εγγράφου

Γ.Η τυπική αποδεικτική ισχύς του δημοσίου εγγράφου

α.Η αποδοχή του δημοσίου εγγράφου ως προς την τυπική αποδεικτική του ισχύ (άρθρ. 59 παρ 1)

β.Η άρνηση «αποδοχής» λόγω προσκρούσεως στην εθνική δημόσια τάξη

γ.Η χρήση εντύπου (άρθρ. 59 § 1 εδ. β΄)

Δ.Η αμφισβήτηση του δημοσίου εγγράφου και η αναστολή της αποδεικτικής του ισχύος

α.Η αμφισβήτηση της γνησιότητας του δημοσίου εγγράφου (άρθρ. 59 § 2)

β.Η αμφισβήτηση του περιεχομένου του δημοσίου εγγράφου (άρθρ. 59 §§ 3 και 4)

Ε.Ασυμβίβαστο μεταξύ δημοσίων εγγράφων ή μεταξύ δημοσίου εγγράφου και δικαστικής αποφάσεως

ΣΤ.Συνέπειες του άρθρ. 59 του Κανονισμού στην ελληνική έννομη τάξη

ΙV.Συμπεράσματα

Άρθρο 60. Εκτελεστότητα των δημόσιων εγγράφων

Ι.Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ.Η διαδικασία του exequatur των δημοσίων εγγράφων

Α.Η αίτηση του exequatur δημοσίου εγγράφου

Β.Ένδικα μέσα κατά της αποφάσεως του exequatur

Γ.Η διαδικασία του exequatur ενώπιον των ελληνικών δικαστηρίων

ΙΙΙ.Συμπεράσματα

Άρθρο 61. Εκτελεστότητα δικαστικών συμβιβασμών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VI

Ευρωπαϊκό κληρονομητήριο

Άρθρο 62. Καθιέρωση ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου

Ι.Οι λόγοι θέσπισης

II.Βασική αποστολή του ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου. Ελεύθερη διασυνοριακή κυκλοφορία αυτού στα κράτη μέλη

III.Δυνητικός χαρακτήρας. Αρχή της ισονομίας και αυτονομίας

IV.Δυνατότητα με ιδιωτική βούληση αποκλεισμού του εθνικού κληρονομητηρίου και εκδόσεως προς πιστοποίηση του κληρονομικού δικαιώματος αποκλειστικά του ευρωπαϊκού

Άρθρο 63. Σκοπός του κληρονομητηρίου

Ι.Γενικά

ΙΙ.Διασυνοριακός χαρακτήρας

Α.Πότε υπάρχει

Β.Έρευνα και συνέπειες της ελλείψεως

ΙΙΙ.Νομιμοποίηση

Α.Τα πρόσωπα, που νομιμοποιούνται

Β.Έρευνα και συνέπειες της ελλείψεως

Άρθρο 64. Αρμοδιότητα για την έκδοση του κληρονομητηρίου

Ι.Εισαγωγικά. Ελευθερία επιλογής της αρμόδιας για την έκδοση αρχής

ΙΙ.Καθ΄ ύλη αρμοδιότητα

ΙΙΙ.Διεθνής δικαιοδοσία

Α.Κυρίως (κύριος σύνδεσμος -συνήθης τόπος διαμονής)

Β.Επικουρικά (επικουρικοί σύνδεσμοι- ιθαγένεια, rei sitae)

Γ.Με παρέκταση με αρμόδια τα δικαστήρια του κράτους, το δίκαιο του οποίου έχει επιλεγεί εφαρμοστέο επί της κληρονομικής διαδοχής

Δ.Με αναγκαστική δωσιδικία

Ε. Έρευνα και συνέπειες της ελλείψεως διεθνούς δικαιοδοσίας

IV.Κατά τόπον αρμοδιότητα

Α.Η κατανομή μεταξύ των ειρηνοδικείων

Β.Η εκάστοτε δωσιδικία είναι αποκλειστική, μη επιδεχόμενη παρέκτασης

Γ.Έρευνα και συνέπειες ελλείψεως τοπικής αρμοδιότητας

Άρθρο 65. Αίτηση έκδοσης κληρονομητηρίου

Ι.Η κίνηση της διαδικασίας για την έκδοση. Κατάθεση αίτησης. Σχηματισμός φακέλου

Α.Υποβολή γραπτής αίτησης στην ελληνική γλώσσα. Προαπόδειξη

Β.Τρόποι υποβολής

α.Με φυσική παρουσία

β.Δυνατότητα ηλεκτρονικής υποβολής

γ.Όχι με ταχυδρομική αποστολή

ΙΙ.Το περιεχόμενο της αίτησης

IΙΙ.Το ζήτημα αοριστίας της αίτησης

IV.Δικαίωμα υποβολής της αίτησης

Άρθρο 66. Εξέταση της αίτησης

Ι.Εισαγωγικά

II.Η παροχή του ελληνικού κληρονομητηρίου

Α.Οι ρυθμίσεις του ΑΚ και ΚΠολΔ προ του ν. 4055/2012

Β.Χορήγηση (ελληνικού) κληρονομητηρίου μετά τον ν. 4055/2012

α.Οι ρυθμίσεις σχετικά με την τηρητέα διαδικασία

β.Η διαμόρφωση της νέας διαδικασίας

γ.Παρατηρήσεις επί των ρυθμίσεων αυτών

Γ.Οι τροποποιήσεις με τον ν. 5095/2024

ΙΙΙ.Οι απαιτήσεις του Κοινοτικού δικαίου

IV.Η διαδικασία για παροχή ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου με βάση τις παραπάνω απαιτήσεις του κοινοτικού και τις αντίστοιχες ρυθμίσεις για τη χορήγηση του ελληνικού κληρονομητηρίου

Α.Άμεσος ορισμός δικαστή και διερεύνηση της υπόθεσης. Δημοσιεύσεις και κλήτευση προσώπων, που έχουν έννομο συμφέρον

Β.Αρχή καθολικότητας (υποχρεωτικά έκδοση κοινού κληρονομητηρίου και όχι ατομικού)

Γ.Άμεση έκδοση χωρίς ορισμό δικασίμου

Δ.Ορισμός δικασίμου, διεξαγωγή δίκης στο ακροατήριο

Ε.Συνεκδίκαση αιτήσεων

V.Ζητήματα εκκρεμοδικίας

VΙ.Ανακριτική αρχή. Εφαρμογή των διατάξεων των άρθρ. 227 και 232 ΚΠολΔ. Σχηματισμός πλήρους δικανικής πεποιθήσεως

VIΙ.Αποδεικτικά μέσα. Προσκομιζόμενα έγγραφα

VIII.Εξέταση παρεμπιπτόντων ζητημάτων

Άρθρο 67. Χορήγηση του κληρονομητηρίου

Ι.Η δικαιοδοτική πράξη παροχής του κληρονομητηρίου

Α.Έκδοση της απόφασης

Β.Σχηματισμός πλήρους δικανικής πεποίθησης

Γ.Μη αντίθεση σε προηγούμενη δικαστική απόφαση

α.Επί έκδοσης απόφασης κατά την αμφισβητούμενη διαδικασία

β.Επί έκδοσης θετικής απόφασης επί αιτήσεως για έκδοση κληρονομητηρίου (κατά την εκούσια δικαιοδοσία)

γ.Επί έκδοσης αρνητικής (απορριπτικής απόφασης) για έκδοση ελληνικού ή ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου

ΙΙ.Φύση του κληρονομητηρίου. Σχέση δικαστικής απόφασης και πιστοποιητικού

III.Καθορισμός του εφαρμοστέου επί της κληρονομικής διαδοχής δικαίου

Α.Οικουμενική εφαρμογή των διατάξεων του Κανονισμού. Αρχή ενότητας της κληρονομιάς

Β.Σχέση του Κανονισμού με διεθνείς συμβάσεις (άρθρ. 75)

Γ.Σύνδεσμοι, που οδηγούν στην επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου

α.Γενικός Κανόνας. Το δίκαιο της τελευταίας συνήθους διαμονής (άρθρ. 21 § 1)

β.Ρήτρα διαφυγής. Ύπαρξη στενότερου συνδέσμου (άρθρ. 21 § 2)

γ.Σύνδεσμος επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου με βάση την ιδιωτική βούληση - αρχή professio juris (άρθρ. 22 §§ 1 και 2)

δ.Εφαρμοστέο δίκαιο μετά από αναπαραπομπή -renvoi (άρθρ. 34)

ΙV.Ειδικές ρυθμίσεις, που επιβάλουν να κριθούν συγκεκριμένα ζητήματα με διαφορετικό από το εφαρμοστέο επί της κληρονομικής διαδοχής δίκαιο

Α.Διατάξεις, που αφορούν τις διατάξεις τελευταίας βουλήσεως (διαθήκες, συνδιαθήκες, αμοιβαίες διαθήκες - κληρονομικές συμβάσεις, κατ’ άρθρ. 24-27)

Β.Ρυθμίσεις για τις διαθήκες και συνδιαθήκες

Γ.Ρυθμίσεις για τις κληρονομικές συμβάσεις

α.Ρυθμίσεις για τις κληρονομικές συμβάσεις με αντικείμενο την κληρονομική διαδοχή ενός προσώπου

β.Ρυθμίσεις επί κληρονομικών συμβάσεων με αντικείμενο την κληρονομική διαδοχή περισσοτέρων προσώπων

Δ.Προσδιορισμός της έννοιας του τυπικού και ουσιαστικού κύρους κατά την εφαρμογή των άρθρ. 24 και 25

Ε.Τυπικό κύρος δηλώσεων αποδοχής ή αποποίησης, κληροδοσίας, νόμιμης μοίρας και περιορισμού ευθύνης από τα χρέη κληρονομιάς

ΣΤ.Ρυθμίσεις για τον διορισμό και της αρμοδιότητες του διαχειριστή κληρονομιάς

Ζ.Ειδικοί κανόνες επί ακίνητης περιουσίας και επιχειρήσεων (άρθρ. 30)

Η.Επί αγνώστων εμπραγμάτων δικαιωμάτων

Θ.Επί αβέβαιης χρονικής σειράς επί θανάτου συναποσθνησκόντων

Ι.Ρύθμιση επί σχολάζουσας κληρονομιάς

V.Αποκλεισμός δικαίου από την δημόσια τάξη

VI.Η ενημέρωση των δικαιούχων

Άρθρο 68. Περιεχόμενο του κληρονομητηρίου

Άρθρο 69. Αποτελέσματα του κληρονομητηρίου

Ι.Επέκταση αποτελεσμάτων του ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου.

ΙΙ.Νόμιμο τεκμήριο του ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου

ΙΙΙ.Δημόσια πίστη του ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου

IV.Καταχώρηση του ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου στα δημόσια βιβλία

Άρθρο 70. Επικυρωμένα αντίγραφα του κληρονομητηρίου

Άρθρο 71. Διόρθωση, τροποποίηση ή ανάκληση του κληρονομητηρίου

Ι.Γενικά

ΙΙ.Αίτηση διόρθωσης

ΙΙΙ.Αίτηση ανάκλησης ή μεταρρύθμισης του ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου

IV.Καθήκον ενημέρωσης των δημοσίων αρχών σε περίπτωση ανάκλησης ή μεταρρύθμισης του κληρονομητηρίου

Άρθρο 72. Ένδικα μέσα

Άρθρο 73. Αναστολή ισχύος του κληρονομητηρίου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ VII

Γενικές και τελικές διατάξεις

Άρθρο 74. Επικύρωση ή άλλη ανάλογη διατύπωση

Άρθρο 75. Σχέση με τις ισχύουσες διεθνείς συμβάσεις

I.Ο κανόνας

II.Η εξαίρεση

Άρθρο 76. Σχέση με τον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 1346/2000 του Συμβουλίου

I.Γενικά

II.Η υπεροχή του Κανονισμού 2015/848

Άρθρο 77. Διαθέσιμες πληροφορίες για το κοινό

Άρθρο 78. Πληροφορίες σχετικά με τα στοιχεία επικοινωνίας των αρμόδιων αρχών και τις διαδικασίες

Άρθρο 79. Κατάρτιση και μεταγενέστερη τροποποίηση του καταλόγου πληροφοριών που αναφέρονται στο άρθρο 3 παράγραφος

Άρθρο 80. Σύνταξη και μεταγενέστερη τροποποίηση των βεβαιώσεων και των εντύπων που προβλέπονται στα άρθρα 46, 59, 60, 61, 65 και

Άρθρο 81. Διαδικασία επιτροπής

Άρθρο 82. Επανεξέταση

Άρθρο 83. Μεταβατικές διατάξεις

Άρθρο 84. Έναρξη ισχύος

Αλφαβητικό ευρετήριο λημμάτων