Λ. Μπαμπαλιούτας, Το σύγχρονο θεσμικό πλαίσιο της Ελληνικής Δημόσιας Διοίκησης, τόμ. 1, 4η έκδ., 2023

Πίνακας Περιεχομένων

Πρόλογος Δˊ Έκδοσης

Σημείωμα συγγραφέα Δ΄ Έκδοσης

Πρόλογος Γ΄ Έκδοσης

Σημείωμα συγγραφέα Γ΄ Έκδοσης

Πρόλογος Β΄ Έκδοσης

Σημείωμα συγγραφέα Β΄ Έκδοσης

Πρόλογος Α΄ Έκδοσης

Συντομογραφίες

Πίνακας Περιεχομένων

Εισαγωγή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1o

Η άσκηση της δημόσιας διοίκησης και

η εφαρμογή των διοικητικών συστημάτων

Α. Η έννοια της δημόσιας διοίκησης

Β. Η διάκριση και εφαρμογή των διοικητικών συστημάτων ως στοιχείο άσκησης της δημόσιας διοίκησης

Γ. Τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των διοικητικών συστημάτων. Πλεονε­κτήματα και μειονεκτήματα αυτών

1. Εισαγωγικές σκέψεις

2. Το συγκεντρωτικό σύστημα διοικητικής οργάνωσης

3. Το αποκεντρωτικό σύστημα διοικητικής οργάνωσης

4. Η τοπική αυτοδιοίκηση, ως μορφή οργάνωσης της δημόσιας διοίκησης

4.1. Η έννοια της τοπικής αυτοδιοίκησης και τα στοιχεία που τη συνθέτουν

4.2. Η έννοια της τοπικής υποθέσεως

4.3. Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της τοπικής αυτοδιοίκησης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο

Η συνταγματική κατοχύρωση του θεσμού

της διοικητικής αποκέντρωσης

Α. Η συνταγματική κατοχύρωση του θεσμού της διοικητικής αποκέ­ντρωσης υπό την ισχύ των προηγούμενων Συνταγμάτων

Β. Η συνταγματική κατοχύρωση του θεσμού της διοικητικής αποκέ­ντρωσης κατά το Σύνταγμα του 1975/1986

1. Η διοικητική αποκέντρωση ως θεμελιώδης αρχή διοικητικής οργάνωσης του Κράτους και η νομική φύση της συνταγματικής της κατοχύρωσης

2. Η διοικητική διαίρεση της Χώρας και τα συνταγματικώς κατοχυρωμένα κριτήριά της

3. Το ουσιώδες περιεχόμενο της συνταγματικής κατοχύρωσης της διοικητικής αποκέντρωσης. Το τεκμήριο γενικής αποφασιστικής αρμοδιότητας των περιφερειακών οργάνων και η θέση της κεντρικής διοίκησης

Γ. Η αναθεώρηση του άρθρου 101 από τη Ζ΄ Αναθεωρητική Βουλή το έτος 2001.

Δ. Η αναθεώρηση του άρθρου 101 του Συντάγματος το έτος 2008

Ε. Η προσπάθεια εκ νέου αναθεώρησης του άρθρου 101 του Συντάγματος τα έτη 2018-2019

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3ο

Η νομοθετική κατοχύρωση του θεσμού της διοικητικής αποκέντρωσης

Α. Η περίοδος της Βαυαροκρατίας

1. Το Νομαρχιακό σύστημα (1833-1836)

2. Οι αρμοδιότητες των Νομαρχών

3. Το σύστημα των Διοικήσεων και Υποδιοικήσεων (1836-1845)

4. Οι αρμοδιότητες των Διοικητών-Υποδιοικητών

Β. Η περίοδος της Συνταγματικής Μοναρχίας

1. Η επαναφορά του Νομαρχιακού συστήματος διοίκησης (Ν. ΚΕ΄/1845)

2. Οι αρμοδιότητες των Νομαρχών

3. Οι αρμοδιότητες των Επάρχων

Γ. Η περίοδος της Βασιλευόμενης Δημοκρατίας

1. Η διατήρηση του Ν. ΚΕ΄/1845 και η εφαρμογή του στα Επτάνησα, τη Θεσσαλία και την Ήπειρο

2. Οι μεταρρυθμιστικές προσπάθειες του Χ. Τρικούπη (Ν. ΑΦΝΣ΄/1887 και Ν. ΑΦΞΑ΄/1887)

3. Η επαναφορά του Επαρχιακού συστήματος διοίκησης και η σύσταση των Επαρχιακών Συμβουλίων (Ν. ΑΠΟΓ΄/1891 και ΑΠΝΣΤ΄/1891)

4. Η εκ νέου διοικητική διαίρεση του Κράτους και η 2η προσπάθεια για θεσμοθέτηση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (Ν. ΒΧΔ΄/1899 και Ν. ΒΧΕ΄/1899)

5. Η επαναφορά της παλαιάς διοικητικής διαίρεσης (Ν. ΓΥΛΔ΄/1909)

6. Η περιφερειακή διοίκηση της χώρας μετά τους βαλκανικούς πολέμους. Ο θεσμός των Γενικών Διοικήσεων

7. Οι αρμοδιότητες των Νομαρχών

8. Η επανασύσταση του θεσμού των Γενικών Διοικήσεων και η επέκταση των αρμοδιοτήτων των Νομαρχών

9. Η 3η προσπάθεια για θεσμοθέτηση της Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης (το Ν.δ. της 10 Μαΐου 1923)

Δ. Η περίοδος της Αβασίλευτης Δημοκρατίας

1. Ο επαναπροσδιορισμός των αρμοδιοτήτων των Γενικών Διοικητών

και των Νομαρχών (Ν. 3265/1925 και Ν. 4393/1929)

Ε. Η περίοδος της κατάλυσης των δημοκρατικών θεσμών

1. Η αύξηση των Νομών και η επαναοριοθέτηση των αρμοδιοτήτων των Νομαρχών (Α.Ν. 130/1936 και Α.Ν. 1179/1938)

2. Η κωδικοποίηση της νομοθεσίας για τις διοικητικές υπηρεσίες του Υπουργείου των Εσωτερικών από τη δικτατορική Κυβέρνηση του Ι. Μεταξά (Α.Ν. 1488/1938)

Στ. Η περίοδος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου

1. Η περιφερειακή διοικητική οργάνωση κατά την κατοχική περίοδο

Ζ. Η περιφερειακή διοίκηση της Χώρας μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

1. Η περιφερειακή διοίκηση κατά την περίοδο του εμφυλίου (1945-1949)

2. Η περιφερειακή διοίκηση της Δωδεκανήσου μετά την προσάρτησή της στην Ελλάδα

3. Η εισαγωγή του θεσμού του «Ημιμονίμου» ή «Επί θητεία» Νομάρχη (Ν. 893/1949)

H. H περιφερειακή διοίκηση της Χώρας μετά την ισχύ του Συντάγματος του 1952

1. Η επαναφορά του «κομματικού» Νομάρχη (Ν.δ. 2679/1953)

2. Η μεταρρύθμιση στην περιφερειακή διοίκηση και η ενίσχυση του νομαρχιακού συστήματος (Ν. 3200/1955 και Ν.δ. 3436/1955)

3. Η οικονομική αποκέντρωση με τη σύσταση των Νομαρχιακών Ταμείων (Ν.δ. 3620/1956)

4. Ο θεσμός των Γενικών Επιθεωρητών Διοικήσεως και των Επιθεωρητών Διοικήσεως (Ν.δ. 3770/1957)

5. Η περιφερειακή διοίκηση στο πλαίσιο του «Οργανισμού του Υπουργείου των Εσωτερικών» (Β.δ. 864/1960)

Θ. Η περιφερειακή διοίκηση υπό την σκιά του δικτατορικού καθεστώτος

1. Η ανακατανομή των αρμοδιοτήτων των Νομαρχών

2. Ο θεσμός των μετακλητών Νομαρχών και των Αναπληρωτών Νομαρχών.

3. Η αναδιοργάνωση της Νομαρχίας Αττικής. Το Ν.δ. 1147/1972 «Περί διοικήσεως της Μείζονος Πρωτευούσης»

4. Η σύσταση των Περιφερειακών Διοικήσεων ως ευρύτερων μονάδων αποκεντρωμένης διοίκησης (Ν.δ. 206/1973)

Ι. Η περιφερειακή διοίκηση κατά τη μεταπολίτευση

1. Η ανασυγκρότηση του επαρχιακού συστήματος (Ν. 108/1975)

2. Ο περί Νομαρχών υπ’ αριθμ. 266/1976 Νόμος

3. Η περιφερειακή πολιτική των Κυβερνήσεων του Α. Παπανδρέου και η καθιέρωση της λαϊκής εκπροσώπησης στους Νομούς και τις Επαρχίες (Ν. 1235/1982 και 1416/1984)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4ο

Ο εκσυγχρονισμός της περιφερειακής κρατικής διοίκησης στα πλαίσια του δημοκρατικού προγραμματισμού

Α. Ο δημοκρατικός προγραμματισμός στα πλαίσια της περιφερειακής ανάπτυξης

1. Η 4η προσπάθεια για θεσμοθέτηση Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης

(Ν. 1622/1986)

2. Οι ρυθμίσεις περί του δημοκρατικού προγραμματισμού

2.1. Τα μεσοχρόνια αναπτυξιακά προγράμματα

2.2. Τα ετήσια αναπτυξιακά προγράμματα

3. Η διαίρεση της Επικράτειας σε ευρύτερες Περιφέρειες (Π.δ. 51/87)

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 5ο

Η μεταβολή του αποκεντρωτικού status της Χώρας από τη θέσπιση της δευτεροβάθμιας τοπικής αυτοδιοίκησης μέχρι και σήμερα

Α. Η θέσπιση της Δευτεροβάθμιας Τοπικής Αυτοδιοίκησης και η ανα­μόρφωση του αποκεντρωτικού συστήματος διοίκησης (Π.δ. 30/1996)

Β. Το νομοθετικό καθεστώς της τέως αποκεντρωμένης κρατικής Περιφέ­ρειας (Ν. 2503/1997)

Γ. Το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο της αποκεντρωμένης οργάνωσης του Κράτους με την σύσταση των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων (Ν. 3852/2010). Η διαχρονική εξέλιξη της Αποκεντρωμένης Διοίκησης μέχρι σήμερα

1. Η μετάβαση από τον «μετακλητό» Γενικό Γραμματέα Αποκε­ντρω­μένης Διοίκησης στον «κομματικά ουδέτερο (;)» Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης

2. Η επαναφορά του συστήματος της μετακλητότητας και ο θεσμός του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης (Ν. 4954/2022). Βήματα «προς τα πίσω» μακριά από την απο-πολιτικοποιημένη δημόσια διοίκηση;

3. Ο δημοσιονομικός έλεγχος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης

3.1. Ο κατασταλτικός έλεγχος των δαπανών

3.2. Ο προσυμβατικός έλεγχος

4. Η θέσπιση των Περιφερειακών Αυτοδιοικήσεων και η μετάβαση στην αιρετή Περιφέρεια

Δ. Το ζήτημα της στελέχωσης της Αποκεντρωμένης Διοίκησης με προ­σωπικό.

1. Μέσω της στελεχώσεως με τακτικό προσωπικό, με προσωπικό βά­σει συμβάσεων ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου και με ειδικό επιστημονικό προσωπικό, από διαδικασίες που ελέγχονται από το Α.Σ.Ε.Π.

2. Μέσω συμβάσεων ιδιωτικού δικαίου ορισμένου χρόνου, κατ’ άρ­θρο 103 παρ. 2 του Συντάγματος

3. Μέσω συνάψεως συμβάσεων έργου

4. Μέσω της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Διοίκησης και Αυτοδιοίκησης (π.δ. 57/2007)

Ε. Το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (Ε.Σ.Π.Α.) και η Περιφε­ρειακή Ανάπτυξη

1. Ο Κανονισμός υπ’ αριθμ. 1083/2006 και το Ε.Σ.Π.Α. Ι (2007-2013)

2. Η σύσταση των πέντε Χωρικών Ενοτήτων

3. Τα Επιχειρησιακά Προγράμματα και τα Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα του Εθνικού Στρατηγικού Πλαισίου Αναφοράς (Ε.Σ.Π.Α.)

ΣΤ. Το Κοινό Στρατηγικό Πλαίσιο και η Διαχειριστική Περίοδος (2014-2020) και η θέση των αποκεντρωμένων δομών διοίκησης, καθώς και των Ο.Τ.Α. β΄ βαθμού

Ζ. Η πρόκληση του νέου Ε.Σ.Π.Α. (2021-2027) και ο θεσμικός ρόλος των κρατικών αποκεντρωμένων δομών με τους Ο.Τ.Α. α΄ και β΄ βαθμού

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 6ο

Η κατοχύρωση του θεσμού της διοικητικής αποκέντρωσης στην αλλοδαπή

Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

Β. Η αποκέντρωση στην Ευρώπη

1. Βέλγιο

2. Γαλλία

3. Ισπανία

4. Ιταλία

5. Κύπρος

6. Ολλανδία (Κάτω Χώρες)

7. Πορτογαλία

8. Σουηδία

9. Φινλανδία

Γ. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 7ο

Το οργανωτικό πλαίσιο της Αποκεντρωμένης Διοίκησης ως ενιαίας αποκεντρωμένης μονάδας κρατικής διοίκησης

Α. Εισαγωγικά

Β. Το οργανόγραμμα των Αποκεντρωμένων Διοικήσεων

1. Το Γραφείο του Γραμματέα της Αποκεντρωμένης Διοίκησης

2. Το Γραφείο του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοίκησης

3. Η Γενική Διεύθυνση Εσωτερικής Λειτουργίας

3.1. Η Διεύθυνση Διοίκησης

3.2. Η Διεύθυνση Οικονομικού

3.3. Η Διεύθυνση Εθνικών Κληροδοτημάτων (Κοινωφελών Περιουσιών)

3.4. Η Διεύθυνση Πληροφορικής και Επικοινωνιών

3.5. Η Διεύθυνση Αστικής Κατάστασης και Κοινωνικών Υποθέσεων

3.6. Η Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης

4. Η Γενική Διεύθυνση Χωροταξικής και Περιβαλλοντικής Πολιτικής

4.1. Η Διεύθυνση Περιβάλλοντος και Χωρικού Σχεδιασμού

4.2. Η Διεύθυνση Υδάτων

4.3. Η Διεύθυνση Τεχνικού Ελέγχου

5. Η (τέως) Γενική Διεύθυνση Δασών και Αγροτικών Υποθέσεων

5.1. Η Διεύθυνση Συντονισμού και Επιθεώρησης Δασών

5.2. Η Διεύθυνση Δασών και επιπλέον για τις Αποκεντρωμένες Διοι­κήσεις Αττικής και Μακεδονίας-Θράκης η Διεύθυνση Αναδα­σώ­σεων

5.3. Η Διεύθυνση Αγροτικών Υποθέσεων

6. Η Διεύθυνση Πολιτικής Προστασίας

7. Το Αυτοτελές Τμήμα Παλλαϊκής Άμυνας (Π.ΑΜ.) – Πολιτικής Σχεδίασης Έκτακτης Ανάγκης (Π.Σ.Ε.Α.)

8. Το Τμήμα Εκπαίδευσης

9. Το Τμήμα Εσωτερικού Ελέγχου

10. Οι Ειδικοί Συνεργάτες του Συντονιστή της Αποκεντρωμένης Διοί­κησης

11. Ο Νομικός Σύμβουλος της Αποκεντρωμένης Διοίκησης

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η αποκέντρωση στην υπηρεσία των πολιτών

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Ι. Ελληνική

ΙΙ. Μεταφρασμένη στην ελληνική γλώσσα από την αλλοδαπή

ΙΙΙ. Αλλοδαπή

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ ΟΡΩΝ