Κ. Παντελίδου, Η επιτροπεία ανηλίκων, 2007
Κυκλοφόρησε σε δεύτερη έκδοση, ανανεωμένη και πολύ επαυξημένη, η εργασία που εξετάζει διεξοδικά το θεσμό της επιτροπείας ανηλίκων. Η επιτροπεία προστατεύει κυρίως τον ορφανό και από τους δύο γονείς ανήλικο, αλλά και τον κακοποιημένο ανήλικο, για τον οποίο υπάρχει ανάγκη να αφαιρεθεί και από τους δύο γονείς η άσκηση της γονικής μέριμνας και να διορισθεί επίτροπος. Συνεπώς, προσλαμβάνει ένα νέο νόημα στη σύγχρονη εποχή, με την αύξηση των ατυχημάτων, αλλά και της «κακής» γονικής μέριμνας. Η εργασία αναλύει το νέο, μετά το ν. 2447/1996, δίκαιο της επιτροπείας, η εφαρμογή του οποίου θα διευκολυνθεί μετά από την αναμενόμενη ίδρυση της κοινωνικής υπηρεσίας στα δικαστήρια.
Έπειτα από ιστορική αναδρομή και συγκριτική επισκόπηση, αναλύονται στο πρώτο μέρος βασικώς τα όργανα της επιτροπείας και στο δεύτερο η λειτουργία και το τέλος της. Εκτός από το δικαστήριο, που έχει αναβαθμισμένο ρόλο, και το εποπτικό συμβούλιο, το βάρος πέφτει, όπως είναι φυσικό, στην παρουσίαση του επιτρόπου, στη διαδικασία του διορισμού, στη δυνατότητα αποποιήσεως και στην έκταση της ευθύνης του. Η ευθύνη μάλιστα εξετάζεται και κατά τις διαπραγματεύσεις, αλλά και ως ευθύνη εποπτεύοντος. Αντιστρόφως, εξετάζεται και το πρόβλημα της ευθύνης του ανηλίκου για τις πράξεις του επιτρόπου του που είναι ο νόμιμος εκπρόσωπός του. Ιδιαίτερη σημασία δίδεται στον προσωρινό και στον ειδικό επίτροπο, που απαντώνται πολύ συχνά στην ελληνική νομική πράξη, ιδίως σε περίπτωση κατεπείγοντος (ο πρώτος) και συγκρούσεως συμφερόντων (ο δεύτερος).
Στο δεύτερο μέρος εξετάζεται διεξοδικώς το περιεχόμενο του ιδιόρρυθμου λειτουργικού δικαιώματος της επιτροπείας, το είδος της επιμέλειας που ασκεί ο επίτροπος, η εκπροσωπευτική του εξουσία και οι διαχειριστικές πράξεις της περιουσίας του ανηλίκου, αναλόγως με την κατηγορία και τον έλεγχο στον οποίο υπόκεινται. Επίσης, καταβάλλεται προσπάθεια να αμβλυνθεί η σχετική ακυρότητα, ως συνέπεια της παραλείψεως των διατυπώσεων. Παρουσιάζεται, τέλος, η λήξη της επιτροπείας με τα αποτελέσματά της. Η εργασία κλείνει με εκτεταμένα συμπεράσματα που περιλαμβάνουν και κριτικές παρατηρήσεις. Για τη διευκόλυνση του αναγνώστη, έχουν συνταχθεί αναλυτικά ευρετήρια νόμων, νομολογίας, που είναι ιδιαιτέρως πλούσια, και αλφαβητικό.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
Συντομογραφίες XV
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
§ 1. H προβληματική και τα γενικά χαρακτηριστικά του θεσμού της επιτροπείας ανηλίκων
§ 2. Ιστορική αναδρομή
Α. Αρχαίο ελληνικό Δίκαιο
Β. Από το βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο έως σήμερα
§ 3. Συγκριτική επισκόπηση
Α. Αγγλικό δίκαιο
Β. Γαλλικό δίκαιο
Γ. Γερμανικό δίκαιο
Δ. Ελβετικό δίκαιο
ΜΕΡΟΣ Α
H ΕΝΑΡΞΗ ΚΑΙ Η ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΑΣ ΑΝΗΛΙΚΩΝ
§ 4. Κατάσταση επιτροπείας ανηλίκου
§ 5. Τα όργανα της επιτροπείας
Α. Γενικά
Β. Το δικαστήριο
Γ. Ο επίτροπος
Ι. Εισαγωγικά
II. Ο διορισμός επιτρόπου
α. Αρμοδιότητα και διαδικασία
β. Διεθνής δικαιοδοσία
γ. Αρμοδιότητα του Μουφτή
δ. Διορισμός υπό όρους
ΙΙΙ. Η επιλογή του επιτρόπου
IV. Οι συνεπίτροποι
V. Λόγοι αποκλεισμού του επιτρόπου
VI. Η δημοσιότητα του διορισμού
VII. Το δικαίωμα αποποιήσεως και παραιτήσεως. Η έναρξη της επιτροπείας.
VIII. Αδυναμία διορισμού επιτρόπου
IX. Ο προσωρινός επίτροπος
α. Πότε είναι αναγκαίος
β. Διαδικασία διορισμού
γ. Η αρμοδιότητα του Εισαγγελέα
δ. Η λειτουργία και οι αρμοδιότητες του προσωρινού επιτρόπου
Χ. Ο ειδικός επίτροπος
α. Έννοια και διάκριση από το γενικό επίτροπο
β. Διορισμός και λειτουργία
γ. Η σύγκρουση συμφερόντων
δ. Η θεμελίωση ή η ανατροπή της πατρότητας ή της μητρότητας
ε. Υποβολή εγκλήσεως
στ. Εκπροσώπηση παρά την ύπαρξη συγκρούσεως ή χωρίς αυτή να συντρέχει
ζ. Άλλα κωλύματα
XI. Η αμοιβή του επιτρόπου και η αποκατάσταση δαπανών
XII. Η ευθύνη του επιτρόπου και του ανηλίκου
α. Η έκταση της ευθύνης του επιτρόπου
β. Η ευθύνη του επιτρόπου από τις διαπραγματεύσεις και η ευθύνη του ανηλίκου για αθέτηση των υποχρεώσεων του νόμιμου εκπροσώπου του
γ. Η ευθύνη του εποπτεύοντος
δ. Η ευθύνη των συνεπιτρόπων
ε. Η ευθύνη του ειδικού επιτρόπου
στ. Η δυνατότητα απαλλαγής από την ευθύνη
Δ. Το εποπτικό συμβούλιο
Ι. Γενικά. Σύγκριση με το προηγούμενο δίκαιο
ΙΙ. Η συγκρότηση του εποπτικού συμβουλίου
ΙΙΙ. Εποπτικό συμβούλιο σε ειδικές περιπτώσεις
IV. Λόγοι αποκλεισμού των μελών
V. Η λειτουργία του εποπτικού συμβουλίου
α. Γενικά. Σύγκριση με το προϊσχύσαν δίκαιο
β. Οι συνεδριάσεις του εποπτικού συμβουλίου
γ. Η συμμετοχή με πληρεξούσιο
VI. Οι αποφάσεις του εποπτικού συμβουλίου
α. Η λήψη των αποφάσεων
β. Διάκριση των αποφάσεων του εποπτικού συμβουλίου
γ. Ελαττωματικές αποφάσεις του εποπτικού συμβουλίου
VII. Η προσωρινή αντικατάσταση των μελών του εποπτικού συμβουλίου
VIII. Η διάρκεια της θητείας των μελών του εποπτικού συμβουλίου
IX. Η ευθύνη των μελών του εποπτικού συμβουλίου
X. Οι αρμοδιότητες του εποπτικού συμβουλίου
XI. Η αντιμετώπιση έκτακτων καταστάσεων
Ε. Η κοινωνική υπηρεσία
ΜΕΡΟΣ Β
Η ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΕΙΑΣ
§ 6. Το κριτήριο του συμφέροντος του ανηλίκου
§ 7. Η συνεκτίμηση της γνώμης του ανηλίκου
§ 8. Οι αρμοδιότητες του επιτρόπου
Α. Τα πρώτα έργα του επιτρόπου
Ι. Η σύνταξη απογραφής
α. Σκοπός της συντάξεως απογραφής
β. Η εξώδικος απογραφή
γ. Η δικαστική απογραφή
δ. Ο χρόνος συντάξεως απογραφής
ε. Παράλειψη συντάξεως απογραφής
ΙΙ. Ο προσδιορισμός της ετήσιας δαπάνης
α. Σκοπός και έννοια
β. Το περιεχόμενο της αποφάσεως του εποπτικού συμβουλίου
γ. Ο προσδιορισμός από το δικαστήριο
ΙΙΙ. Η διαχείριση χρημάτων, τίτλων και πολύτιμων αντικειμένων
IV. Η απαλλαγή από περιορισμούς
Β. Η εκπροσώπηση του ανηλίκου
Ι. Γενικά. Σύγκριση με το προηγούμενο δίκαιο
ΙΙ. Αντιπροσώπευση σε θέματα προσωπικής καταστάσεως
ΙΙΙ. Εκπροσώπηση σε περιουσιακά θέματα
IV. Δικαστική εκπροσώπηση
V. Έλλειψη εξουσίας αντιπροσωπεύσεως του επιτρόπου
Γ. Η άσκηση αρμοδιοτήτων από συνεπιτρόπους
Ι. Η από κοινού ενέργεια των συνεπιτρόπων
ΙΙ. Κατανομή αρμοδιοτήτων
ΙΙΙ. Διαφωνία περισσότερων επιτρόπων
Δ. Η επιμέλεια του ανηλίκου
Ι. Τι περιλαμβάνει η επιμέλεια
ΙΙ. Η συγκατοίκηση με τον επίτροπο και η σχέση με τους γονείς
ΙΙΙ. Η συναίνεση για την επιχείρηση ιατρικών πράξεων και μεταμοσχεύσεως
IV. Δικαίωμα αναφοράς στο εποπτικό συμβούλιο για την επιμέλεια
Ε. Η ανάθεση του ανηλίκου σε τρίτους
Ι. Η ανάθεση του ανηλίκου σε ανάδοχο οικογένεια ή ίδρυμα
ΙΙ. Η εισαγωγή του ανηλίκου σε ειδικό ίδρυμα
Ζ. Η διαχειριστική εξουσίας του επιτρόπου
Ι. Τα όρια εξουσίας του επιτρόπου
ΙΙ. Διαχειριστικές πράξεις χωρίς διατυπώσεις
α. Η πληρωμή χρεών
β. Η είσπραξη απαιτήσεων
γ. Εκποίηση κινητών
δ. Συντηρητικά μέτρα
ΙΙΙ. Απαγορευμένες διαχειριστικές πράξεις
α. Η απαγόρευση χαριστικών δικαιοπραξιών
β. Η απαγόρευση ιδιοχρήσεως
IV. Διοίκηση της περιουσίας που παραχωρήθηκε με διαχειριστικούς όρους
V. Διαχειριστικές πράξεις που απαιτούν την άδεια του εποπτικού συμβουλίου
α. Πράξεις που υπερβαίνουν την τακτική διαχείριση
β. Χορήγηση συναινέσεως για τη σύναψη συμβάσεως εργασίας
γ. Η διεξαγωγή δικών
VI. Διαχειριστικές πράξεις που απαιτούν και άδεια του δικαστηρίου
α. Το περιεχόμενο της άδειας
β. Οι πράξεις που απαιτούν και δικαστική άδεια αναλυτικά
1. Διάθεση της περιουσίας του ανηλίκου συνολικά ή κατά ένα μέρος
2. Εκποίηση ή απόκτηση με αντάλλαγμα ακινήτου ή εμπραγμάτου δικαιώματος σε ξένο ακίνητο
3. Εκχώρηση απαιτήσεως για τη μεταβίβαση ακινήτου στον ανήλικο
4. Η εκποίηση τίτλων και των πολύτιμων αντικειμένων της ΑΚ 1614
5. Η επιχείρηση έργου σε ακίνητο του ανηλίκου που η δαπάνη του υπερβαίνει το όριο της ετήσιας δαπάνης του ανηλίκου
6. Η εκποίηση επιχειρήσεως και η απόφαση για τη διάλυση ή την εκκαθάριση, ή την ίδρυση νέας
7. Η εκμίσθωση ακινήτου του ανηλίκου για χρόνο που υπερβαίνει τα εννέα έτη
8. Σύναψη δανείου παθητικού ή ενεργητικού
9. Παραίτηση από ασφάλεια ή ελάττωση της ασφάλειας
10. Σύναψη συμβιβασμού ή συμφωνίας περί διαιτησίας
11. Παροχή εγγυήσεως ή αναδοχής χρέους από επαχθή αιτία
12. Κληρονομιά ή κληροδοσία που επάγεται στον ανήλικο
VII. Η λογοδοσία του επιτρόπου κατά τη διάρκεια της επιτροπείας
§ 9. Άκυρες πράξεις του επιτρόπου
§ 10. Η λήξη της επιτροπείας
Α. Η λήξη της επιτροπείας γενικά
Β. Η αυτοδίκαιη παύση του επιτρόπου
Γ. Η παύση με δικαστική απόφαση
Ι. Το κριτήριο του κινδύνου των συμφερόντων του ανηλίκου
ΙΙ. Δικονομικά
Δ. Αποτελέσματα της λήξεως της επιτροπείας
Ι. Η απόδοση της περιουσίας
II. Η τελική λογοδοσία
ΙΙΙ. Η ειδική παραγραφή
Ε. Πράξεις του επιτρόπου μετά τη λήξη της επιτροπείας
Συμπεράσματα
Α. Το σημερινό δίκαιο της επιτροπείας
Β. Κριτικές παρατηρήσεις
Bιβλιογραφία
Ευρετήριο νόμων
Ευρετήριο νομολογίας
Αλφαβητικό ευρετήριο