Κ. Πανάγος, Παρένθετη Μητρότητα: Ελληνικό νομικό καθεστώς και εγκληματολογικές προεκτάσεις, 2023

Περιεχόμενα

Πρόλογος Πρώτης Έκδοσης

Πρόλογος Δεύτερης Έκδοσης

Ευχαριστίες

Συντομογραφίες

Εισαγωγή

I. Η «κυοφορία» και η διαχρονική εξέλιξη

της ειδικής ρύθμισης για την ΙΥΑ

1.

Το διαχρονικό «πρόβλημα» της ατεκνίας και παρελθούσες πρακτικές για την αντιμετώπισή του

2.

Ο διεθνής απόηχος της υπόθεσης Baby M και η βιοηθική ως μορφή κοινωνικού ελέγχου των βιοϊατρικών εφαρμογών

3.

Τα νομοθετικά μοντέλα για την παρένθετη μητρότητα σε διεθνές επίπεδο

4.

Η διαμόρφωση της «αγοράς» της τεχνητής γονιμοποίησης στην Ελλάδα και η πρώιμη νομολογιακή αντιμετώπιση της παρένθετης κυοφορίας

5. Το «δίλημμα» ανάμεσα στη ρύθμιση και στην αυτορρύθμιση

6.

Η νομοπαρασκευαστική διαδικασία: Η σύνθεση και οι συνεδριάσεις της αρμόδιας επιτροπής

7.

Η συζήτηση στο κοινοβούλιο: Η διαδικασία για τη διαμόρφωση της κοινωνικής συναίνεσης απέναντι στην ΙΥΑ

8. Η εξέλιξη του νομοθετικού πλαισίου

8.1.

Οι συμπληρωματικές ρυθμίσεις του ν. 3305/2005 και οι τροποποιήσεις του

8.2. Οι Αποφάσεις της Εθνικής Αρχής ΙΥΑ

II. Οι νόμιμες προϋποθέσεις για την προσφυγή στην παρένθετη κυοφορία και η θεμελίωση της συγγένειας των κοινωνικών γονέων με το τέκνο

1. Οι γενικοί όροι για την προσφυγή στην ΙΥΑ

1.1.

Τα υποβοηθούμενα πρόσωπα και η προϋπόθεση της ιατρικής αναγκαιότητας

1.2. Τα ηλικιακά όρια των υποβοηθούμενων προσώπων

1.3. Η ενημερωμένη συγκατάθεση των υποβοηθούμενων προσώπων

2. Οι ειδικές προϋποθέσεις για την παρένθετη μητρότητα

2.1. Ιατρική αδυναμία κυοφορίας της κοινωνικής μητέρας

2.2. H καταλληλότητα της παρένθετης μητέρας για την κυοφορία

2.3. Ωάριο που να μην προέρχεται από την κυοφόρο

2.4. Κατάρτιση συμφωνίας ανάμεσα στα μέρη

2.5.

Η απαγόρευση του οικονομικού ανταλλάγματος στην κυοφόρο: Η πρόβλεψη του άρ. 1458 ΑΚ

2.6.

Η αποζημίωση της κυοφόρου για σωματική καταπόνηση: Η Απόφαση 1704/2022 της Εθνικής Αρχής ΙΥΑ

2.7.

Κατοικία ή προσωρινή διαμονή της αιτούσας ή της κυοφόρου στην Ελλάδα

2.8.

Η παροχή δικαστικής άδειας: Το ανακριτικό σύστημα της εκούσιας δικαιοδοσίας και η νομιμοποίηση της διαδικασίας

3.

Η αρχή της κοινωνικοσυναισθηματικής συγγένειας και το τεκμήριο του άρ. 1464 ΑΚ: «Η μητέρα δεν είναι πάντα βέβαιη»

4. Η σύνδεση του τέκνου με τον πατέρα

5.

Η άρνηση απόδοσης του τέκνου στην κοινωνική μητέρα και το αντίστροφο

6.

Η δυνατότητα της υιοθεσίας του τέκνου: Ένα μέσο για την καταστρατήγηση του ειδικού νομικού πλαισίου;

7.

Το δικαίωμα των μόνων άγαμων ανδρών να προσφύγουν σε παρένθετη μητέρα

8.

H προσφυγή στην παρένθετη μητρότητα από ομόφυλο ζεύγος με βάση αλλοδαπή δικαστική απόφαση: Αντίθεση στην ελληνική δημόσια τάξη;

III. Η παραβίαση του νομικού πλαισίου για την παρένθετη κυοφορία ως ποινικό αδίκημα: Μια εγκληματολογική ανάγνωση

1. Οι απαγορευμένες πράξεις στο πεδίο της παρένθετης μητρότητας

2.

Η δικαιολογητική βάση της εγκληματοποίησης με βάση την επιστήμη του ποινικού δικαίου

3.

Η κατανόηση της εγκληματοποίησης υπό το πρίσμα της εγκληματολογικής θεωρίας

3.1. Η παραβίαση των διαδικαστικών προϋποθέσεων

3.2. Η ποινική απαγόρευση της παροχής αμοιβής στην κυοφόρο

4.

H υπολειτουργία της Εθνικής Αρχής ΙΥΑ κατά την πρώτη δεκαετία: Η ποινική ρύθμιση ως παράδειγμα συμβολικής αντεγκληματικής πολιτικής

5.

Παρένθετη μητρότητα, εμπορία ανθρώπων και εγκληματικά δίκτυα

5.1.

Η εγκληματολογική σημασία της απαγόρευσης του ανταλλάγματος στην κυοφόρο: Μια απαγόρευση που ευνοεί το οργανωμένο έγκλημα;

5.2.

Το διεθνές σκηνικό και οι υποθέσεις που έχουν απασχολήσει τον ελληνικό διωκτικό μηχανισμό: Η σύνδεση της εμπορίας ανθρώπων με τον κοινωνικό αποκλεισμό

5.3.

Η παρένθετη κυοφορία ως σκοπός της εμπορίας γυναικών: Το ισχύον νομικό πλαίσιο και μελλοντικές προοπτικές

Επίλογος: Η σημασία της ολιστικής αντεγκληματικής πολιτικής

Βιβλιογραφία – Αρθρογραφία

α) Ελληνική

β) Ξενόγλωσση