Κ. Μπακόπουλος, Η ελαττωματική καταγγελία και οι συνέπειές της, 2022
Με τον ν. 4808/2021 το ελληνικό δίκαιο της καταγγελίας της σύμβασης εργασίας αορίστου χρόνου απέκτησε ανανεωμένη όψη. Πέρα από τον θεσμικό εκσυγχρονισμό σε επιμέρους πεδία (εξίσωση υπαλλήλων και εργατών, εξορθολογισμός προστασίας συνδικαλιστικών στελεχών, ευρύτερη γονική προστασία κ.ά.), οι βασικές καινοτομίες σε επίπεδο γενικού δικαίου είναι η δυνατότητα θεραπείας της ακυρότητας μονομερώς από τον εργοδότη έναντι καταβολής πρόσθετης αποζημίωσης, η αντιστροφή του βάρους αποδείξεως στις δίκες για το κύρος της καταγγελίας, η δυνατότητα μεταγενέστερης κάλυψης κάποιων τυπικών παραλείψεων κατά την άσκηση του δικαιώματος και, βεβαίως, η νομοθετική τυποποίηση –περισσότερο ή λιγότερο συγκεκριμένη– των περιπτώσεων καταχρηστικής καταγγελίας.
Η ανά χείρας εργασία θέτει ως στόχο την ερμηνεία των νέων ρυθμίσεων και τη λειτουργική-συστηματική ένταξη των ερμηνευτικών πορισμάτων στο γενικό πλαίσιο της «αναιτιώδους» καταγγελίας (ν. 2112/1920 και ν. 3198/1955). Δεν αγνοείται και το πλούσιο νομολογιακό κεκτημένο για την καταχρηστική απόλυση (το προϋπάρχον του ν. 4808/2021). Αποτελεί βασική ερμηνευτική παραδοχή εδώ, ότι η παρούσα μεταρρύθμιση συμπορεύεται με τη νομολογία και οικοδομεί τις καινοτομίες της πάνω στα παγιωμένα νομολογιακά πορίσματα. Η διασύνδεση με το νομολογιακό κεκτημένο θα αποτελέσει το κλειδί για την ομαλή ένταξη των νέων θεσμών στο ισχύον σύστημα προστασίας της θέσης εργασίας. Με το περιεχόμενο αυτό, το παρόν αποτελεί ένα απαραίτητο ερμηνευτικό εργαλείο του νέου δικαίου της καταγγελίας.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
Περιεχόμενα
Πρόλογος
Α. Εισαγωγικές σκέψεις
Ι. Τυπικοί και ουσιαστικοί περιορισμοί του δικαιώματος καταγγελίας
ΙΙ. Το συμπεριληπτικό πλαίσιο των νόμων 2112/1920 και 3198/1955
Β. Η ταυτότητα της μεταρρύθμισης του ν. 4808/2021
Ι. Γενικό σχόλιο
IΙ. «Προστασία από τις απολύσεις» (άρθρο 66 ν. 4808/2021)
1. Περιεχόμενο και νομοτεχνική δομή
2. Ερμηνευτικά δεδομένα από τη νομοθετική διαδικασία
3. Συστηματική ένταξη στο υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο
4. Πεδίο εφαρμογής
α) Χρονικό
β) Προσωπικό
γ) Θεματικό
ΙΙΙ. «Κατάργηση διάκρισης υπαλλήλων και εργατοτεχνιτών» (άρθρο 64 ν. 4808/2021)
1. Περιεχόμενο και νομοτεχνική δομή
2. Ερμηνευτικά δεδομένα από τη νομοθετική διαδικασία (και μια σύντομη αναδρομή στη σχετική νομολογία).
3. Συστηματική ένταξη στο υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο
ΙV. «Απαλλαγή από την υποχρέωση παροχής εργασίας μετά την προμήνυση καταγγελίας» (άρθρο 65 ν. 4808/2021)
1. Περιεχόμενο
2. Ερμηνευτικά δεδομένα από τη νομοθετική διαδικασία
3. Συστηματική ένταξη στο υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο
V. «Προστασία συνδικαλιστικής δράσης» (άρθρο 88 ν. 4808/2021)
1. Περιεχόμενο και νομοτεχνική δομή
2. Ερμηνευτικά δεδομένα από τη νομοθετική διαδικασία
3. Συστηματική ένταξη στο υφιστάμενο νομοθετικό και νομολογιακό πλαίσιο
VI. Ειδικοί περιορισμοί του δικαιώματος καταγγελίας υπό συγκεκριμένες συνθήκες.
1. Προστασία στο πλαίσιο καταπολέμησης περιστατικών βίας και παρενόχλησης (άρθρο 13 ν. 4808/2021)
2. Προστασία κατά την εφαρμογή συστήματος διευθέτησης χρόνου εργασίας (άρθρο 59 ν. 4808/2021)
3. Προστασία γονέων και φροντιστών (άρθρα 47 και 48 ν. 4808/2021)
Γ. Οι κόμβοι της μεταρρύθμισης του δικαίου της καταγγελίας
Ι. Η διαφοροποίηση των συνεπειών της ελαττωματικής καταγγελίας
1. Περιεχόμενο
2. Η λειτουργία των δύο νέων «γενικών ρητρών» (άρθρο 66 παρ. 1 β και 3 ν. 4808/2021)
3. Συμβατότητα με το γενικό πλαίσιο περί ελαττωματικών δικαιοπραξιών
ΙΙ. Η μη θεραπεύσιμη ακυρότητα της καταγγελίας (άρθρο 66 παρ. 1 ν. 4808/2021).
1. H καταγγελία ως μορφή διάκρισης (άρθρο 66 παρ. 1 α)
α) Δημιουργία συνδέσμου του δικαίου της καταγγελίας με το ενωσιακό δίκαιο
β) Τα απαγορευόμενα κριτήρια διάκρισης
γ) Η σημασία των μορφών διάκρισης στο δίκαιο της καταγγελίας
2. Η καταγγελία ως αντίδραση σε ενάσκηση νομίμου δικαιώματος (άρθρο 66 παρ. 1 β)
α) Έννοια και σκοπός
β) Αξιολογική συγγένεια και συστηματική συμβατότητα με την ΑΚ
γ) Η ευρεία έννοια της «ενάσκησης δικαιώματος»
δ) Η στενή έννοια της αντίδρασης - αντίστιξη με βλαπτική μεταβολή
ε) Η οριακή περίπτωση της «κοινής καταχρηστικότητας»
3. Η καταγγελία κατά παραβίαση ειδικής νομοθετικής απαγορεύσεως (άρθρο 66 παρ. 1γ)
α) Νομοτεχνικά χαρακτηριστικά
β) Οι μη αναφερόμενες απαγορεύσεις
αα) Μη καταβολή (ή καταβολή μειωμένης) αποζημίωσης (άρθρο 5 παρ. 3 ν. 3198/1955)
ββ) Καταγγελία ή μεταβολή όρων εργασίας λόγω μεταβίβασης επιχείρησης (άρθρο 5 παρ. 1 και 2 π.δ. 178/2002)
ΙΙΙ. Η θεραπεύσιμη ακυρότητα της καταγγελίας (άρθρο 66 παρ. 3 και 5 ν. 4808/2021)
1. Η καταγγελία που «πάσχει από άλλο ελάττωμα» (άρθρο 66 παρ. 3)
α) Συμβατική ενδοτικότητα
β) Θεματικό εύρος
αα) Ελαττωματικότητα ως πόρισμα στάθμισης
ββ) Καταγγελία κατά παραβίαση συμβατικού όρου
γγ) Τα γενικά δικαιοπρακτικά ελαττώματα
2. Η καταγγελία που φέρει τυπικό ελάττωμα (άρθρο 66 παρ. 5)
α) Ο έγγραφος τύπος
β) Ερμηνευτική διεύρυνση
γ) Η αποζημίωση και η προθεσμία
ΙV. Η αποζημίωση λόγω ελαττωματικής καταγγελίας
1. Οι δύο όψεις της αποζημίωσης απολύσεως
2. Προσδιορισμός ύψους πρόσθετης αποζημίωσης
3. Ο λειτουργικός μηχανισμός
4. Επίμετρο I: Η αποζημίωση ως «κατάλληλη επανόρθωση» κατά την έννοια του άρθρου 24 εδ. β’ αναθΕΚΧ
5. Επίμετρο II: Η προστασία από την απόλυση στο ενωσιακό δίκαιο
V. Η δικονομική διάσταση (άρθρο 66 παρ. 2 ν. 4808/2021)
1. Ο νέος κανόνας για το βάρος απόδειξης, ως τμήμα της ουσιαστικής προστασίας.
2. Η δομή και η λειτουργία
3. Η αντικειμενικώς αδικαιολόγητη καταγγελία, ως έννοια, υπό νέο φως
Δ. Αντί συμπεράσματος: Αναζητώντας το νέο πλαίσιο νομιμότητας της καταγγελίας
Βιβλιογραφία
α) ελληνική
β) αλλοδαπή