Κ. Καλαβρός, Το ιδιωτικό Διεθνές Δίκαιο της Διεθνούς Διαιτησίας, 2020

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ι

ΤΟ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗΣ ΣΥΜΦΩΝΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟ

1. Η διαιτητική συμφωνία με στοιχείο αλλοδαπότητας

2. Η σημασία του επί της διαιτητικής συμφωνίας εφαρμοστέου δικαίου

3. Δίκαιο διέπον τη διαιτητική συμφωνία

α. Δίκαιο διέπον τον τύπο της διαιτητικής συμφωνίας

αα. Μέθοδοι ρύθμισης του τύπου της διαιτητικής συμφωνίας

ββ. Οι ουσιαστικές ρυθμίσεις του άρθρου ΙΙ της ΣΝΥ

a. Ο χαρακτήρας του ενιαίου αυτόνομου κανόνα

b. Αποδεικτικός ή συστατικός τύπος;

c. Κατάρτιση διαιτητικής συμφωνίας και τύπος αυτής

d. Τα ειδικότερα στοιχεία του έγγραφου τύπου

aa. Η ιδιόχειρη υπογραφή των μερών

bb. Η ανταλλαγή επιστολών και τηλεγραφημάτων

cc. Άλλες περιπτώσεις τήρησης του έγγραφου τύπου

i. Η ανάγκη για την ερμηνευτική επέκταση του άρθρου ΙΙ 2 της ΣΝΥ

ii. Τα βασικά εννοιολογικά γνωρίσματα του έγγραφου τύπου κατά το άρθρο ΙΙ 2 της ΣΝΥ

a. Έγγραφο

b. Λοιπές περιπτώσεις έγγραφης κατάρτισης της διαιτητικής συμφωνίας

γγ. Συνέπειες της μη τήρησης του τύπου της διαιτητικής συμφωνίας – Δυνατότητες θεραπείας του ελλείποντος τύπου

δδ. Οι ουσιαστικές ρυθμίσεις του άρθρου 7 §§ 3 και 4 του ν. 2735/1999

a. Ο έγγραφος συστατικός τύπος της διαιτητικής συμφωνίας

aa. Εισαγωγικές επισημάνσεις

bb. Οι ειδικότερες μορφές του προβλεπόμενου έγγραφου τύπου

i. Έγγραφο

ii. Λοιπές υπό του νόμου προβλεπόμενες περιπτώσεις έγγραφης κατάρτισης της διαιτητικής συμφωνίας

b. Οι κατά παραπομπή διαιτητικές συμφωνίες

aa. Η κατάρτιση των κατά παραπομπή διαιτητικών συμφωνιών

bb. Μεταξύ κατάρτισης και τύπου επί των κατά παραπομπή διαιτητικών συμφωνιών

cc. Η τήρηση του έγγραφου τύπου επί των κατά παραπομπή διαιτητικών συμφωνιών

c. Ο έγγραφος τύπος ως συστατικός τύπος, τα πλάσματα της έγγραφης κατάρτισης και η θεραπεία της έλλειψης του έγγραφου τύπου

εε. Πεδίο εφαρμογής του άρθρου 11 ΑΚ

β. Δίκαιο διέπον το περιεχόμενο της διαιτητικής συμφωνίας

αα. Εισαγωγικές επισημάνσεις

ββ. Εύρος του κανόνα σύγκρουσης

γγ. Η επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου και η λειτουργία του επικουρικού συνδέσμου

δδ. Το εφαρμοστέο δίκαιο επί διαφόρων ζητημάτων, που άπτονται της διαιτητικής συμφωνίας

εε. Όρια στην επιλογή των μερών για το εφαρμοστέο επί της διαιτητικής συμφωνίας δίκαιο

a. Οι υπερισχύοντες κανόνες αναγκαστικού δικαίου

b. Ο φραγμός της δημόσιας τάξης

στστ. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

γ. Δίκαιο διέπον την ικανότητα των μερών για κατάρτιση διαιτητικής συμφωνίας

αα. Η έννοια της ικανότητας των μερών

ββ. Ειδικότερα η ικανότητα των νομικών προσώπων για κατάρτιση της διαιτητικής συμφωνίας

a. Επί των κοινών νομικών προσώπων

b. Επί του κράτους και των λοιπών κρατικών οντοτήτων

c. Η ικανότητα του Ελληνικού Δημοσίου για κατάρτιση διαιτητικών συμφωνιών

γγ. Εύρος του κανόνα σύγκρουσης, που περιέχεται στο πρώτο σκέλος της διάταξης του άρθρου V 1 a της ΣΝΥ

a. Εισαγωγικώς επί της εξουσίας διάθεσης κατά το ελληνικό δίκαιο

b. Διάκριση της ικανότητας των μερών για κατάρτιση διαιτητικής συμφωνίας και του υποκειμενικώς διαιτητεύσιμου μίας διαφοράς – Το επ’ αυτών εφαρμοστέο δίκαιο κατά τη ΣΝΥ

δ. Δίκαιο διέπον το διαιτητεύσιμο της διαφοράς

αα. Θεωρητικές και άλλες αναζητήσεις

a. Η ιδιωτικοδιεθνολογική μέθοδος

b. Η δικονομική προσέγγιση

c. Η προσέγγιση των υπερισχυόντων κανόνων αναγκαστικού δικαίου

d. Αποτίμηση

ββ. Η οπτική γωνία της ΣΝΥ υπό το πρίσμα ενός κράτους μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης

γγ. Η υποκειμενική διαιτητευσιμότητα επί διασυνοριακών διαδικασιών αφερεγγυότητας

a. Το ζήτημα στο Ενωσιακό πλαίσιο

b. Το ζήτημα στο πλαίσιο του ν. 3858/2010

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙI

ΤΟ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΔΙΑΙΤΗΤΙΚΗΣ ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ ΔΙΚΑΙΟ

1. Η σημασία της έδρας της διαιτησίας

α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

β. Αιωρούμενη διαιτητική συμφωνία

2. Είναι δυνατή η απόσπαση της διαιτησίας από κάθε έννομη τάξη, και ιδίως από εκείνη της έδρας της διαιτησίας;

α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

β. Η θεωρητική τάση για «απελευθέρωση» της διεθνούς διαιτησίας

γ. Η αποκλειστικότητα της δικαιοδοσίας των δικαστηρίων της πολιτείας του τόπου της διαιτησίας για την ακύρωση των διαιτητικών αποφάσεων

δ. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

3. Ειδικότερα: Το επί της διαιτητικής διαδικασίας εφαρμοστέο δίκαιο

α. Η έννοια της διαιτητικής διαδικασίας και το επ’ αυτής εφαρμοστέο δίκαιο γενικώς

β. Όρια της αυτονομίας των μερών για τη διάπλαση της διαδικασίας της διαιτησίας γενικώς

αα. Ζητήματα διαδικαστικής δικαιοσύνης της διαιτητικής διαδικασίας («εσωτερικά διαδικαστικά ζητήματα»)

ββ. Διαδικαστικά ζητήματα σχέσεων της διεθνούς διαιτησίας με τα πολιτειακά δικαστήρια της έδρας της διαιτησίας («εξωτερικά διαδικαστικά ζητήματα»)

a. Διαδικαστικά ζητήματα σχέσεων της διαιτησίας με τα πολιτειακά δικαστήρια πριν την έναρξη της διαιτητικής διαδικασίας

aa. Ένσταση υπαγωγής της διαφοράς στη διαιτησία στο πλαίσιο του πεδίου εφαρμογής της ΣΝΥ

i. Εφαρμοστέο δίκαιο επί του περιεχομένου και του τύπου της διαιτητικής συμφωνίας

a. Γενικώς

b. Έκταση εφαρμογής και λοιπά ζητήματα

ii. Αντικειμενικό και υποκειμενικό πεδίο εφαρμογής της διαιτητικής συμφωνίας

iii. Έκταση του δικαστικού ελέγχου ως προς τη διαιτητική συμφωνία

a. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

b. Άκυρη, ανενεργός ή ανεπίδεκτη εφαρμογής διαιτητική συμφωνία

iv. Παραπομπή στη διαιτησία

v. Δέσμευση των διαιτητών από την απόφαση του πολιτειακού δικαστηρίου

bb. Λήψη ασφαλιστικών μέτρων από το πολιτειακό δικαστήριο

i. Εξουσία του πολιτειακού δικαστηρίου για λήψη ασφαλιστικών μέτρων

a. Η δικαιοδοσία των πολιτειακών δικαστηρίων για λήψη ασφαλιστικών μέτρων

b. Το αρμόδιο δικαστήριο, η ακολουθητέα διαδικασία και το περιεχόμενο των ασφαλιστικών μέτρων, όταν αυτά διατάσσονται από το τακτικό δικαστήριο

ii. Αναγνώριση αποφάσεων πολιτειακών δικαστηρίων περί ασφαλιστικών μέτρων

b. Διαδικαστικά ζητήματα σχέσεων της διαιτησίας με τα πολιτειακά δικαστήρια κατά τη διάρκεια της διαιτητικής διαδικασίας

aa. Διορισμός, αντικατάσταση ή εξαίρεση διαιτητών και συνδρομή στην αποδεικτική διαδικασία – Ελεγκτικές αρμοδιότητες των πολιτειακών δικαστηρίων της διαιτησίας και ιδίως η αγωγή ακύρωσης.

i. Είναι επιβεβλημένος ο δικαστικός έλεγχος των διαιτητικών αποφάσεων;

a. Το ζήτημα του συμβατικού ή/και του νομοθετικού αποκλεισμού της αγωγής ακύρωσης διαιτητικής απόφασης

b. Το ζήτημα υπό το πρίσμα της αναγκαστικού δικαίου διάταξης του άρθρου 34 του ν. 2735/1999, του Συντάγματος και της ΕΣΔΑ

ii. Η σημασία του δικαίου της έδρας της διαιτησίας στις σχέσεις της διαιτησίας με τα πολιτειακά δικαστήρια της έδρας

bb. Λήψη ασφαλιστικών μέτρων

i. Η λήψη και επιβολή των ασφαλιστικών μέτρων από το διαιτητικό δικαστήριο

a. Το εφαρμοστέο δίκαιο επί των ασφαλιστικών μέτρων που διατάσσονται από το διαιτητικό δικαστήριο

b. Περιεχόμενο των ασφαλιστικών μέτρων - Έκδοση προσωρινής διαταγής - Το ζήτημα της ακρόασης του καθ’ ου

c. Η εκτέλεση των διαιτητικών αποφάσεων ασφαλιστικών μέτρων

aa. Επικύρωση των ασφαλιστικών μέτρων από το πολιτειακό δικαστήριο

Α. Έκταση της εξουσίας του πολιτειακού δικαστηρίου

Β. Ζητήματα σύγκρουσης δικαιοδοσιών

bb. Αναγνώριση και εκτέλεση κατά τη ΣΝΥ;

ii. Παράλληλη δικαιοδοσία τακτικών δικαστηρίων και διαιτητών για τη λήψη ασφαλιστικών μέτρων

a. Παράλληλη ή επικουρική δικαιοδοσία των τακτικών δικαστηρίων;

b. Διαδοχικές και παράλληλες αιτήσεις για λήψη ασφαλιστικών μέτρων ενώπιον του τακτικού και του διαιτητικού δικαστηρίου

c. Διαδικαστικά ζητήματα σχέσεων της διαιτησίας με τα πολιτειακά δικαστήρια μετά το πέρας της διαιτητικής διαδικασίας

aa. Ζητήματα εφαρμοστέου δικαίου επί αγωγής ακύρωσης

bb. Ζητήματα εφαρμοστέου δικαίου επί αναγνώρισης και εκτέλεσης αλλοδαπής διαιτητικής απόφασης

i. Εφαρμοστέο δίκαιο επί των κωλυμάτων αναγνώρισης

ii. Έλλειψη ανεξαρτησίας και αμεροληψίας των διαιτητών και εφαρμοστέο επ’ αυτής δίκαιο

aa. Η πολλαπλή θεμελίωση του κωλύματος

bb. Εφαρμοστέο δίκαιο

γ. Το επί της διαιτητικής διαδικασίας εφαρμοστέο δίκαιο για το πεδίο εφαρμογής του ΠρΝ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΙIΙ

ΤΟ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΟ ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ ΤΗΣ ΔΙΑΦΟΡΑΣ ΔΙΚΑΙΟ

1. Η επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου από τους διαδίκους

α. Η εξουσία των μερών για επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου

αα. Η προέλευση της εξουσίας των μερών

ββ. Περιορισμοί στην εξουσία των μερών να καθορίσουν το επί της ουσίας της διαφοράς εφαρμοστέο δίκαιο

a. Επί εννόμων σχέσεων με στοιχείο αλλοδαπότητας;

b. Επί όλων των εννόμων σχέσεων;

c. Περιεχόμενο της παραπομπής στο δίκαιο μίας πολιτείας

d. Επιλογή εφαρμοστέου δικαίου για την επίλυση της διαφοράς έναντι της lex contractus;

β. Μορφές και περιεχόμενο της επιλογής του εφαρμοστέου επί της ουσίας της διαφοράς δικαίου

αα. Άμεση και έμμεση επιλογή εθνικού δικαίου

ββ. Επιλογή μη εθνικού δικαίου

a. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

b. Η έννοια των ανεθνικών κανόνων – Η lex mercatoria

c. Η παρεχόμενη από το άρθρο 28 § 1 ευχέρεια επιλογής ανεθνικών κανόνων

γγ. Η διάταξη του άρθρου 28 § 1 και η τελολογική και συστηματική εναρμόνισή της με το ευρωπαϊκό ιδιωτικό διεθνές δίκαιο

a. Το άρθρο 28 § 1 και οι αναγκαστικού δικαίου κανόνες

b. Η προκαθεστηκυία λειτουργία του φραγμού της δημόσιας τάξης

δδ. Αυτεπάγγελτη λήψη υπόψη των υπερισχυουσών διατάξεων αναγκαστικού δικαίου; - Iura novit arbiter

a. Η υποχρέωση των διαιτητών για αυτεπάγγελτη λήψη υπόψη των υπερισχυουσών διατάξεων αναγκαστικού δικαίου

b. Η υποχρέωση για αυτεπάγγελτη εφαρμογή του δικαίου υπό το πρίσμα των ισχυουσών στη δίκη θεμελιωδών αρχών

c. Οι ισχύουσες στη διαιτητική δίκη αρχές και η αρχή iura novit curia

d. Η κτήση γνώσης από το διαιτητικό δικαστήριο του οπωσδήποτε εφαρμοστέου δικαίου

e. Iura novit curia και αμεροληψία των διαιτητών

2. Η επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου από το διαιτητικό δικαστήριο

α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

β. Προϋποθέσεις της επιλογής του εφαρμοστέου δικαίου από τους διαιτητές

αα. Η μεθοδολογική αφετηρία

ββ. Οι ειδικότερες προϋποθέσεις και το περιεχόμενο της επιλογής

3. Η κρίση του διαιτητικού δικαστηρίου ex aequo et bono και η λήψη υπόψη των όρων της σύμβασης και των εμπορικών συνηθειών

α. Η κρίση ex aequo et bono

αα. Εισαγωγικά

ββ. Ο νομικός χαρακτήρας της ex aequo et bono κρίσης

γγ. Οι ειδικότερες προϋποθέσεις της κρίσης ex aequo et bono

β. Απόφαση σύμφωνα με τη σύμβαση και με τη λήψη υπόψη των εμπορικών συνηθειών

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΠΙΝΑΚΑΣ

ΑΛΦΑΒΗΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ