Κ. Φουντεδάκη, Αστική ιατρική ευθύνη, 2003
Το βιβλίο αυτό καλύπτει ένα κενό της ελληνικής βιβλιογραφίας, καθώς αποτελεί μιαν ολοκληρωμένη και διεξοδική προσέγγιση του ισχύοντος ελληνικού δικαίου για την αστική ιατρική ευθύνη, αδικοπρακτική και ενδοσυμβατική. Η υποχρέωση του προσώπου που παρέχει ιατρικές υπηρεσίες να καταβάλει αποζημίωση για «σφάλματα» ή άλλες παραβιάσεις των υποχρεώσεών του είναι ένα ζήτημα με ολοένα αυξανόμενη σημασία στην πρακτική τόσο των πολιτικών, όσο και των διοικητικών δικαστηρίων, το οποίο παρουσιάζει ξεχωριστό ενδιαφέρον, αλλά και ιδιάζουσες δυσκολίες. Τα σύγχρονα πορίσματα της ελληνικής και αλλοδαπής νομολογίας και θεωρίας συντίθενται και αξιοποιούνται στο βιβλίο, ώστε να βοηθηθεί ο εφαρμοστής του δικαίου στην αντιμετώπιση των πιο κρίσιμων ζητημάτων της ιατρικής ευθύνης.
Στο πρώτο μέρος του βιβλίου επιχειρείται μια συνολική θεώρηση του φαινομένου της αστικής ιατρικής ευθύνης. Ύστερα από μια γενική εισαγωγή, αναλύονται ειδικότερα η σχέση της ιατρικής ευθύνης με την ασφάλιση (κοινωνική ασφάλιση, ασφάλιση αστικής ευθύνης, ασφάλιση των ασθενών για τις ιατρογενείς ζημίες), η νομική φύση της ευθύνης (υποκειμενική/αντικειμενική ευθύνη, ευθύνη από διακινδύνευση), καθώς και η σχέση της με την ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες, σύμφωνα με το άρθρo 8 ν. 2251/1994. Στο δεύτερο μέρος αναλύονται διεξοδικά: α) Η έννοια της ιατρικής πράξης, με έμφαση στο ζήτημα των έννομων συνεπειών της ιατρικής πράξης που διενεργήθηκε χωρίς την έγκυρη συναίνεση ή επαρκή ενημέρωση του ασθενής (έκταση της ζημίας που αποκαθίσταται, βάρος απόδειξης, αντίθετοι ισχυρισμοί του γιατρού), καθώς και σε ορισμένες ειδικές περιπτώσεις ιατρικών πράξεων (αισθητικές επεμβάσεις, υποβοηθούμενη αναπαραγωγή). β) Η σύμβαση του ασθενής με το γιατρό (περιεχόμενο, κατάρτιση, συμβαλλόμενα μέρη, νομική φύση). γ) Το ιατρικό σφάλμα, ως κυριότερος νόμιμος λόγος ευθύνης (έννοια, κριτήρια αξιολόγησης, διακρίσεις, βάρος απόδειξης, ειδικά ζητήματα, όπως λ.χ. το διαγνωστικό σφάλμα, η ιατρική παράλειψη και η άρνηση ή η διακοπή παροχής των ιατρικών υπηρεσιών, η επανόρθωση του ιατρικού σφάλματος κ.ά.). Το βιβλίο περιέχει αναλυτικό λημματικό ευρετήριο.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ
ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΤΙΤΛΟΣ ΠΡΩΤΟΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΗΝ ΑΣΤΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΕΥΘΥΝΗ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο
(Εισαγωγικές παρατηρήσεις. Βασικές έννοιες και διακρίσεις. Το γενικό πλαίσιο της αστικής ιατρικής ευθύνης. Μεθοδολογική σύλληψη της μελέτης- Διάγραμμα και αναγκαίες οριοθετήσεις)
Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις. Βασικές έννοιες και διακρίσεις
«Ιατρικό δίκαιο» και «δίκαιο της υγείας»
Η αστική ευθύνη του γιατρού
3. Ποινική και πειθαρχική ευθύνη
4. Η ιατρική ευθύνη ως επαγγελματική ευθύνη
ΙΙ. Το γενικό πλαίσιο της αστικής ιατρικής ευθύνης
1. Γενικά
2. Η «αποτυχημένη» ιατρική πράξη
α. Η «αποτυχημένη» ιατρική πράξη ως σημείο εκκίνησης
β. Ο «θεραπευτικός κίνδυνος»
γ. Η απάντηση στο ζήτημα της αποτυχημένης ιατρικής πράξης με βάση τις γενικές αρχές της αστικής ευθύνης
Οι υποχρεώσεις του γιατρού γενικά
4. Η «παρανομία» και η «νομιμοποίηση» της ιατρικής πράξης
5. Η προστασία της προσωπικότητας του ασθενούς
ΙΙΙ. Μεθοδολογική σύλληψη της μελέτης- Διάγραμμα και αναγκαίες οριοθετήσεις
Μεθοδολογική σύλληψη
Διάγραμμα
Οριοθετήσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2o
(Η εξέλιξη της αστικής ιατρικής ευθύνης στις σύγχρονες έννομες τάξεις. Οι κοινωνιολογικές και «ιδεολογικές» παράμετροι στα ζητήματα της αστικής ιατρικής ευθύνης. Οι προτάσεις για τη βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης: ειδική διαμόρφωση ορισμένων όρων της αστικής ευθύνης ή υπέρβασή της;)
Ι. Η εξέλιξη της αστικής ιατρικής ευθύνης στις σύγχρονες έννομες τάξεις
Η διεθνής εξέλιξη της αστικής ιατρικής ευθύνης
2. Χαρακτηριστικά του δικαίου της αστικής ιατρικής ευθύνης στις χώρες στις οποίες έχει αναπτυχθεί
3. Αιτιολόγηση της εξέλιξης
4. Η κατάσταση στο ελληνικό δίκαιο. Προοπτικές
ΙΙ. Οι κοινωνιολογικές και «ιδεολογικές» παράμετροι στα ζητήματα της αστικής ιατρικής ευθύνης
Γιατρός και ασθενής
2. Ασφάλιση αστικής ευθύνης και κοινωνική ασφάλιση
α. Η επίδραση της ασφάλισης αστικής ευθύνης
β. Ο ρόλος της κοινωνικής ασφάλισης
γ. Η επίδραση της ασφάλισης του γιατρού ή του ασθενούς στη δίκη με αντικείμενο την αστική ευθύνη του γιατρού
3. Σχέση της αστικής ιατρικής ευθύνης με την «κοινωνική αλληλεγγύη»
III. Οι προτάσεις για τη βελτίωση της υπάρχουσας κατάστασης: ειδική διαμόρφωση ορισμένων όρων της αστικής ευθύνης ή υπέρβασή της;
Οι επιμέρους τροποποιήσεις των κανόνων της αστικής ευθύνης και οι διαδικασίες διαμεσολάβησης- συμφιλίωσης
2. Αντιμετώπιση του προβλήματος εκτός πλαισίου αστικής ευθύνης;
3. Συμπέρασμα
ΤΙΤΛΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟΣ
ΓΕΝΙΚΑ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΕΥΘΥΝΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο
(Πηγές του δικαίου της αστικής ιατρικής ευθύνης. Η υπαγωγή της αστικής ιατρικής ευθύνης σε ειδικούς κανόνες δικαίου)
Ι. Οι πηγές του δικαίου της αστικής ιατρικής ευθύνης
Οι κανόνες δικαίου που αναφέρονται στην άσκηση της ιατρικής και στις υποχρεώσεις του γιατρού
α. Εσωτερικό ελληνικό δίκαιο
β. Ευρωπαϊκό και διεθνές ιατρικό δίκαιο
Κείμενα χωρίς νομική ισχύ
ΙΙ. Η υπαγωγή της αστικής ιατρικής ευθύνης σε ειδικούς κανόνες δικαίου- 1) Οι προτάσεις για ειδική ρύθμιση των έννομων σχέσεων μεταξύ του γιατρού και του ασθενούς
ΙΙΙ. Η υπαγωγή της αστικής ιατρικής ευθύνης σε ειδικούς κανόνες δικαίου- 2) Η υπαγωγή της ιατρικής ευθύνης στη ρύθμιση για την ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες (Πρόταση Οδηγίας της Επιτροπής της 9.11.1990- άρθρο 8 ν.2251/1994)
1. Η Πρόταση Οδηγίας της Επιτροπής της Ε.Ε. για την ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες
α. Ιστορικά. Περιεχόμενο της ρύθμισης
β. Η ΠρΟδ και η ιατρική ευθύνη
γ. Τα κύρια σημεία της κριτικής εναντίον της ΠρΟδ
2. Η ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες στο ελληνικό δίκαιο. Το άρθρο 8 ν. 2251/1994
α. Σχέση με την ΠρΟδ
β. Υπαγωγή της ιατρικής ευθύνης
γ. Βασικά ερμη-νευτικά προβλήματα. Θέσεις της ελληνικής θεωρίας και νομολογίας
Νόμιμος λόγος- προϋποθέσεις εφαρμογής και προϋποθέσεις της ευθύνης
Η έννοια της «παροχής υπηρεσίας» ως προϋπόθεση της εφαρμογής του άρθρ. 8 ν. 2251/1994 στην ιατρική ευθύνη
Η αντιστροφή του βάρους απόδειξης και η νο-μική φύση της ευθύνης
Κατανομή του βάρους απόδειξης με-ταξύ του παρέχοντος την υπηρεσία και του ζημιωθέντος. Διαφο-ρά σε σχέση με την κατά τον ΑΚ ευθύνη προς αποζημίω-ση
Η εφαρμογή του άρθρ. 8 ν.2251/1994 στην παροχή ιατρικών υπηρεσιών από το Δημόσιο και από ΝΠΔΔ
Η εφαρμογή των οργανωτικών διατάξεων (άρθρ. 10 επ.) του ν. 2251/1994 (ιδίως : συλλογικά μέσα προστασίας/ φιλικός διακανονισμός καταναλωτικών διαφορών) στην ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες και στην ιατρική ευθύνη
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο
(Η νομική φύση της ιατρικής ευθύνης. Υποκειμενική ευθύνη, αντικειμενική ευθύνη και ευθύνη από διακινδύνευση. Ειδικότερα η έκτα-ση της εφαρμογής και η λειτουργία της αρχής της υπαιτιότητας στην ιατρική ευθύνη. Το άρθρ. 8 ν. 2251/1994)
Ι. Η νομική φύση της ιατρικής ευθύνης. Υποκειμενική ευθύνη, αντικειμενική ευθύνη και ευθύνη από διακινδύνευση
1. Η αρχή της υπαιτιότητας στην ιατρική ευθύνη. Νομοθετική καθιέρωση και αμφισβητήσεις
α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
β. Η νομοθετική αποτύπωση της αρχής της υπαιτιότητας στην ιατρική ευθύνη
γ. Αντίθετες ή αποκλίνουσες ρυθμίσεις και προτάσεις de lege ferenda
2. Ιατρική ευθύνη και ευθύνη από διακινδύνευση
α. Η σύλληψη της ιατρικής ευθύνης ως ευθύνης από διακινδύνευση. Έννοια και περιεχόμενο
β. Υποχρεώσεις πα-ροχής μέσων και υποχρεώσεις επίτευξης ορισμένου αποτελέσματος (obligations de moyens/ obligations de résultat)
γ. Η σύλλη-ψη της ιατρικής ευθύνης ως ευθύνης από διακινδύνευση. Επιχει-ρήματα υπέρ και κατά
δ. Καθιέρωση ιατρικής ευθύνης από διακινδύνευση σε ορισμένες περιπτώσεις;
ΙΙ. Ειδικότερα η έκταση της εφαρμογής και η λειτουργία της αρχής της υ-παιτιότητας στην ιατρική ευθύνη. Το άρθρ. 8 ν. 2251/1994
Η κατά το άρθρ. 8 ν. 2251/1994 ευθύνη του για-τρού138
α. Η σχέση του άρθρ. 8 ν. 2251/1994 με τις ΑΚ 336, 363,
β. Αποτελεί το άρθρ. 8 ν. 2251/1994 την κα-τάλληλη ρύθμιση για την ιατρική ευθύνη;
H de lege fer-enda προσφορότερη ρύθμιση της ιατρικής ευθύνης. Συμπερά-σματα
α. Αντιστροφή του βάρους απόδειξης σε ορισμένες περιπτώσεις
β. Συμπεράσματα
TΙΤΛΟΣ ΤΡΙΤΟΣ
ΘΕΜΕΛΙΩΔΕΙΣ ΕΝΝΟΙΕΣ ΤΗΣ ΑΣΤΙ-ΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ
ΕΥΘΥΝΗΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1ο
Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΠΡΑΞΗ
(Η έννοια της «ιατρικής πράξης». Ο-ρισμοί. Tα δικαιολογητικά στοιχεία [η «νομιμοποίηση»] της ιατρικής πράξης. Η έλλειψή τους ως λόγος κατάφασης της πα-ράνομης συμπεριφοράς του γιατρού. Θέση του προβλήματος και υποστηριζόμενες απόψεις. Προσπάθεια επίλυσης του ζητήματος σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο. Ειδικές περιπτώσεις ιατρικών πράξεων)
Ι. Η έννοια της «ιατρικής πράξης». Ορι-σμοί
Η ιατρική πράξη ως ιδιαίτερο πεδίο προβληματι-σμού
Ο ορισμός της ιατρικής πράξης
α. Ορολογικές δι-ευκρινίσεις. Νομοθετικοί «ορισμοί»
β. Οι διάφοροι ορισμοί. Επιλογή
ΙΙ. Τα δικαιολογητικά στοιχεία (η «νομιμοποί-ηση») της ιατρικής πράξης. Η έλλειψή τους ως λόγος κα-τάφασης της παράνομης συμπεριφοράς του γιατρού. Θέση του προβλήματος και υποστηριζόμενες απόψεις
1. Ει-σαγωγικές παρατηρήσεις. Διάκριση των περισσότερων πλευρών μιας ιατρικής πράξης
2. Το ειδικότερο πρόβλημα της ιατρι-κής πράξης που συνιστά επέμβαση στον ανθρώπινο οργανισμό. Σύνδεση με την ενημέρωση του ασθενούς
α. Η ιατρική επέμ-βαση
β. Συναίνεση στην ιατρική πράξη και υποχρέωση ενημέ-ρωσης του ασθενούς
γ. Θέση του προβλήματος
δ. Oριοθετήσεις για τη συναίνεση και την ενημέρωση
1. Διακρί-σεις ενημέρωσης
2. Συναίνεση και συμβατική σχέση για-τρού και ασθενούς
3. Συναίνεση και διοίκηση αλλοτρί-ων
3. Οι υποστηριζόμενες απόψεις- α) Η άποψη ότι η επεμ-βατική ιατρική πράξη συνιστά βλάβη του σώματος ή της υγεί-ας
α. Βασικές θέσεις
β. Συνέπειες
γ. Επίδραση στο σύστημα της αστικής ιατρικής ευθύνης
δ. Βασικά σημεία κρι-τικής
4. Οι υποστηριζόμενες απόψεις- β) Η άποψη ότι η αυ-θαίρετη ιατρική πράξη αποτελεί προσβολή της προσωπικότητας του ασθενούς
α. Βασικές θέσεις
β. Συνέπειες
γ. Κριτική και προσπάθειες «βελτίωσης» των συνεπειών της άποψης. Παραλλαγές
5. Οι υποστηριζόμενες απόψεις- γ) Η άποψη ότι το πρόβλημα πρέπει να αναχθεί στην παράβαση των υποχρεώ-σεων του γιατρού
α. Βασικές θέσεις
β. Συνέπειες
ΙΙΙ. Προσπάθεια επίλυσης του ζητήματος σύμφωνα με το ελληνικό δίκαιο
1. Τα νομοθετικά δεδομένα και οι δογματικές πα-ράμετροι στο ελληνικό δίκαιο. Επανατοποθέτηση του ζητήμα-τος
α. Τα δεδομένα στο ελληνικό δίκαιο. Σχετικές διατάξεις και κρατούσες ή υποστηριζόμενες απόψεις
β. Επανατοποθέ-τηση του ζητήματος;
Η «διαπλοκή» των περισσότερων θεω-ρήσεων
Η ιατρική επέμβαση και η θεωρία της παράνομης συμπεριφοράς
Η σύνδεση της συναίνεσης και ενημέρωσης με το συγκεκριμένο ασθενή
2. Η άποψη ότι η ιατρική επέμ-βαση είναι σωματική βλάβη στο ελληνικό δίκαιο
α. Η λει-τουργία της άποψης
β. Απόρριψη της άποψης;
γ. Ειδικό-τερα η «θεραπευτική» ιατρική πράξη
3. Οι υπόλοιπες θεωρή-σεις (προσβολή δικαιώματος αυτοδιάθεσης, παράνομη συμπερι-φορά)
α. Τοποθετήσεις και διευκρινίσεις για τη λειτουργία των απόψεων στο ελληνικό δίκαιο
Εισαγωγικές παρατηρή-σεις
Η αυθαίρετη ιατρική πράξη ως παράνομη προσβολή προσωπικότητας
β. Οι έννομες συνέπειες
Το ζήτημα της ζημίας που αποκαθίσταται
Ο ισχυρισμός ότι ο ασθενής θα είχε συναινέσει, και αν είχε ενημερωθεί επαρκώς
4. Κα-τάληξη του προβληματισμού. Συμπεράσματα
α. Η άποψη που διαμορφώνεται
Αξιολόγηση των έννομων συνε-πειών
Το πρόβλημα της εφαρμογής του άρθρ. 8 ν. 2251/1994 στην παράβαση της υποχρέωσης ενημέρωσης
β. Συμπερά-σματα
IV. Ειδικές περιπτώσεις ιατρικών πράξεων
α. Επεμβάσεις υπό στενή και υπό ευρεία έννοια
β. Οι μη επεμβα-τικές πράξεις
γ. Πράξεις χωρίς θεραπευτικό σκο-πό
Γενικά. Περιπτώσεις
Αντιμετώπιση. α) Πράξεις που ρυθμίζονται στο νόμο. β) Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. γ) Πράξεις που δεν προβλέπονται στο νόμο
Ειδικά οι αισθητι-κές επεμβάσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2ο
Η ΣΥΜΒΑΣΗ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ
(Εισαγωγή. Η κατάρτιση της σύμβασης. Περιεχόμενο και νομική φύση της σύμβασης. Η κατάλυση του συμβατικού δεσμού. Έλλειψη σύμβασης. Ακυρότητα της σύμβα-σης)
Ι. Εισαγωγή
Η έννομη σχέση μεταξύ του γιατρού και του ασθενούς
α. Διάκριση των περιπτώσεων
β. Ειδι-κές περιπτώσεις ενοχικής σχέσης
Συμβάσεις γιατρών με φο-ρείς κοινωνικής ασφάλισης
Τα απογευματινά ιατρεία των νοσοκομείων του Ε.Σ.Υ. (άρθρ. 9 ν. 2889/2001)
Η σύμβαση ιατρικής αγωγής γενικά
α. Ορολογία
β. Έννοια και χαρα-κτηριστικά. Οριοθετήσεις
γ. Η υπαγωγή της σχέσης μεταξύ γιατρού και ασθενούς στο δίκαιο των συμβάσεων
ΙΙ. Η κατάρ-τιση της σύμβασης
1. Συμβαλλόμενα μέρη
α. Ιδίως ο αντισυμβαλλόμενος του γιατρού
Έλλειψη της δικαιοπρακτι-κής ικανότητας του ασθενούς λόγω ανηλικότητας
Έλλειψη της δικαιοπρακτικής ικανότητας του ασθενούς λόγω υποβολής του σε δικαστική συμπαράσταση
Έλλειψη της δικαιοπρακτι-κής ικανότητας επειδή ο ασθενής βρίσκεται σε μια από τις κατα-στάσεις του άρθρ. 131 ΑΚ
Ο ασθενής που δεν έχει τις αι-σθήσεις του
Άλλες περιπτώσεις σύμβασης υπέρ τρίτου. Υ-ποβοηθούμενη αναπαραγωγή
β. Άλλες περιπτώσεις
2. Η εξωτερική συμβατική ελευθερία. Τρόπος σύναψης
α. Η ε-λευθερία του γιατρού να συμβληθεί ή όχι με ορισμένο ασθε-νή
β. Η σύναψη της σύμβασης- Τύπος
ΙΙΙ. Περιεχόμενο και νομική φύση της σύμβασης
Οι υποχρεώσεις του για-τρού
α. Γενικά
β. Η υποχρέωση παροχής ιατρικής φρο-ντίδας
γ. Άλλες υποχρεώσεις
δ. Η υποχρέωση του γιατρού για αυτοπρόσωπη εκτέλεση της σύμβασης
2. Γενικά χαρακτη-ριστικά και νομική φύση
α. Χαρακτηριστικά. Η αμοιβή του γιατρού
β. Η νομική φύση της σύμβασης. Γενικά για την υπα-γωγή της σύμβασης ιατρικής αγωγής στους συμβατικούς τύπους της σύμβασης παροχής ανεξάρτητων υπηρεσιών και της σύμβασης έργου
γ. Ειδικότερα η ύπαρξη και η συνομολόγηση ορισμένου αποτελέσματος στη σύμβαση ιατρικής αγωγής
δ. Ειδικές πε-ριπτώσεις
1. Οδοντιατρική. Επεμβάσεις χωρίς θεραπευτικό σκοπό. Υποβοηθούμενη αναπαραγωγή
2. Διάγνωση. Εξετά-σεις
3. Σύμβαση έργου με συμφωνία των μερών
IV. Η κατάλυση του συμβατικού δεσμού. Έλλειψη σύμβασης. Ακυ-ρότητα της σύμβασης
Η κατάλυση του συμβατικού δε-σμού
α. Γενικά
β. Καταγγελία από το γιατρό ή από τον ασθενή
Έλλειψη σύμβασης. Ακυρότητα της σύμβα-σης
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3o
ΤΟ ΙΑΤΡΙΚΟ ΣΦΑΛ-ΜΑ
(Το ιατρικό σφάλμα ως έννοια-κλειδί της αστικής ιατρι-κής ευθύνης. Ειδικότερα η έννοια και οι διακρίσεις του ιατρικού σφάλματος. Ειδικά θέματα)
Ι. Το ιατρικό σφάλμα ως έν-νοια-κλειδί της αστικής ιατρικής ευθύνης
1. Eισαγωγή. Ένταξη στο ισχύον δίκαιο και στο δόγμα της αστικής ευθύ-νης
α. Ορολογία. Η γενική έννοια και η λειτουργία του ιατρι-κού σφάλματος
β. Το ιατρικό σφάλμα ως νόμιμος λόγος ευθύ-νης του γιατρού
1. Ιατρικό σφάλμα και ενδοσυμβατική ευθύ-νη
2. Ιατρικό σφάλμα και αδικοπρακτική ευθύνη
3. Σχέση με την αντικειμενικοποιημένη αμέλεια
γ. Το ιατρικό σφάλμα ως «πραγματικό» συρροής ενδοσυμβατικής και αδικοπρα-κτικής ευθύνης
2. Χαρακτηριστικά της επεξεργασίας της έν-νοιας του ιατρικού σφάλματος
α. Το ιατρικό σφάλμα στο ελ-ληνικό δίκαιο και σε άλλα δίκαια
β. Το ιατρικό σφάλμα ως πε-δίο διαφωνίας μεταξύ γιατρών και νομικών
ΙΙ. Ειδικότερα η έννοια και οι διακρίσεις του ιατρικού σφάλματος
Η έννοια του ιατρικού σφάλματος
α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
β. «Τεχνικό» σφάλμα και «κοινή» αμέλεια
γ. Οι διάφορες προσεγγίσεις της έννοιας του ιατρικού σφάλματος από τη θε-ωρία και τη νομολογία στο ελληνικό και σε άλλα δίκαι-α
1. Ο μέσος σύνετός γιατρός και οι κανόνες της ιατρικής επιστήμης και τέχνης (leges artis)
2. Η παραβίαση των ιατρι-κών «standards»
3. Το ιατρικό σφάλμα ως δημιουργία ε-σφαλμένης αναλογίας κινδύνων και οφέλους σε συγκεκριμένη περίπτωση
4. Η σχέση με την «ευλόγως προσδοκώμενη ασφάλεια»
δ. Προσπάθεια σύνθεσης
Το επίπεδο της ε-πιστημονικής γνώσης και της τεχνικής
Bonus medicus, leges artis και standards
To συμφέρον του ασθενούς
2. Διακρίσεις του ιατρικού σφάλματος
3. Περιστάσεις που λαμβάνονται υπόψη για τη διαμόρφωση του προτύπου της ε-πιμέλειας
α. Αντικειμενικές συνθήκες παροχής της υπη-ρεσίας
1. Έννοια και περιπτώσεις
2. Το πρότυπο ποιό-τητας στη δημόσια περίθαλψη
β. Το είδος της ιατρικής πράξης. Επικινδυνότητα της πράξης και ευπάθεια του ασθε-νούς
γ. Αυξημένες δυνατότητες ή ικανότητες του γιατρού ή του φορέα παροχής ιατρικών υπηρεσιών
δ. Οικονομικές πλευρές της ιατρικής πράξης
ΙΙΙ. Ειδικά θέματα
α. Διά-γνωση
1.Έννοια
2. Η εσφαλμένη διάγνωση ως ιατρικό σφάλμα
3. Ειδικές περιπτώσεις
β. Η «θεραπευτική» ενη-μέρωση
Έννοια. Διάκριση από άλλα είδη ενημέρωσης
2. Περιπτώσεις
3. Ειδικά ζητήματα
γ. Η ιατρική παράλει-ψη
Γενικά. Περιπτώσεις. Η άρνηση παροχής υπηρε-σιών
2. Παράλειψη που εντάσσεται στην παροχή ιατρικών υπηρεσιών
3. Διακοπή παροχής των ιατρικών υπηρεσιών και διακοπή θεραπείας
δ. Το «σοβαρό» ιατρικό σφάλμα. Ιατρικό σφάλμα και «ανθρώπινα λάθη». Συνταγογράφηση
Το «σοβαρό» ιατρικό σφάλμα
Τα «ανθρώπινα λάθη» στην ια-τρική
ε. Το σφάλμα «ανάλη-ψης»
Έννοια
Περιπτώσεις
Η υποχρέωση του για-τρού να παρακολουθεί τις εξελίξεις της επιστήμης του
Σφάλμα ανάληψης και σφάλμα «οργάνωσης»
στ. Η «επανόρθωση» του ιατρικού σφάλμα-τος
Περιπτώσεις
Αντιμετώπιση. Γενικά
Η περίπτω-ση της διακινδύνευσης
Η κατά κυριολεξία αποκατάστα-ση
5. Επίδραση της επανόρθωσης του σφάλματος στην ευ-θύνη του γιατρού
ζ. Ιατρικό σφάλμα και διοίκηση αλλοτρί-ων
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ ΣΤΑ ΕΛΛΗΝΙ-ΚΑ
ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΛΗΜΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ