Κ. Δελούκα-Ιγγλέση, Δίκαιο του καταναλωτή, 2014

ΠΡΟΛΟΓΟΣ. vΙΙ

ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

Εισαγωγή

1. Ιστορική αναδρομή

2. Η προστασία των καταναλωτών στο Κοινοτικό/Ενωσιακό Δίκαιο: Από τη Συνθήκη της Ρώμης στη Συνθήκη της Λισαβόνας

α. Γενικές παρατηρήσεις

β. Η Συνθήκη της Ρώμης

γ. Πολιτική θεμελίωση/αναγνώριση των δικαιωμάτων των καταναλωτών («ήπιο δίκαιο»)

δ. Η ενιαία ευρωπαϊκή πράξη

ε. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ

στ. Η Συνθήκη του Άμστερνταμ

ζ. Η Συνθήκη της Λισαβόνας

3. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

Ο ΝΟΜΟΣ 2251/1994

Άρθρο 1

1. Γενικές διατάξεις

2. Οι έννοιες «καταναλωτής» και «προμηθευτής»

α. Γενικές παρατηρήσεις

β. Η έννοια «καταναλωτής»

γ. Τρόποι περιορισμού της καταχρηστικής επίκλησης των διατά­ξεων του Ν. 2251/94

δ. Ο αποδέκτης διαφημιστικού μηνύματος ως «καταναλωτής»

ε. Ο εγγυητής ως καταναλωτής

στ. Οι ειδικοί ορισμοί του καταναλωτή

3. Η έννοια «προμηθευτής»

α. Η ορισμός του προμηθευτή

β. Επιχειρήσεις του δημοσίου τομέα

γ. Ειδικές διατάξεις για την έννοια του προμηθευτή

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΓΕΝΙΚΟΙ ΟΡΟΙ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ

Άρθρο 2

1. Γενικές παρατηρήσεις

2. Τα πλεονεκτήματα από τη χρήση ΓΟΣ

3. Οι ΓΟΣ ως παράγων συμβατικής αδικίας

4. Η παρέμβαση του νομοθέτη προς αποκατάσταση της συμβατικής ισορ­­­ροπίας

5. Έννοια και πεδίο εφαρμογής του άρθρου 2

6. Ο δικαστικός έλεγχος των ΓΟΣ

6.1. Ο έλεγχος της ένταξης των ΓΟΣ στη Σύμβαση

1. Η εξασφάλιση της δυνατότητας γνώσεως των ΓΟΣ ................... 62

ii. Η υποχρέωση σαφούς διατύπωσης των ΓΟΣ / Η ελληνική γλώσσα ως υποχρεωτική

6.1.α. Συνέπειες μη συνδρομής των προϋποθέσεων ένταξης των ΓΟΣ

6.2. Η ερμηνεία των ασαφών ΓΟΣ

6.3. Ο έλεγχος του περιεχομένου των ΓΟΣ

6.3.α. Η γενική ρήτρα απαγόρευσης των ΓΟΣ

6.3.β. Τα συνεκτιμόμενα κριτήρια

6.3.γ. Ο ενδεικτικός κατάλογος καταχρηστικών ΓΟΣ

6.4. Έννομες συνέπειες της καταχρηστικότητος των ΓΟΣ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Ι. ΣΥΜΒΑΣΕΙΣ ΕΚΤΟΣ ΕΜΠΟΡΙΚΟΥ ΚΑΤΑΣΤΗΜΑΤΟΣ

Άρθρο 3

1. Γενικές Παρατηρήσεις

2. Η έννοια των συμβάσεων εκτός εμπορικού καταστήματος

3. Εξαιρέσεις από το πεδίο εφαρμογής

4. Οι μηχανισμοί προστασίας του καταναλωτή

5. Προϋποθέσεις για την έγκυρη «κατάρτιση της σύμβασης»

6. Το δικαίωμα υπαναχώρησης

7. Η διαμόρφωση των σχέσεων κατά το μεταβατικό διάστημα

8. Αποστολή αγαθών για δοκιμή

9. Συνέπειες άσκησης υπαναχώρησης

10. Συνέπειες μη άσκησης υπαναχώρησης

II. ΕΜΠΟΡΙΑ ΑΠΟ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΑΓΑΘΩΝ ΚΑΙ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

-ΠΛΗΝ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ-

Άρθρο 4

1. Γενικές παρατηρήσεις

2. Έννοια των συμβάσεων από απόσταση - πεδίο εφαρμογής

3. Οι εξαιρούμενες από το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 4 συμβάσεις.

4. Οι προστατευτικές ρυθμίσεις του νόμου για τις συμβάσεις από από­σταση

4.1. Υποχρέωση του προμηθευτή για πληροφόρηση του καταναλωτή.

α. Πληροφόρηση κατά το προσυμβατικό στάδιο

β. Πληροφόρηση κατά το στάδιο εκτέλεσης της σύμβασης

γ. Οι έννομες συνέπειες παραβίασης της υποχρέωσης πληροφόρησης

4.2. Το δικαίωμα υπαναχώρησης

5. Οι ρυθμίσεις για την εκτέλεση της σύμβασης καθώς και την πληρωμή

6. Η απαγόρευση αποστολής αγαθών ή παροχής υπηρεσιών χωρίς πα­ραγ­γελία

7. Η προστασία της ιδιωτικής ζωής του καταναλωτή

8. Η υποχρεωτική εγγραφή στο ειδικό μητρώο

ΙΙΙ. Η Οδηγία 2011/83/ΕΕ «σχετικά με τα Δικαιώματα

των Καταναλωτών»

1. Γενικές παρατηρήσεις

2. Το πεδίο εφαρμογής της οδηγίας για τα δικαιώματα των καταναλωτών

3. Οι υποχρεώσεις σε παροχή πληροφόρησης στον καταναλωτή

4. Το δικαίωμα υπαναχώρησης

5. Υποχρεώσεις εμπόρου και καταναλωτή σε περίπτωση υπαναχώρησης

6. Άλλα δικαιώματα του καταναλωτή

7. Παράλειψη ενημέρωσης σχετικά με το δικαίωμα υπαναχώρησης

IV. ΕΜΠΟΡΙΑ ΑΠΟ ΑΠΟΣΤΑΣΗ ΧΡΗΜΑΤΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ

Άρθρο 4α

1. Έννοια και πεδίο εφαρμογής

2. Η υποχρέωση πληροφόρησης του καταναλωτή πριν από τη σύναψη της σύμβασης

3. Οι έννομες συνέπειες της παράβασης ενημέρωσης του καταναλωτή

4. Η υποχρέωση γνωστοποίησης των συμβατικών όρων

5. Το δικαίωμα υπαναχώρησης του καταναλωτή

6. Οι εξαιρούμενες από το δικαίωμα υπαναχώρησης συμβάσεις

7. Ο τρόπος άσκησης του δικαιώματος υπαναχώρησης και οι συνέπειες άσκησης του δικαιώματος υπαναχώρησης 134.

8. Πληρωμή με κάρτα

9. Απαγόρευση παροχής μη αιτηθείσας χρηματοοικονομικής υπηρεσίας

10. Μη αιτηθείσα (αυτόκλητη) επικοινωνία

KEΦΑΛAIO ΤΕΤΑΡΤΟ

Πώληση καταναλωτικών αγαθών και εγγυήσεις

Άρθρο 5

1. Γενικές παρατηρήσεις

2. Πεδίο εφαρμογής

3. Οι υποχρεώσεις του προμηθευτή καταναλωτικών αγαθών

4. Η υποχρέωση πληροφόρησης και ενημέρωσης του καταναλωτή

i. Σαφείς οδηγίες για ασφαλή χρήση

ii. Ενημέρωση για την πιθανή διάρκεια ζωής του προϊόντος

5. Η υποχρέωση παροχής εγγυήσεως

i. Έννοια της εμπορικής εγγύησης

ii. Ο υποχρεωτικός χαρακτήρας της εγγύησης για τα διαρκή κατα­ναλωτικά αγαθά

iii. Ο έγγραφος τύπος της εγγύησης και το περιεχόμενο αυτής

iv. Οι συνέπειες της παράβασης

6. Υποχρέωση εξυπηρέτησης του καταναλωτή μετά την πώληση

7. Η ρήτρα εφαρμογής του ελληνικού δικαίου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Η ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΥΓΕΙΑΣ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗ

Ι. Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΠΑΡΑΓΩΓΟΥ ΕΛΑΤΤΩΜΑΤΙΚΩΝ ΠΡΟΪΟΝΤΩΝ

Άρθρο 6

1. Γενικές παρατηρήσεις

2. Η νομολογιακή λύση πριν από τη θεσμοθέτηση της «Ευθύνης του πα­ραγωγού ελαττωματικών προϊόντων»

3. Η Οδηγία 85/347/ΕΟΚ «για την προσέγγιση των νομοθετικών, κανο­νιστικών και διοικητικών διατάξεων των κρατών μελών σε θέματα ευθύνης λόγω ελαττωματικών προϊόντων».

4. Η ευθύνη του παραγωγού ελαττωματικών προϊόντων στο ελληνικό εναρμονισμένο δίκαιο

5. Οι προϋποθέσεις της ευθύνης

6. Η έννοια του «παραγωγού»

i. Ο πραγματικός παραγωγός

ii. Ο οιονεί παραγωγός

iii. Ο εισαγωγέας

iv. Ο προμηθευτής

7. Συνυπεύθυνοι - η ευθύνη «εις ολόκληρον» και το δικαίωμα αναγω­γής μεταξύ των συνοφειλετών

8. Συντρέχον πταίσμα του ζημιωθέντος

9. Η έννοια του «προϊόντος»

10. Η έννοια του « ελαττώματος»

10.α. Το ελαττωματικό ως ανασφαλές προϊόν

10.β. Κατηγορίες ελαττωμάτων

10.γ. Κριτήρια προσδιορισμού της προβλεπόμενης απόδοσης και της ευλόγως αναμενόμενης ασφάλειας

α) Η εξωτερική εμφάνιση του προϊόντος

β) Η εύλογα αναμενόμενη χρησιμοποίηση του προϊόντος

γ) Ο χρόνος κατά τον οποίο το προϊόν τέθηκε σε κυκλοφορία

10.δ. Λοιπά κριτήρια μη αναφερόμενα στο νόμο

11. Ζημία και αποζημίωση

Α. Περιουσιακή ζημία

i. Ζημία λόγω θανάτου ή σωματικής βλάβης

ii. Ζημία λόγω βλάβης ή καταστροφής περιουσιακού στοιχείου

α) Ζημία σε περιουσιακό στοιχεία εκτός του ιδίου του ελαττωματικού προϊόντος

β) Πρόκληση ζημίας σε περιουσιακό στοιχείο, που προορίζεται από τη φύση του για προσωπική χρήση ή κατανάλωση και πράγματι να χρησιμοποιήθηκε από το ζημιωθέντα για προσωπική χρήση ή κατανάλωση

γ) Η ζημία να υπερβαίνει τα 500 ευρώ

Α.1. Η περιβαλλοντική ζημία

Β. Μη περιουσιακή ζημία - Ηθική βλάβη

12. Περιορισμός ή απαλλαγή από την ευθύνη των υπόχρεων σε απο­ζημίωση

13. Απαλλαγή του παραγωγού συστατικού

14. Απαγόρευση απαλλακτικών ρητρών

15. Παραγραφή και αποσβεστική προθεσμία

ΙΙ. ΥΓΕΙΑ ΚΑΙ ΑΣΦΑΛΕΙΑ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ

Άρθρο 7

1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

2. Οι ρυθμίσεις για τη γενική ασφάλεια των προϊόντων στην ελληνική νομοθεσία

3. Υποχρεώσεις σχετικά με τη διάθεση των προϊόντων στην αγορά - γενι­κή επιταγή ασφάλειας και η έννοια του προμηθευτή

4. Η έννοια του ασφαλούς προϊόντος

α. Η έννοια του προϊόντος

β. Η έννοια τους ασφαλούς προϊόντος

5. Τεκμήριο συμμόρφωσης του προμηθευτή

6. Ειδικές υποχρεώσεις των οικονομικών φορέων

α. Υποχρεώσεις των παραγωγών

β. Υποχρεώσεις των διανομέων

γ. Υποχρεώσεις συνεργασίας των οικονομικών φορέων με τις αρμό­διες αρχές

7. Έλεγχοι για την ασφάλεια των προσόντων σε εθνικό επίπεδο

8. Έλεγχοι για την ασφάλεια των προσόντων σε επίπεδο ΕΕ (Σύστημα ταχείας ανταλλαγής πληροφοριών - “Rapex”)

ΙΙΙ. Ψυχική Υγεία των Ανηλίκων

Άρθρο 7Α

IV. Ευθύνη του Παρέχοντος Υπηρεσίες

Άρθρο 8

1. Γενικές παρατηρήσεις

2. Η ευθύνη του παρέχοντος υπηρεσίες σύμφωνα με το άρθρο 8

3. Το πεδίο και οι προϋποθέσεις εφαρμογής του άρθρου 8

4. Η έννοια «παροχή υπηρεσιών»

5. Θετική ενέργεια ή παράλειψη του παρέχοντος υπηρεσίες

6. Κριτήρια για την εκτίμηση της έλλειψης υπαιτιότητας. Το βάρος της αποδείξεως

α. Υπαιτιότητα και κριτήρια εκτίμησης έλλειψης υπαιτιότητας

β. «Η παρανομία»

6α. Ειδικά κριτήρια για την εκτίμηση της έλλειψης υπαιτιότητας

α. Η φύση και το αντικείμενο της υπηρεσίας, ιδίως σε σχέση με το βαθμό επικινδυνότητάς της

β. Η παρουσίαση και ο τρόπος παροχής της υπηρεσίας

γ. Ο χρόνος παροχής της υπηρεσίας

δ. Η αξία της παρεχόμενης υπηρεσίας

ε. Η ελευθερία δράσης που καταλείπεται στο ζημιωθέντα στο πλαί­σιο της υπηρεσίας

στ. Ο ζημιωθείς ανήκει σε κατηγορία μειονεκτούντων ή ευπρόσβλητων προσώπων

ζ. Η παροχή της υπηρεσίας ως εθελοντική προσφορά

7. Η Ζημία

8. Περιορισμός ή άρση της ευθύνης του παρέχοντος υπηρεσίες

9. Ζητήματα παραγραφής και αποσβεστικής προθεσμίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ και ΑΘΕΜΙΤΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Άρθρο 9 και 9α - 9θ

1. Γενικές Παρατηρήσεις

2. Η Οδηγία 2005/29/ΕΚ «για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές»

3. Η προστασία του καταναλωτή ως αποδέκτη διαφημιστικού μηνύματος.

Ι. ΔΙΑΦΗΜΙΣΗ

Άρθρο 9

1. Η έννοια του όρου «διαφήμιση»

2. Η συγκριτική διαφήμιση

2.1. Γενικές παρατηρήσεις

2.2. Είδη συγκριτικής διαφήμισης

2.3. Η έννοια της συγκριτικής διαφήμισης

2.4. Οι προϋποθέσεις του επιτρεπτού της συγκριτικής διαφήμισης

2.5. Συγκριτική διαφήμιση που αναφέρεται σε ειδικές προσφορές

2.6. Οι συγκριτικές δοκιμές

3. Άμεση διαφήμιση και μη ζητηθείσα εμπορική επικοινωνία

3.1. Γενικές παρατηρήσεις

3.2. Προτεινόμενες λύσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων που προκύπτουν από την άμεση διαφήμιση

3.3. Οι σχετικές ρυθμίσεις σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης

3.4. Οι ρυθμίσεις του Ν. 2251/94 για τη μη ζητηθείσα ηλεκτρονική επικοινωνία

4. Οι χρονικοί περιορισμοί των τηλεοπτικών διαφημίσεων παιδικών παι­χνιδιών

ΙΙ. ΑΘΕΜΙΤΕΣ ΕΜΠΟΡΙΚΕΣ ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ

Άρθρα 9α - 9ζ

1. Πεδίο εφαρμογής των ρυθμίσεων για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές

2. Εξαιρέσεις από το πεδίο εφαρμογής του νόμου

3. Ο «μηχανισμός» εξεύρεσης του αθέμιτου χαρακτήρα μιας εμπορικής πρακτικής

4. Η μεγάλη γενική ρήτρα

4.1. Προϋποθέσεις

α. Η έννοια «επαγγελματική ευσυνειδησία»

β. Η Έννοια της «ουσιώδους στρέβλωσης της οικονομικής συμπεριφοράς»

5. Η έννοια του «μέσου καταναλωτή»

6. Η ειδική προστασία ευάλωτων ομάδων καταναλωτών

7. Οι «μικρές γενικές ρήτρες»

α. Γενικές παρατηρήσεις

7.1. Παραπλανητικές εμπορικές πρακτικές

7.1.α. Παραπλανητικές πράξεις

7.1.α.β. Τα «απομιμητικά προϊόντα» και η μη συμμόρφωσης προς κώ­δικες συμπεριφορά, ως παραπλανητικές εμπορικές πρακτικές

7.1.β. Παραπλανητικές παραλείψεις

8. Η περίπτωση της «πρόσκλησης για αγορά»

9. Η «μαύρη λίστα» των παραπλανητικών εμπορικών πρακτικών

10. Επιθετικές εμπορικές πρακτικές

11. Η «μαύρη λίστα» των επιθετικών εμπορικών πρακτικών

12. Κυρώσεις/η δικαστική προστασία

α. Αξίωση για παύση και παράλειψη

β. Η επανορθωτική δήλωση

γ. Το βάρος απόδειξης

δ. Έλεγχος από ιδιοκτήτες κωδίκων συμπεριφοράς

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

ΟΡΓΑΝΩΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ

I. ΕΝΩΣΕΙΣ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΩΝ - ΣΥΛΛΟΓΙΚΑ ΜΕΣΑ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ

Άρθρο 10

1. Γενικές παρατηρήσεις

2. Ίδρυση και σκοπός των ενώσεων καταναλωτών

3. Πόροι των ενώσεων καταναλωτών

4. Η λειτουργία και οι απαγορεύσεις κατά τη λειτουργία των ενώσεων καταναλωτών

5. Η ένδικη προστασία

5.1. Η συλλογική άσκηση ατομικών αξιώσεων των καταναλωτών

5.2. Συλλογική αγωγή

i. Έννοια και προϋποθέσεις άσκησης της συλλογικής αγωγής

ii. Τα αιτήματα της συλλογικής αγωγής

iii. Η διαδικασία εκδίκασης της συλλογικής αγωγής

iv. Οι έννομες συνέπειες της απόφασης

6. Η ευθύνη των ενώσεων καταναλωτών

7. Η Οδηγία 2009/22/εκ για τις αγωγές παράλειψης

ΙΙ. Η ΕΞΩΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΤΩΝ ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΙΚΩΝ ΔΙΑΦΟΡΩΝ

1. Γενικές παρατηρήσεις

2. Φιλικός διακανονισμός καταναλωτικών διαφορών

Άρθρο 11

3. Αρχές συγκρότησης και λειτουργίας φορέων εξωδικαστικής (εναλλακτικής) επίλυσης διαφορών

Άρθρο 11α

4. Ο θεσμός του συνηγόρου του καταναλωτή

5. Ο μεσολαβητής τραπεζικών - επενδυτικών υπηρεσιών

6. το ευρωπαϊκό κέντρο καταναλωτή (ευρωπαϊκό εξωδικαστικό δίκτυο, “Εcc-net”)

7. Το δίκτυο “Fin-net”

Άρθρο 12

8. Εθνικό συμβούλιο καταναλωτή και αγοράς

Άρθρα 13α και 13β

9. Οι διοικητικές κυρώσεις για παράβαση του Ν. 2251/94

Μεταβατικές, τελικές και καταργούμενες διατάξεις

Άρθρο 14

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ

NOMOΣ 2251/1994. Προστασία των καταναλωτών

ΚΥΑ 21-891/13.8.2013

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ - ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΑ