Ι. Συμεωνίδης, Η μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων στην εποχή των μνημονίων, 2014

Πρόλογος

Συντομογραφίες

Κεφαλαιο Α

Η καθιέρωση της μονιμότητας των δημοσίων υπαλλήλων.

Περιεχόμενο και έκταση προστασίας

1. Μια συνοπτική ιστορική αναδρομή. Έκταση και πεδίο κατοχύρωσης του θεσμού της μονιμότητας

2. Οι ειδικότεροι λόγοι που επέβαλαν τη συνταγματική κατοχύρωση της μονιμότητας και στηρίζουν τον κανόνα της στελέχωσης της δημόσιας διοίκησης με μόνιμο προσωπικό

2.1. Οι λόγοι που δικαιολόγησαν και δικαιολογούν και σήμερα τη συνταγματική κατοχύρωση της αρχής της μονιμότητας και η μονοδιάστατη θεώρησή της από τον κοινό νομοθέτη

2.2. Ο κανόνας της στελέχωσης της δημόσιας διοίκησης με μόνιμο προσωπικό και οι εξαιρέσεις των απασχολουμένων επί θητεία ή με σχέση ιδιωτικού δικαίου

3. Τα αναγκαία προαπαιτούμενα της μονιμότητας

3.1. Η σύνδεση της μονιμότητας με τα προσόντα του υπαλλήλου

3.2. Η μονιμότητα και η προϋπόθεση της ύπαρξης (κενής) νομοθετημένης «οργανικής» θέσης

4. Οι επί μέρους εγγυήσεις που συγκροτούν την έννοια της μονιμότητας

4.1. Περιοριστική αναφορά στο Σύνταγμα των λόγων απομάκρυνσης των υπαλλήλων. Οι ειδικότερες περιπτώσεις της έκπτωσης και της αποχώρησης λόγω ορίου ηλικίας

4.2. Η απομάκρυνση του υπαλλήλου από την ενεργό υπηρεσία μέσω των καθεστώτων της διαθεσιμότητας και της αργίας και η θέση της νομολογίας ως προς τις πάγιες διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικα

4.3. Το δικαίωμα του υπαλλήλου επί του βαθμού του και κατ’ επέκτα­ση επί της άσκησης των καθηκόντων του, καθώς και στη μισθολογική του εξέλιξη

4.4. Η διασφάλιση του υπαλλήλου από αυθαίρετες υπηρεσιακές μετα­βολές. Η αντιμετώπιση μεταβολών με προσωρινό ή εξαιρετικό χαρακτήρα, όπως η απόσπαση και η μετάταξη

4.5. Η μεσολάβηση υπηρεσιακού συμβουλίου και η υπαλληλική προσφυγή

5. Μονιμότητα και κατάργηση θέσεων

5.1. Νομοθετική κατάργηση υπηρεσίας ή θέσης, με στόχο την αναδιοργάνωση της Διοίκησης, τη μείωση του προσωπικού ή ως πρόσχημα για την απομάκρυνση συγκεκριμένων υπαλλήλων

5.2. Βασικές νομολογιακές αρχές που διαμορφώθηκαν κατά την κατάργηση οργανικών θέσεων

5.3. Η τυποποίηση των αρχών αυτών στον Υπαλληλικό Κώδικα και η νομολογιακή αντιμετώπιση ορισμένων σημαντικών περιπτώσεων κατάργησης θέσεων (χωροφυλακής και αστυνομίας πόλεων, νοσοκομειακών ιατρών ενόψει δημιουργίας του ΕΣΥ, εκπαιδευτικού προσωπικού των ΤΕΙ μετά την ανωτατοποίησή τους)

5.4. Η διατήρηση της δημοσιοϋπαλληλικής ιδιότητας και μετά την κατάργηση των οργανικών θέσεων, ως κυρίαρχη επιλογή του νομοθέτη. Η ρύθμιση του ν. 2676/1999

5.5. Δικαίωμα μετάταξης και θέση σε διαθεσιμότητα του προς από­λυση υπαλλήλου κατά τις πάγιες διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικα. Ειδικές περιπτώσεις μαζικών μετατάξεων προσωπικού

5.5.1. Η μετάταξη λόγω κατάργησης οργανικών θέσεων κατά τις πάγιες διατάξεις του Υπαλληλικού Κώδικα

5.5.2. Οι ειδικές περιπτώσεις της μετάταξης - μεταφοράς του πλεονάζοντος προσωπικού και των υποχρεωτικών μετατάξεων κατά τη μετάβαση από το οργανωτικό σχήμα της αποκέντρωσης σε αυτό της τοπικής αυτοδιοίκησης

Κεφάλαιο Β

Εντάσεις στις σχέσεις της μονιμότητας και των εξαιρέσεων από αυτήν.

Η σταδιακή συρρίκνωση και απονομιμοποίηση της αρχής της μονιμότητας με τις πολλαπλές και ποικίλλες παρεμβάσεις του κοινού νομοθέτη

Ι. Νομολογιακή αντιμετώπιση της σχέσης μεταξύ μονιμότητας και εξαι­ρέσεων, μέσω ειδικότερα του θεσμού των μετακλητών και των επί θητεία υπαλλήλων

1. Η αυστηρή υπέρ της μονιμότητας θέση της νομολογίας. Η εποχή της απόφασης 2325/1966 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας

2. Ρωγμές στη μονιμότητα μετά το Σύνταγμα του 1975

2.1. Η μεταστροφή της νομολογίας ενόψει των ρυθμίσεων του ν. 1232/1982

2.2. Απόπειρα οριοθέτησης του πεδίου εφαρμογής του άρθρου 39 παρ. 2 του Υπαλληλικού Κώδικα με αφορμή το υπηρεσιακό καθεστώς του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης

2.3. Η διεύρυνση του κύκλου των μετακλητών υπαλλήλων και η προστασία της διοικητικής ιεραρχίας από τις έξωθεν παρεμβάσεις

3. Η μετάλλαξη της παρέμβασης του νομοθέτη στο επίπεδο των προϊσταμένων και η υιοθέτηση από τη νομολογία της διάκρισης των οργάνων διοίκησης

3.1. Η εισαγωγή σε ευρεία κλίμακα του συστήματος της λειτουργικής ή κινητής ιεραρχίας

3.2. Όργανα διοίκησης Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και λοιπών διοικητικών αρχών

3.2.1. Οι διαφοροποιήσεις της νομολογίας αναφορικά με τις διοι­κήσεις φορέων του εθνικού συστήματος υγείας

3.2.2. Όργανα διοίκησης ανεξάρτητων - αυτοτελών διοικητικών αρχών και επαγγελματικών οργανώσεων με μορφή Νομικού Προσώπου Δημοσίου Δικαίου σωματειακού τύπου

ΙΙ. Το καθεστώς των απασχολουμένων με σχέση ιδιωτικού δικαίου στη δημόσια διοίκηση μετά το Σύνταγμα του 1975. Οι θέσεις της νομολογίας και οι υπερβάσεις του κοινού νομοθέτη. Η αναθεώρηση του Συντάγματος το 2001 και το άνοιγμα της δημόσιας διοίκησης στο προσωπικό με σχέση ιδιωτικού δικαίου

1. Το προσωπικό ιδιωτικού δικαίου, όπως διαμορφώνεται υπό το Σύνταγμα του 1975

2. Η «τακτοποίηση» ή/και «μονιμοποίηση» των «εκτάκτων»

3. Έμμεσοι τρόποι συρρίκνωσης του πεδίου εφαρμογής της αρχής της μονιμότητας και υιοθέτησης ιδιωτικών μορφών απασχόλησης

3.1. Η μετατροπή δημόσιων υπηρεσιών σε αυτοτελή νομικά πρό­σωπα ιδιωτικού δικαίου

3.2. Η υιοθέτηση νέων πρακτικών «αξιοποίησης» προσωπικού ιδιω­τικού δικαίου από τη δημόσια διοίκηση στη λογική και της εισαγωγής των «ελαστικών» μορφών απασχόλησης

4. Το άνοιγμα των οργανικών θέσεων στις σχέσεις ιδιωτικού δικαίου μετά την αναθεώρηση του 2001 και η επιλογή της αθρόας ιδιωτικοποίησης του προσωπικού της Διοίκησης με αφορμή την ενσωμάτωση της Οδηγίας 1999/70/ΕΚ του Συμβουλίου της 28.6.1999

4.1. Οι νέες ρυθμίσεις των παρ. 7 και 8 του άρθρου 103 του Συντάγματος και η ερμηνευτική τους προσέγγιση από τη νομολογία. Τα Πρακτικά Επεξεργασίας 85 και 86/2012 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας

4.2. Η διαμόρφωση μιας νέας κατηγορίας προσωπικού ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου με το π.δ. 164/2004, κατ’ επίκληση της ανάγκης ενσωμάτωσης της Οδηγίας 1999/70/ΕΚ του Συμβουλίου της 28.6.1999 και οι περιοριστικές τάσεις της νομολογίας

5. Η αναβάθμιση της κατηγορίας των υπαλλήλων ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου (ΙΔΑΧ)

5.1. Δημοσιοποίηση του καθεστώτος των ΙΔΑΧ και κατάταξή τους σε κενές οργανικές θέσεις

5.2. Οι ειδικότερες ρυθμίσεις του ν. 3801/2009

5.3. Η ένταξη των ΙΔΑΧ στην έννοια των «υπαλλήλων του κράτους» και η δυνατότητα επιλογής τους σε θέσεις Γενικών Διευθυντών με το ν. 4024/2011

Κεφάλαιο Γ

Αθρόα κατάργηση οργανικών θέσεων, προσυνταξιοδοτική διαθεσιμότητα, διαθεσιμότητα - κινητικότητα και διεύρυνση του καθεστώτος

της αυτοδίκαιης αργίας στην εποχή των μνημονίων

1. Οι προτεραιότητες της μνημονιακής πολιτικής στο πεδίο αναδιάρθρωσης των υπηρεσιών και διαχείρισης του προσωπικού φορέων του δημόσιου τομέα

2. Κατάργηση κενών οργανικών θέσεων πολιτικών δημοσίων υπαλλήλων, υπαλλήλων Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης πρώτου και δεύ­τερου βαθμού και λοιπών Νομικών Προσώπων Δημοσίου Δικαίου και προσυνταξιοδοτική διαθεσιμότητα με το ν. 4024/2011

2.1. Οι βασικές ρυθμίσεις του άρθρου 33 του ν. 4024/2011 και η θέση της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής

2.2. Κριτική προσέγγιση της παρέμβασης του νομοθέτη ενόψει και της αρχής της μονιμότητας

2.3. Η απόφαση 3354/2013 της Ολομέλειας του Συμβουλίου της Επικρατείας

3. Οι νέες ρυθμίσεις για την κινητικότητα των «υπαλλήλων του κράτους»

3.1. Ενίσχυση της κινητικότητας των «υπαλλήλων του κράτους» με το ν. 4024/2011 και σχετικές επιφυλάξεις από την Επιστημονική Υπηρεσία της Βουλής

3.2. Η κινητικότητα στα πλαίσια των νόμων 4093/2012 και 4172/2013

3.3. Ορισμένες κριτικές παρατηρήσεις

3.4. Το πρόγραμμα εθελοντικής ενδοαυτοδιοικητικής κινητικότητας του ν. 4223/2013

4. Η θέση των υπαλλήλων σε καθεστώς διαθεσιμότητας - κινητικότητας κα­τά το ν. 4093/2012 «Έγκριση μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2013-2016 - Επείγοντα μέτρα εφαρμογής του ν. 4046/2012 και του μεσοπρόθεσμου πλαισίου δημοσιονομικής στρατηγικής 2013-2016». Η επέκταση του καθεστώτος αυτού με το ν. 4172/2013

4.1. To νέο καθεστώς της διαθεσιμότητας του ν. 4093/2012 και η κατάργηση θέσεων κατηγορίας ΔΕ ορισμένων ειδικοτήτων, υπαλλήλων με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου

4.2. Αθρόα νομοθετική κατάργηση οργανικών θέσεων μόνιμου προσωπικού και εξουσιοδότηση για κατάργηση θέσεων με κοινές υπουργικές αποφάσεις

4.3. Οι επιφυλάξεις της Επιστημονικής Υπηρεσίας της Βουλής και ορισμένες πρώιμες κριτικές σκέψεις

5. Η θέση και δη αναδρομικώς των υπαλλήλων σε καθεστώς αυτοδίκαιης αργίας μετά το ν. 4093/2012

5.1. Ο θεσμός της αυτοδίκαιης και της δυνητικής αργίας από το 1951 έως και το 2007

5.2. Η εισαγωγή της αυτοδίκαιης αργίας λόγω απλής παραπομπής σε ποινική δίκη με το άρθρο 56 του ν. 2065/1992 και η ειδική περίπτωση των αιρετών οργάνων των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης

5.3. Οι αλλαγές του νέου πειθαρχικού δικαίου του ν. 4057/2012

5.4. Η ισχύουσα ρύθμιση του ν. 4093/2012

5.5. Η διορθωτική παρέμβαση με το ν. 4210/2013

5.6. Μια απόπειρα αποτίμησης των νέων διατάξεων για την αυτοδίκαιη αργία. Οι πρώτες αποφάσεις του Διοικητικού Εφετείου Θεσσαλονίκης 54 και 55/2014

Τελικές παρατηρήσεις

Βιβλιογραφία