Η. Σοφιώτης, Οι θεσμοί της οικονομίας κατά το Δημόσιο Δίκαιο, 2020
Το παρόν βιβλίο είναι το αποτέλεσμα του ερευνητικού και διδακτικού έργου του συγγραφέως ως διδάσκοντος προπτυχιακών και μεταπτυχιακών μαθημάτων με αντικείμενο το Δημόσιο Δίκαιο και τους Οικονομικούς Θεσμούς στο Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Ως εκ τούτου η επιλογή των θεματικών ενοτήτων του και η συστηματική διάρθρωση τους έλαβε χώρα με κύριο γνώμονα τις γνωστικές ανάγκες φοιτητών που παρακολουθούν προγράμματα σπουδών με εστίαση στις Οικονομικές Επιστήμες.
Υπό αυτή την έννοια το βιβλίο αποσκοπεί να παράσχει μια αντιπροσωπευτική γνώση του θεσμικού πλαισίου της Οικονομίας, όπως αυτό προδιαγράφεται από το Συνταγματικό Δίκαιο και εξειδικεύεται νομοθετικά από το Γενικό Διοικητικό Δίκαιο και το Ειδικό Διοικητικό Δίκαιο (κυρίως δε από το Δημοσιονομικό και Φορολογικό Δίκαιο).
Ωστόσο, η ύλη του βιβλίου δεν περιορίζεται μόνο στους ανωτέρω τομείς του Δημοσίου Δικαίου αλλά περιλαμβάνει και ειδικότερες θεματικές ενότητες, οι οποίες αποτελούν νομοθετικές εξειδικεύσεις των επιταγών του Συντάγματος περί της Οικονομίας και ιδίως περί των οικονομικών ελευθερίων και είναι ικανές να παράσχουν συνδυαστικά μια επαρκή γνώση του νομικού πλαισίου που διατρέχει τους οικονομικούς θεσμούς. Προς τούτο γίνεται αναφορά στα οικεία κεφάλαια του βιβλίου στις νομοθετικές εξειδικεύσεις α) της ελευθερίας των συμβάσεων, β) της ελευθερίας της ιδιοκτησίας, γ) της ελευθερίας ίδρυσης κερδοσκοπικών ενώσεων και δ) της ελευθερίας του ανταγωνισμού.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
Πρόλογος
Συντομογραφίες
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ι. Κεντρική προβληματική: Η δημοκρατική αυτορρύθμιση
της αγοράς
ΙΙ. Δομή και περιεχόμενο
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Συνταγματικό Δίκαιο & Οικονομικοί Θεσμοί
Κεφάλαιο 1ο: Η προβληματική του Οικονομικού Συντάγματος
Ι. Η οικονομικο-πολιτική ουδετερότητα του Συντάγματος
ΙΙ. Δημοκρατική αρχή και Οικονομία
ΙΙΙ. Αρχή της διάκρισης των εξουσιών & Οικονομία
IV. Κοινωνικό Κράτος Δικαίου & Οικονομία
Κεφάλαιο 2ο : Οικονομικά δικαιώματα - Συνταγματικό υπόβαθρο
Ι. Οικονομική ελευθερία - Πεδίο προστασίας
A. Ελευθερία των συμβάσεων
Β. Ελευθερία ίδρυσης κερδοσκοπικών ενώσεων
Γ. Ελευθερία του Ανταγωνισμού
Δ. Επαγγελματική ελευθερία
Ε. Φορείς & πεδίο ισχύος οικονομικής ελευθερίας
1. Υποκείμενα της οικονομικής ελευθερίας
2. Αποδέκτες της οικονομικής ελευθερίας
ΣΤ. Περιορισμοί της οικονομικής ελευθερίας
1. Περιορισμοί απορρέοντες από το αρ. 5 Ι Σ
α. Δικαιώματα των άλλων
β. Σύνταγμα
γ. Χρηστά ήθη
2. Περιορισμοί απορρέοντες από το αρ. 106 ΙΙ Σ
α. Ελευθερία
β. Ανθρώπινη αξιοπρέπεια
γ. Εθνική Οικονομία
δ. Δημόσιο συμφέρον
ΙΙ. Ελευθερία της Ιδιοκτησίας
Α. Πεδίο προστασίας
Β. Πνευματική Ιδιοκτησία
Γ. Φορείς & πεδίο ισχύος
Δ. Περιορισμοί
Ε. Περιορισμοί της πνευματικής ιδιοκτησίας
ΙΙΙ. Οικονομική Ελευθερία & Κοινωνία της Πληροφορίας
Α. Δικαίωμα πληροφοριακής αυτοδιάθεσης
1. Πεδίο προστασίας
2. Φορείς και Πεδίο ισχύος
3. Περιορισμοί
Β. Δικαίωμα συμμετοχής στην Κοινωνία της Πληροφορίας
1. Πεδίο προστασίας
2. Φορείς και πεδίο ισχύος
3. Περιορισμοί
Γ. Δικαίωμα προστασίας προσωπικών δεδομένων
1. Πεδίο προστασίας
2. Φορείς και πεδίο ισχύος
3. Περιορισμοί
IV. Όρια των περιορισμών των οικονομικών δικαιωμάτων
Α. Αρχή της αναλογικότητας
Β. Αρχή της πρακτικής αρμονίας
Γ. Αρχή του απαραβίαστου του πυρήνα των ατομικών
δικαιωμάτων
Κεφάλαιο 3ο: Οικονομικά Δικαιώματα - Νομοθετική εξειδίκευση
Ι. Ελευθερία των συμβάσεων
Α. Διοικητικές συμβάσεις
Β. Ενοχικές συμβάσεις
1. Πώληση
2. Δάνειο
3. Μίσθωση
4. Εγγύηση
Γ. Συμβάσεις εργασίας
1. Συλλογικές συμβάσεις εργασίας
2. Ατομικές συμβάσεις εργασίας
ΙΙ. Ελευθερία της ιδιοκτησίας
Α. Εμπράγματα δικαιώματα
1. Διακρίσεις εμπράγματων δικαιωμάτων
2. Εμπράγματες ασφάλειες
Β. Κληρονομικά δικαιώματα
1. Δικαιώματα ιδιοκτησίας δυνάμει διαθήκης
2. Δικαιώματα ιδιοκτησίας δυνάμει εξ αδιαθέτου διαδοχής
Γ. Δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας
1. Η έννοια του πνευματικού έργου
2. Το περιουσιακό δικαίωμα του δημιουργού
3. Στοιχεία των συμβάσεων αδειών και εκμετάλλευσης του πνευματικού έργου
III. Ελευθερία του ανταγωνισμού
Α. Συμπράξεις επιχειρήσεων
1. Οριζόντιες συμπράξεις
α. Συμφωνία επιχειρήσεων
β. Απόφαση ένωσης επιχειρήσεων
γ. Εναρμονισμένη πρακτική επιχειρήσεων
2. Κάθετες συμπράξεις
α. Συμβάσεις αποκλειστικής διανομής και προμήθειας
β. Συμφωνίες καθιέρωσης επιλεκτικών συστημάτων
διανομής
γ. Συμβάσεις αποκλειστικής αντιπροσωπείας
δ. Συμβάσεις δικαιόχρησης
Β. Κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης
Γ. Συγκεντρώσεις επιχειρήσεων
Δ. Κρατικές ενισχύσεις
Ε. Αντι-ανταγωνιστικές επιχειρηματικές πρακτικές
IV. Ελευθερία ίδρυσης κερδοσκοπικών επιχειρήσεων
Α. Προσωπικές εταιρίες
Β. Κεφαλαιουχικές εταιρίες
V. Οικονομική ελευθερία και Κοινωνία της Πληροφορίας
Α. Ηλεκτρονικές συμβάσεις
1. Κατάρτιση των ηλεκτρονικών συμβάσεων
2. Γενικοί όροι συναλλαγών
3. Συμβάσεις από απόσταση
Β. Προστασία προσωπικών δεδομένων κατά τις ηλ. συναλλαγές
1. Προϋποθέσεις νόμιμης συλλογής και επεξεργασίας προσ.
δεδομένων
2. Δικαιώματα υποκειμένου των δεδομένων
Κεφάλαιο 4ο:
Συνταγματική αρχή της νομιμότητας
και οικονομική παραβατικότητα
Ι. Συνταγματικό υπόβαθρο της αρχής του ποινικού κολασμού
ΙΙ. Νομοθετική εξειδίκευση της συνταγματικής αρχής του ποινικού
κολασμού
Α. Έννοια του εγκλήματος
Β. Είδη υπαιτιότητας
Γ. Μορφές συμμετοχής στο έγκλημα
Δ. Απόπειρα τέλεσης εγκλήματος
ΙΙΙ. Κυριότερες μορφές οικονομικών εγκλημάτων
Α. Εγκλήματα κατά των περιουσιακών δικαιωμάτων
Β. Εγκλήματα κατά των δικαιωμάτων ιδιοκτησίας
ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Διοικητικό Δίκαιο & Οικονομικοί θεσμοί
Κεφάλαιο 1ο: Οικονομική Διοίκηση
Ι. Περιγραφή της δομής της οικονομικής διοίκησης
ΙΙ. Τύποι της οικονομικής διοίκησης
ΙΙΙ. Όργανα της Οικονομικής διοίκησης
Α. Έννοια των διοικητικών οργάνων
Β. Νόμιμη υπόσταση διοικητικού οργάνου
Γ. Νόμιμη υπόσταση συλλογικών διοικητικών οργάνων
Δ. Είδη αρμοδιοτήτων των διοικητικών οργάνων
IV. Πράξεις των οργάνων της Oικονομικής διοίκησης
Α. Είδη των διοικητικών πράξεων
Β. Τύπος των διοικητικών πράξεων
Γ. Χαρακτηριστικά των διοικητικών πράξεων
Δ. Ισχύς των διοικητικών πράξεων
Ε. Νομικά ελαττώματα των διοικητικών πράξεων
V. Επισκόπηση των αρχών που διέπουν την δράση της Oικονομικής
διοίκησης
VI. Δημόσια επιχειρηματικότητα
A. Δημόσια επιχείρηση
Β. Αποκρατικοποιήσεις-Ιδιωτικοποιήσεις
Κεφάλαιο 2ο: Γενικές αρχές Δημοσιονομικού Δικαίου
Ι. Αρχή της συνεργασίας της εκτελεστικής με την νομοθετική
εξουσία κατά την κατάρτιση και ψήφιση του προϋπολογισμού
ΙΙ. Αρχή της τυπικής νομιμότητας φόρων και συντάξεων
ΙΙΙ. Αρχή της διαφάνειας
IV. Αρχή της δημοσιονομικής ισότητας
V. Αρχή των χρονικών περιορισμών στην διάθεση και επιβολή
οικονομικών βαρών
VI. Αρχή της προηγούμενης ακρόασης του διοικουμένου
VII. Αρχή του δημοσιονομικού συμφέροντος
Κεφάλαιο 3ο: Στοιχεία Φορολογικού Δικαίου
Ι. Έννοια του φόρου
ΙΙ. Στοιχεία εξατομίκευσης του φόρου
ΙΙΙ. Διακρίσεις των φόρων
Α. Φόρος εισοδήματος
Β. Φόρος περιουσίας ή κεφαλαίου
Γ. Φόρος επί της δαπάνης ή επί της κατανάλωσης
Κεφάλαιο 4ο:
Δικαστικός έλεγχος δημοσίων δαπανών
και φορολογικών διαφορών
Ι. Δικαστικός έλεγχος συνταγματικότητας των νόμων
ΙΙ. Δικαστικός έλεγχος εκτέλεσης δημοσίων δαπανών από το
Ελεγκτικό Συνέδριο
ΙΙΙ. Δικαστικός έλεγχος φορολογικών διαφορών
Α. Έννοια της φορολογικής διαφοράς
Β. Ένδικα βοηθήματα
Γ. Έκταση και συνέπειες του δικαστικού ελέγχου επί
φορολογικών διαφορών
Ενδεικτική βιβλιογραφία
Ευρετήριο όρων