Ι. Ρεβολίδης, Διεθνής δικαιοδοσία και διαδίκτυο, 2020

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Προλεγόμενα

Συντομογραφίες

Στοχοθεσία

1. Εισαγωγή: Το πρόβλημα της διεθνούς δικαιοδοσίας

2. Η πρακτική σημασία του προβλήματος και, συνακόλουθα, των κανόνων θεμελίωσης της διεθνούς δικαιοδοσίας

2.1. Γενικότητες

2.2. Οι κατ’ ιδίαν πρακτικές προεκτάσεις του προβλήματος της διεθνούς δι­καιο­δοσίας

2.2.1. Διεθνής δικαιοδοσία και αναγνώριση και εκτέλεση αλλοδαπών δι­κα­στικών αποφάσεων

2.2.2. Διεθνής δικαιοδοσία, διαδικαστικός εντοπισμός μίας διαφοράς και εφαρ­μοστέο δικονομικό δίκαιο

2.2.3. Διεθνής δικαιοδοσία και εφαρμοστέο ουσιαστικό δίκαιο

3. Το ιστορικό και δογματικό βάθος του συστήματος διεθνούς δικαιοδοσίας του κανονισμού 1215/2012

3.1. Γενικότητες: Η δικονομική προσέγγιση στον ευρωπαϊκό χώρο πριν την Ίδρυση των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων

3.2. Η εγκαθίδρυση κοινών κανόνων διεθνούς δικαιοδοσίας στον ευρωπαϊκό χώρο από την ίδρυση των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων μέχρι και τη μετα­τροπή τους σε Ευρωπαϊκή Ένωση με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ

3.2.1. Η σύναψη της Σύμβασης των Βρυξελλών για τη Διεθνή Δικαιοδοσία την Αναγνώριση και την Εκτέλεση Δικαστικών αποφάσεων και τα βασικά χαρακτηριστικά των κανόνων διεθνούς δικαιοδοσίας

3.2.2. Ο ιδιαίτερα σημαίνων ρόλος του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένω­σης στη διαμόρφωση του περιεχομένου των κανόνων διεθνούς δικαιοδο­σίας

3.3. Από τη Σύμβαση των Βρυξελλών στον Κανονισμό Βρυξέλλες Ι: η ενίσχυση του ρόλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης στη δημιουργία ενιαίων κανόνων διεθνούς δικαιοδοσίας υπό τις Συνθήκες του Άμστερνταμ και της Νίκαιας

3.3.1. Από τη διακυβερνητική στην υπερεθνική συνεργασία και η δημιουργία του χώρου ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης υπό τη Συνθήκη του Άμστερνταμ

3.3.2. Από τη Σύμβαση των Βρυξελλών στον κανονισμό 44/01 («Βρυξέλλες Ι»): η δυναμική, η φιλοσοφία και το όριο των αλλαγών στους κανόνες της διεθνούς δικαιοδοσίας

3.4. Από τον κανονισμό 44/01 («Βρυξέλλες Ι») στον κανονισμό 1215/2012 («Βρυ­ξέλλες Ια»): Η πρόκληση της εμβάθυνσης της δικαστικής συνεργασίας σε αστικές υποθέσεις υπό τη Συνθήκη της Λισαβόνας

3.4.1. Η θεσμική αναγνώριση της Χάρτας των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων και ο εκδημοκρατισμός της Ένωσης

3.4.2. Η αυξημένη προστασία των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ένωσης και η ενισχυμένη δημοκρατική συμμετοχή στο νέο χώρο ελευθερίας, ασφάλειας και δικαιοσύνης

3.4.3. Η αυξημένη προστασία των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων των ευρωπαίων πολιτών ως κινητήριος μοχλός της αναθεώρησης του κανονισμού «Βρυ­ξέλλες Ι»

3.4.4. Ο περιορισμός της αναθεωρητικής δυναμικής από το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο και η συγκρατημένη αλλαγή του συστήματος διεθνούς δικαιοδοσίας του κανονισμού «Βρυξέλλες Ι» από τον κανονισμό 1215/ 2012 («Βρυξέλλες Ια»)

3.4.5. Συμπεράσματα για την περαιτέρω ανέλιξη της εργασίας

4. Οι βασικές αρχές που διέπουν το σύστημα διεθνούς δικαιοδοσίας του κανονισμού Βρυξέλλες Ια

4.1. Η κεντρική θεσμική κατοχύρωση

4.2. Η πρώτη βασική αρχή: η αρχή actor sequitur forum rei ως εξασφάλιση της δικονομικής ισορροπίας

4.3. Η δεύτερη βασική αρχή: η ασφάλεια του δικαίου

4.3.1. Ασφάλεια του δικαίου διά της ερμηνείας: Η «αυτόνομη» ερμηνεία των διατάξεων του κανονισμού Βρυξέλλες Ια ως κοινή ευρωπαϊκή μεθο­δολογική πυξίδα

4.3.2. Ασφάλεια του δικαίου δια της νομοθετικής οδού: Ο οριστικός χα­ρα­κτήρας και η προβλεψιμότητα των κανόνων διεθνούς δικαιοδο­σίας του κανονισμού Βρυξέλλες Ια

4.3.3. Ασφάλεια του δικαίου κατά την εφαρμογή του κανονισμού Βρυξέλλες Ια: Η αποφυγή του (αλόγιστου) πολλαπλασιασμού των δικαιοδοτικών βάσεων

4.3.4. Ασφάλεια του δικαίου κατά την εφαρμογή του κανονισμού Βρυξέλλες Ια: Ο περιορισμός των καταστρατηγικών διαθέσεων των διαδίκων κατά τον εντοπισμό του διεθνώς αρμόδιου δικαστηρίου

4.4. Η τρίτη βασική αρχή: η εκδίκαση της υπόθεσης ενώπιον του (δικονομικά) καταλληλότερου forum

4.4.1. Η σύνθεση δικαιοδοτικής καταλληλόλητας και κοινωνικοπολιτικής ευαισθησίας μέσω της κάμψης του κανόνα actor sequitur forum rei προς όφελος του κοινωνικοοικονομικώς ασθενέστερου διαδίκου

4.4.2. Η θεσμοθετημένη και νομοθετικά οριοθετημένη ιδιωτική αυτονομία ως δικαιοδοτικός πυλώνας του κανονισμού Βρυξέλλες Ια

4.4.3. Η αρχή της στενότερης σύνδεσης στο σύστημα διεθνούς δικαιοδοσίας του κανονισμού Βρυξέλλες Ια

5. Το δογματικό βάθος του συστήματος διεθνούς δικαιοδοσίας του κανο­νι­σμού Βρυξέλλες Ια και η πρόκληση του διαδικτύου

5.1. Το όριο της εδαφικότητας και η αδήριτη αναγκαιότητα για την αναζήτηση ενός νέου «σηματωρού και κήρυκα»

5.2. Το πρόβλημα του διαδικτύου

5.2.1. Τα δομικά στοιχεία μίας νέας κουλτούρας

5.2.2. Η κουλτούρα της κατάλυσης των συνόρων

5.2.3. Η κουλτούρα της ελεύθερης και ανοιχτής συμμετοχής

5.2.4. Η κουλτούρα του (σχεδόν) μηδενικού κόστους παραγωγής πληροφο­ριακών αγαθών και της διαδραστικότητας

5.3. Συμπεράσματα και μεθοδολογικές παρατηρήσεις

6. Διεθνής δικαιοδοσία για συμβατικές διαδικτυακές διαφορές με βάση τον κανονισμό Βρυξέλλες Ια

6.1. Η λειτουργία του ειδικού δικαιοδοτικού καθεστώτος για τους καταναλωτές στον διαδικτυακό χώρο

6.1.1. Γενικότητες

6.1.2. Το υποκειμενικό βάθος και πλάτος της προστασίας του καταναλωτή στη διαδικτυακή συνθήκη

6.1.2.1. Η κατά το άρθρο 17 έννοια του καταναλωτή στον μη ψηφιακό συναλλακτικό χώρο

6.1.2.2. Η εν εξελίξει προσαρμογή της έννοιας του καταναλωτή κατά το άρθρο 17 του κανονισμού Βρυξέλλες Ια στη διαδικτυακή συν­θήκη

6.1.2.2.1. Ο ενεργητικός καταναλωτής

6.1.2.2.2. Ο πολυδύναμος και πολυδιάστατος ψηφιακός κατα­να­λωτής

6.1.2.2.3. Η μικρή και μεσαία επιχείρηση ως ψηφιακός κατα­ναλωτής;

6.1.3. Το αντικειμενικό βάθος και πλάτος της προστασίας του καταναλωτή στη διαδικτυακή συνθήκη

6.1.3.1. Ποιο είναι το διαδικτυακό αντικειμενικό πλάτος του άρθρου 17 του κανονισμού Βρυξέλλες Ια;

6.1.3.2. Μία δικαιολογημένα (;) πολύπλοκη δομή;

6.1.3.3. Το ιδιαίτερο πρόβλημα της «κατεύθυνσης της δραστηριό­τη­τας» του εμπόρου στο κράτος μέλος του καταναλωτή

6.1.3.4. Ένα συναφές πρόβλημα: ο αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ «κατεύ­θυνσης της δραστηριότητας» και κατάρτισης της επίδικης σύμ­βασης

6.2. Μερικές μεθοδολογικές παρατηρήσεις για την παρέκταση της διεθνούς δι­καιο­δοσίας στον διαδικτυακό χώρο

6.3. Διεθνής δικαιοδοσία για συμβατικές διαδικτυακές διαφορές σύμφωνα με το άρθρο 7(1) του κανονισμού Βρυξέλλες Ια

6.3.1. Γενικότητες

6.3.2. Το πρόβλημα του νομικού χαρακτηρισμού των διαδικτυακών συμβά­σεων στο πλαίσιο του άρθρου 7(1)(β) του κανονισμού Βρυξέλλες Ια

6.3.2.1. Μερικές κρίσιμες εισαγωγικές παρατηρήσεις

6.3.2.2. Ο νομικός χαρακτηρισμός των συμβάσεων προμήθειας ψηφια­κών αγαθών

6.3.2.2.1. Συμβάσεις μεταβίβασης τυποποιημένου λογισμικού και ψηφιο­ποιημένων προϊόντων

6.3.2.2.2. Συμβάσεις προμήθειας εξατομικευμένου λογισμικού και ψη­φιο­ποιημένων προϊόντων

6.3.2.2.3. Συμπέρασμα

6.3.2.3. Ο νομικός χαρακτηρισμός των συμβάσεων «υπολογιστικού νέ­φους» (cloud computing)

6.3.2.4. Ο νομικός χαρακτηρισμός των συμβάσεων που αφορούν την πα­ραχώρηση αδειών εκμετάλλευσης και χρήσης λογισμικού και ψη­φιακών προϊόντων

6.3.3. Το πρόβλημα του προσδιορισμού του τόπου εκπλήρωσης της πα­ροχής των διαδικτυακών συμβάσεων στο πλαίσιο του άρθρου 7(1)(β) του κανονισμού Βρυξέλλες Ια

6.3.3.1. Ο προσδιορισμός του τόπου εκπλήρωσης της παροχής στο πλαίσιο του άρθρου 7(1)(β) του κανονισμού Βρυξέλλες Ια

6.3.3.2. Το πρόβλημα του προσδιορισμού του τόπου εκπλήρωσης της πα­ροχής στην περίπτωση συμβάσεων προμήθειας λογισμικού ή ψηφιο­ποιημένων προϊόντων χωρίς τη μεσολάβηση κάποιου φυσικού φορέα

6.3.3.2.1. Επιστράτευση του ομοιόμορφου διεθνούς συμβατι­κού δικαίου;

6.3.3.2.2. Επιστροφή στο άρθρο 7(1)(α);

6.3.3.2.3. Η οικονομική ιδιοσυστασία της σύμβασης πώλησης ως πιθανή διέξοδος

6.3.3.3. Ο προσδιορισμός του τόπου εκπλήρωσης της παροχής στην πε­ρίπτωση των συμβάσεων παροχής «υπολογιστικού νέφους»

7. Διεθνής δικαιοδοσία για εξωσυμβατικές διαδικτυακές διαφορές με βάση τον κανονισμό Βρυξέλλες Ια

7.1. Οριοθέτηση του προβλήματος

7.2. Το πρόβλημα του προσδιορισμού του τόπου όπου λαμβάνει χώρα η έκνομη δραστηριότητα επί διαδικτυακών εξωσυμβατικών διαφορών

7.2.1. Προδιάθεση και προοπτικές

7.2.1.1. Οι υποστηριζόμενες γνώμες στην επιστήμη

7.2.1.1.1. Ο τόπος μεταφόρτωσης των δεδομένων

7.2.1.1.2. Ο τόπος όπου σχεδιάστηκαν και προετοιμάστηκαν οι επίδικες πληροφορίες

7.2.1.1.3. Η τοποθεσία του εξυπηρετητή («server») που φιλοξε­νεί τα δε­δομένα

7.2.1.1.4. Η μάλλον συγκρατημένη επέμβαση του Δικαστηρίου

7.3. Το πρόβλημα του εντοπισμού του τόπου εκδήλωσης της ζημίας επί εξω­συμβατικών διαδικτυακών διαφορών στο πλαίσιο του άρθρου 7(2) του κα­νονισμού Βρυξέλλες Ια

7.3.1. Προδιάθεση

7.3.2. Ο εντοπισμός του τόπου εκδήλωσης της ζημίας επί διαδικτυακών προσβο­λών της προσωπικότητας μέσα από τη νομολογία του Δικα­στηρίου

7.3.2.1. Η πρώτη επέμβαση του Δικαστηρίου στον χώρο της διαδι­κτυακής προσβολής της προσωπικότητας. Οι συνεκδικαζόμε­νες υποθέσεις eDate και Olivier Martinez

7.3.2.1.1. Προδιάθεση και πραγματικά περιστατικά

7.3.2.1.2. Η ανάλυση του γενικού εισαγγελέα Cruz Villalón. Το συνθετικό «κέντρο βάρους» της αντιδικίας

7.3.2.1.3. Η στάση του Δικαστηρίου. Η τοποθέτηση της αντι­δικίας στο μονοσήμαντο κέντρο των κυρίων συμφε­ρόντων του θύματος

7.3.2.2. Η δεύτερη επέμβαση του Δικαστηρίου στον χώρο της διαδι­κτυα­κής προσβολής της προσωπικότητας. Η υπόθεση Bolags­upplysningen OÜ κατά Svensk Handel

7.3.2.2.1. Προδιάθεση και πραγματικά περιστατικά

7.3.2.2.2. Η ανάλυση του γενικού εισαγγελέα Bobek

7.3.2.2.3. Η προσέγγιση του Δικαστηρίου

7.3.2.3. Αποτίμηση της νομολογίας του Δικαστηρίου αναφορικά με τον τόπο επέλευσης της ζημίας επί διαδικτυακών προσβολών της προσωπι­κότητας

7.3.2.3.1. Ο τόπος των κυρίων συμφερόντων του θύματος. Έν­νοια και δικαιολογητικοί λόγοι θέσπισης

7.3.2.3.2. Ο τόπος των κυρίων συμφερόντων του θύματος: Πα­ρατηρήσεις ως προς το περιεχόμενο του κριτηρίου του τόπου των κυρίων συμφε­ρόντων του θύματος

7.3.2.3.2.1. Το κέντρο των κυρίων συμφερόντων του θύ­ματος επί φυσικών προσώπων. Έννοια και προ­βληματισμοί

7.3.2.3.2.2. Το κέντρο των κυρίων συμφερόντων του θύ­ματος επί νομικών προσώπων. Έννοια και προ­βληματισμοί

7.3.2.3.2.3. Συμπερασματικές κρίσεις αναφορικά με τον δικαιοδοτικό σύνδεσμο του τόπου των κυ­ρίων συμφερόντων του θύματος

7.3.2.3.3. Μερικές παρατηρήσεις ως τη διατήρηση του δικαιο­δοτικού μωσαϊκού της νομολογίας Shevill, παράλλη­λα με το δικαιοδοτικό κρι­τήριο του τόπου των κυ­ρίων συμφερόντων του θύματος

7.3.3. Ο εντοπισμός του τόπου εκδήλωσης της ζημίας επί διαδικτυακών προσβολών δικαιωμάτων της διανοητικής (βιομηχανικής και πνευματι­κής) ιδιοκτησίας μέσα από τη νομολογία του Δικαστηρίου

7.3.3.1. Αποτίμηση της νομολογίας του Δικαστηρίου

7.3.3.1.1. Γενικά

7.3.3.1.2. Πλεονεκτήματα της νομολογίας του Δικαστηρίου ανα­φορικά με τον προσδιορισμό του τόπου επέ­λευ­σης της ζημίας στον χώρο των διαδικτυακών προσβο­λών των δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας

7.3.3.1.3. Επιφυλάξεις απέναντι στη νομολογία του Δικαστη­ρί­ου αναφο­ρικά με τον προσδιορισμό του τόπου επέ­λευσης της ζημίας στον χώρο των διαδικτυακών προσβο­λών των δικαιωμάτων βιομηχανικής και πνευ­ματικής ιδιοκτησίας

7.4. Συμπεράσματα – Προοπτικές αναφορικά με τον προσδιορισμό του τόπου επέλευσης της ζημίας

7.4.1. Από τις κανονιστικές ιδιαιτερότητες των επίδικων δικαιωμάτων στον αντικειμενικό αντίκτυπο του μέσου

7.4.2. Τελολογική συμπλήρωση του άρθρου 7(2) αναφορικά με τον τόπο επέλευσης της ζημίας στο επίπεδο των διαδικτυακών προσβολών της προσωπικότητας. Από το μονοσήμαντο κέντρο των κυρίων συμφερό­ντων στο πολυδύναμο κέντρο της αντιδικίας

7.4.3. Τελολογική συγκέντρωση των διαφορών που αφορούν δικαιώματα βιο­μηχανικής και πνευματικής ιδιοκτησίας σε ένα «γεωγραφικό κέντρο»

7.4.4. Αποτίμηση

Επίλογος: 20 σημεία για τη διεθνή δικαιοδοσία και το διαδίκτυο

Βιβλιογραφία

Ελληνόγλωσση

Ξενόγλωσση

ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ