Ι. Κωτούλας, Το δίκαιο της κατάτμησης των γεωτεμαχίων, 2η έκδ., 2009
Η εποικιστική και πολεοδομική ή οικιστική νομοθεσία, που διέπει την κατάτμηση των γεωτεμαχίων, βρίσκεται διάσπαρτη σε διατάγματα και νόμους που εκδόθηκαν μέσα σε διάστημα 80 ετών και τα οποία, λόγω των διαρκών νομοθετικών παρεμβάσεων που τροποποιούν, αντικαθιστούν ή καταργούν διατάξεις δεν ενσωματώνονται σε ενιαίο κείμενο, ώστε να είναι ευχερής η διαπίστωση από τους ενδιαφερομένους τι ισχύει.
Σε ένα τέτοιο παρόμοιο μεταβαλλόμενο συνεχώς νομοθετικό πλαίσιο, χρειάζεται μία σύντομη, πρακτική, συγκεντρωτική, διασυνδετική, εποπτική και ενημερωμένη καταγραφή των σημαντικότερων διατάξεων νόμων, διαταγμάτων, γνωμοδοτήσεων, εγκυκλίων και νομολογίας του Συμβουλίου της Επικρατείας, για να διευκολύνεται η έρευνα όσον αφορά στην κατάτμηση.
Το κενό αυτό έρχεται να καλύψει το ανά χείρας βιβλίο. Η θεματική του βιβλίου αφορά τις εξής ενότητες:
- Κληροτεμάχια
- Αγροτεμάχια
- Οικόπεδα
- Εκτός σχεδίου δόμηση
- Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο
- Ένταξη στο σχέδιο πόλεως
- Αυθαίρετη δόμηση
- Τοπογραφικό διάγραμμα Ν. 651/77
Ειδικότερα, ενσωματώθηκε στο κεφάλαιο για τα κληροτεμάχια, η δυνατότητα απόκτησης νομής και κυριότητος τρίτου με χρησικτησία σε διαιρετό τμήμα κληροτεμαχίου ενταχθέντος στο σχέδιο πόλεως. Στο κεφάλαιο για τα οικόπεδα, η νομολογία ότι η επικύρωση ανωμάλου δικαιοπραξίας μόνον εποικιστικές παραβάσεις θεραπεύει, δηλαδή την απαγόρευση κατάτμησης. Στο κεφάλαιο επίσης για τα οικόπεδα, ενσωματώθηκε η υπ’ αριθμόν 1296/2006 απόφαση του Αρείου Πάγου, που θεωρεί τα συνεχόμενα τμήματα γηπέδων ως ένα ενιαίο, άνευ δηλώσεως ενοποίησης· στην εκτός σχεδίου δόμηση, τα νέα πολεοδομικά σχέδια (Γ.Π.Σ.) που προωθούνται από τις περιφέρειες (ΔΙ.ΠΕ.ΧΩ) σε επίπεδο Δήμων όλης της χώρας, τα οποία για πρώτη φορά οριοθετούν τη δόμηση, πού και τι μπορεί να κτίσει ο πολίτης στα εκτός σχεδίου· στην αυθαίρετη δόμηση, ο πρόσφατος Νόμος 3775/21.7.2009, με τον οποίο επιλύεται το κοινωνικό πρόβλημα και προβλέπεται τακτοποίηση των ημιυπαιθρίων και υπόγειων χώρων, που άλλαξαν αυθαίρετα χρήση.
Τέλος, στα νέα κεφάλαια, προσεγγίζονται σε αδρές γραμμές και απλά η υπό απαγόρευση σύσταση καθέτου ιδιοκτησίας στα εκτός σχεδίου και η αναμενομένη επαναφορά της, η θέση σε κοινή χρήση εδαφικής λωρίδος και η υπ’ αριθμόν 1828/2008 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας, η διαδικασία της κτηματογράφησης και η εν δυνάμει διεκδίκηση των αυθαιρέτως κατεχομένων δημοσίων και δημοτικών μικροεκτάσεων.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Β΄ ΕΚΔΟΣΗΣ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ Α΄ ΕΚΔΟΣΗΣ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
1. Έννοια κατάτμησης
2. Ιδιορρυθμίες της Εποικιστικής Νομοθεσίας
3. Εκτός σχεδίου δόμηση, αυθαίρετη δόμηση – Προσέγγιση της νομοθετικής διαδρομής
4. Πολεοδομικός σχεδιασμός σε δύο επίπεδα
5. Η έγκριση δεύτερου επίπεδου χωροταξικού σχεδιασμού (Γ.Π.Σ.) μόνο με Προεδρικό Διάταγμα – Αντισυνταγματική η διάταξη του άρθρου 7 Ν. 2508/1997
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α΄
Κληροτεμάχια
1. Έννοια κληροτεμαχίων -Διάκριση αγροτεμαχίων και κληροτεμαχίων
2. Σκοπός των εποικιστικών νόμων
3. Πλασματική προστασία του κλήρου
4. Κτήση κυριότητας κληροτεμαχίου με χρησικτησία
4.1. Ισχύοντα σήμερα επί χρησικτησίας
4.2. Αναλυτικότερα ως προς τη χρησικτησία
4.2.1. Χρησικτησία κληροτεμαχίου
4.2.2. Χρησικτησία συγκληρονόμων
4.2.3. Χρησικτησία ποσοστού εξ αδιαιρέτου κληροτεμαχίου
4.2.4. Χρησικτησία και προσύμφωνο
4.2.5. Χρησικτησία οριζοντίου ιδιοκτησίας
4.2.6. Χρησικτησία και πράξη εφαρμογής
4.2.7. Χρησικτησία και μεταγραφή τελεσίδικων αποφάσεων που αναγνωρίζουν κυριότητα βάσει έκτακτης χρησικτησίας
4.2.8. Χρησικτησία και κτηματολόγιο
4.2.9. Χρησικτησία και φόρος χρησικτησίας
4.2.10. Χρησικτησία τμήματος εποικιστικού οικοπέδου
4.2.11. Επιτρεπτή η κατάτμηση κληροτεμαχίου με χρησικτησία
4.2.12. Και επί ιδιόκτητου αγροτεμαχίου, η απαγόρευση της κατάτμησης δεν αφορά τη χρησικτησία
5. Προϋποθέσεις μεταβιβάσεως ακεραίων αγροτεμαχίων
5.1. Τίτλος κτήσεως
5.2. Εξόφληση τιμήματος
5.3. Μεταβίβαση από κληρονόμους κληρούχου
6. Απαγόρευση της κατάτμησης
6.1. Διάτρητη η απαγόρευση κατάτμησης
6.2. Τι αφορά η απαγόρευση κατάτμησης
6.3. Εξαιρέσεις από την απαγόρευση κατάτμησης – Τι ισχύει
6.3.1. Πρώτη κατηγορία ρητής εξαίρεσης
6.3.2 Δεύτερη κατηγορία επιτρεπόμενης κατάτμησης (μεταβιβασθέντα τμήματα)
6.3.3. Τρίτη κατηγορία επιτρεπόμενης κατάτμησης (τα επικυρωθέντα)
6.3.4. Τέταρτη κατηγορία μερικής κατάτμησης κληροτεμαχίων εντός Ζ.Ο.Ε
6.4. Απαγορεύεται η κατάτμηση κληροτεμαχίων με διαθήκη. Ισχύει ό,τι για πράξεις εν ζωή
6.5. Κληροτεμάχια και αμπελουργικό κτηματολόγιο Ν. 684/1977
6.6. Κατάτμηση κληροτεμαχίων περιληφθέντων στον αναδασμό
6.7. Σχέση επιτρεπόμενης κατάτμησης κληροτεμαχίων και μεταβολής χρήσης
6.8. Ενδιαφέρουσες ρυθμίσεις συμβολαιογραφικού ενδιαφέροντος του νέου εποικιστικού Ν. 3147/2003
6.9. Προτάσεις
7. Ανακεφαλαίωση – Επίμετρο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β΄
Αγροτεμάχια
1. Έννοια αγροτεμαχίων – Διάκριση από κληροτεμάχια και οικόπεδα
2. Ορολογία
3. Νομοθετικό πλαίσιο
4. Μεταβιβάσεις αγροτεμαχίων - γηπέδων διά κατατμήσεως
4.1. Απαγορεύσεις κατάτμησης άρθρων 16 και 20 (μερική και έμμεση κατάτμηση) του Διατάγματος 1923
4.2. Απαγόρευση κατάτμησης εντός Ζ.Ο.Ε. κάτω του ελαχίστου ορίου ζώνης
4.3. Υπερισχύει η Ζ.Ο.Ε. έναντι της περιμετρικής ζώνης πόλεως
4.4. Ποινική ευθύνη στους μεταβιβάζοντες και συναυτουργούς κατά παράβαση των διατάξεων αυτών
4.5. Ο Οικιστικός Νόμος 2242/3.10.1994
4.6. Οι νομικές συνέπειες της αυτοδίκαιης ακυρότητας
5. Δεν απαγορεύεται η δημιουργία δρόμων για τη μεταφορά προϊόντων ούτε η δημιουργία δουλείας
5.1. Αγροτικοί δρόμοι. Κρίσιμο μέγεθος κατάτμησης
5.2. Η ρύθμιση του άρθρου 28 του Ν. 1337/1983
5.3. Γήπεδα με ή χωρίς οδούς προσπελάσεως προς αυτά, κατάτμηση και οικοδομησιμότητα
6. Απαγόρευση μεταβίβασης αγροτικών ακινήτων ως προς την πέραν των 250 στρεμμάτων έκταση
7. Επίμετρο
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Γ΄
Η εκτός σχεδίου δόμηση
1. Αντικείμενο των ρυθμίσεων της εκτός σχεδίου δόμησης
2. Έκταση εφαρμογής της εκτός σχεδίου δόμησης
3. Νομοθετικό πλαίσιο ρυθμίσεων της εκτός σχεδίου δόμησης
4. Γενικοί και ειδικοί όροι δόμησης
4.1. Ειδικοί όροι δόμησης
4.2. Γενικοί όροι δόμησης
5. Τι αλλάζει με το νέο Ν. 3212/2003 (άρθρα 10, 23) σε ό,τι αφορά τους όρους της εκτός σχεδίου δόμησης
5.1. Στην αρτιότητα και, κατ’ ακρίβεια, στο επιτρεπτό της δόμησης
5.2. Στο ύψος των κτισμάτων
5.3. Στην πιλοτή
5.4. Στην κλίση
5.5. Στην επιφάνεια των κτιρίων, για γήπεδα με εμβαδόν πολλαπλάσιο του αρτίου
5.6. Άλλες ενδιαφέρουσες διατάξεις του νέου νόμου
6. Αν δεν κινήθηκε καμία διαδικασία ένταξης ή επέκτασης
7. Κατάρτιση Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου (Γ.Π.Σ.)
8. Συνέπειες έγκρισης Γ.Π.Σ
9. Έναρξη ένταξης στο σχέδιο πόλεως (άρθρα 7 και 43 Ν. 1337/1983)
10. Συνέπειες έγκρισης πολεοδομικής μελέτης
10α. Ένταξη στο Σχέδιο των εκτός σχεδίου περιοχών
11. Ζητήματα ειδικότερου συμβολαιογραφικού ενδιαφέροντος
11.1. Έναρξη και λήξη της διαδικασίας επέκτασης
11.2. Το περιεχόμενο της πράξης εφαρμογής
11.2.1. Δύο οι κατηγορίες των επιφερόμενων με την πράξη
εφαρμογής μεταβολών
11.2.2. Η μεταγραφή της πράξης εφαρμογής
11.3. Τίτλος κτήσεως του μεταβιβάζοντος
11.4. Απαγορεύεται η μεταβολή της χρήσεως των ακινήτων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Δ΄
Αυθαίρετη δόμηση
1. Έννοια αυθαίρετης κατασκευής
2. Πού εντοπίζεται κυρίως η αυθαίρετη δόμηση
3. Ελληνική πρωτοτυπία
4. Τα στάδια της γιγάντωσης της αυθαίρετης δόμησης και η νομοθετική της αντιμετώπιση
4.1. Περίοδος δεκαετιών 1960-1970
4.2. Περίοδος δεκαετίας 1980, η αυθαίρετη δόμηση γιγαντώνεται
4.3. Κανένα μέτρο κατά της αυθαίρετης δόμησης στη συνέχεια
4.4. Ο νέος οικιστικός νόμος 3212/2003 για την αυθαίρετη δόμηση (άρθρο 9)
4.5. Συμπέρασμα
5. Η ένταξη των αυθαιρέτων στο σχέδιο πόλης κατά προτεραιότητα, με στοιχειώδεις μόνο όρους δόμησης
5.1. Για ποια αυθαίρετα μιλούμε
5.2. Η αντίθεση του Σ.τ.Ε.
5.3. Αλλοίωση του κράτους δικαίου
6. Το πρόβλημα των ποσοστών εξ αδιαιρέτου
7. Η μεταβίβαση των αυθαιρέτων
7.1. Ποιων αυθαιρέτων απαγορεύεται η μεταβίβαση
7.2. Ποιων αυθαιρέτων επιτρέπεται η μεταβίβαση
7.3. Επιλύεται το κοινωνικό πρόβλημα των ημιυπαιθρίων και των υπογείων, που άλλαξαν αυθαίρετα χρήση
7.4. Μεταβίβαση ποσοστού εξ αδιαιρέτου κοινού γεωτεμαχίου, με υφιστάμενο αυθαίρετο κτίσμα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ε΄
Οικόπεδα
1. Εισαγωγικές διευκρινίσεις
2. Έννοιες οικοπέδου - εγκεκριμένου ρυμοτομικού σχεδίου
3. Απαγόρευση κατάτμησης οικοπέδων κατ’ άρθρο 2 Ν.Δ. 690/1948
4. Εγκυροποίηση των δικαιοπραξιών που έγιναν μέχρι το 1977 με το Ν. 720/1977
5. Κατάτμηση οικοπέδων πριν την κύρωση και μεταγραφή της πράξης εφαρμογής
6. Συνεχόμενα οικόπεδα – Περιπτώσεις
6.1. Κατάτμηση από περισσότερους συνιδιοκτήτες σε περισσότερα οικόπεδα
6.2. Συνεχόμενα άρτια οικόπεδα, που αποκτώνται από τον ίδιο κύριο, με διαφορετικά συμβόλαια
6.2α. Συνεχόμενα οικόπεδα ή γήπεδα και 1296/2006 απόφαση Αρείου Πάγου (επικαιροποιηθέν)
6.3. Στιγμιαία κατάτμηση οικοπέδου. ΓνωμΕισΠρΘεσ υπ’ αριθμ. 1/1987
6.4. Στιγμιαία κατάτμηση και επί αγροτεμαχίων εντός Ζ.Ο.Ε., κατ’ ανάλογη εφαρμογή
7. Αναλυτικά για την απαγόρευση κατάτμησης οικοπέδων
7.1. Ειδικότερα η παρ. 1 του άρθρου 2 Ν.Δ. 690/1948
7.2. Η παρ. 2 του 2 Ν.Δ. 690/1948
8. Απαγόρευση μεταβίβασης οικοπέδων πριν περάσουν 10 χρόνια
9. Αρτιότητα και οικοδομησιμότητα
10. Ο χρόνος δημιουργίας οικοπέδων και η σημασία του για την έκδοση άδειας δόμησης
11. Ακυρότητες δικαιοπραξιών σε περίπτωση παραβάσεων
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΣΤ΄
Το τοπογραφικό διάγραμμα Ν. 651/1977, αναγκαίος όρος
σε κάθε μεταβιβαστική συμβολαιογραφική πράξη
1. Εισαγωγή
2. Σε ποιες δικαιοπραξίες επιβάλλεται η προσάρτηση τοπογραφικού
2.1. Στις μεταβιβάσεις ακινήτων λόγω πωλήσεως
2.2. Προσάρτηση τοπογραφικού στις δωρεές και γονικές παροχές
3. Τι πρέπει να δηλώνει υπεύθυνα ο μηχανικός
4. Το πλήρες τοπογραφικό
5. Με το νέο Ν. 3127/2003 ακόμη περισσότερο επιβάλλεται το τοπογραφικό σε κάθε μεταβίβαση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Ζ΄
Η υπό απαγόρευση σύσταση καθέτου ιδιοκτησίας
στα εκτός σχεδίου
1. Γενικά
2. Περιοχές εντός και εκτός σχεδίου
3. Αμφισβήτηση της εγκύρου σύστασης καθέτου στα εκτός σχεδίου μέχρι το 1992
4. Νόμιμος η σύσταση καθέτου στα εκτός σχεδίου μέχρι το 1992
5. Η Τήρηση των πολεοδομικών διατάξεων σοβαρά εγγύηση της νομίμου εφαρμογής της
6. Μετά το 1992 η απαγόρευση δυσχεραίνει την ανάπτυξη στα εκτός σχεδίου
7. Η αποκλειστική χρήση εφαρμόζεται και στην κάθετο και στην οριζόντιο ιδιοκτησία
8. Μη σοβαρές δικαιολογίες για την απαγόρευση της καθέτου ιδιοκτησίας
9. Ούτε με την αυθαίρετη δόμηση έχει σχέση η κάθετος. Επιβάλλεται η άμεσος κατεδάφιση των νέων αυθαιρέτων
10. Επιβεβλημένη η επαναφορά της καθέτου ιδιοκτησίας στα εκτός σχεδίου γήπεδα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Η΄
Θεση σε κοινή χρήση εδαφικής λωρίδας και τα προβλήματα δόμησης εκ της υπ’ αριθμ. 1828/2008 απόφασης Συμβουλίου Επικρατείας στους οικισμούς μέχρι 2.000 κατοίκους
ΚΕΦΑΛΑΙΟ Θ΄
Η διαδικασία της κτηματογράφησης και η εν δυνάμει διεκδίκηση των αυθαιρέτως κατεχομένων δημοσίων και δημοτικών μικροεκτάσεων
ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ
Α. Εποικιστική Νομοθεσία
1. Ν.Δ. 3958/1959
2. Α.Ν. 431/1968
3. Ν. 666/1977
4. Ν. 1644/1986
5. Ν. 3147/2003
Β. Πολεοδομική (Οικιστική) Νομοθεσία
1. Ν.Δ. 17.7.1923
2. Ν.Δ. 690/1948
3. Α.Ν. 625/1968
4. Ν. 720/1977
5. Ν. 651/1977
6. Ν. 1337/1983
7. Π.Δ της 2/13.3.1981
8. Π.Δ. της 24.4/3.5.1985
9. Π.Δ. της 24/31.5.1985
10. Ν. 3212/2003
11. ΥΑ 9726/2004
12. ΥΑ 9732/2004
13. Ν. 3775/2009 (για ημιυπαιθρίους και υπόγεια)
Γ. Εγκρίσεις Γενικών Πολεοδομικών Σχεδίων (Γ.Π.Σ.) Νομού Θεσσαλονίκης
Δ. Ποιες περιοχές Ο.Τ.Α. Νομού Θεσσαλονίκης εμπίπτουν στην Ζ.Ο.Ε.
Ε. Ποιες είναι οι επαρχιακές οδοί Νομού Θεσσαλονίκης
ΣΤ. Εθνικές οδοί Νομών Αττικής και Θεσσαλονίκης.
Βιβλιογραφία
Ευρετήριο
Λημματικό ευρετήριο παραρτήματος νομοθεσίας