Ι. Γεράσιμος, Η σχέση της Εθνικής και της Ευρωπαϊκής Συνταγματικής Ταυτότητας στην Ευρωπαϊκή Έννομη Τάξη, 2022

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

Η ΕΘΝΙΚΗ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ ΩΣ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ

ΤΟΥ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ:

ΘΕΩΡΗΤΙΚΕΣ ΚΑΤΑΒΟΛΕΣ

1. Η έννοια της ομοσπονδίωσης ως αυτοτελής έννοια της πολιτειολογίας και του συνταγματικού δικαίου: οι απαρχές της προβληματικής

Το ομοσπονδιακό κράτος ως αντικείμενο επισκόπησης του συγκριτικού συνταγματικού δικαίου

2. Η έννοια της ομοσπονδίωσης

2.1 Η διάκριση της έννοιας της ομοσπονδίωσης από το ομοσπονδιακό κράτος

2.2 Η έννοια της ομοσπονδίωσης ως έννοια της πολιτικής φιλοσοφίας: κυριότερες κανονιστικές προσεγγίσεις

2.2.1 Η έννοια της ομοσπονδίωσης στην αρχαιότητα και στο Μεσαίωνα.

2.2.2 Η έννοια της ομοσπονδίωσης στο νεότερο κόσμο

2.2.3 Η έννοια της ομοσπονδίωσης στο σύγχρονο κόσμο

3. Ο πολιτικός φεντεραλισμός πέρα από το έθνος κράτος: Η έννοια της συνταγματικής ταυτότητας ως εξειδίκευση της φεντεραλιστικής αρχής στο ευρωπαϊκό δίκαιο

3.1 Η ΕΕ δεν είναι ομοσπονδιακό κράτος

3.2 Οι τύποι του ομοσπονδιακού κράτους και της ομοσπονδίας κρατών ως πρότυπα για την εφαρμογή της αρχής της ομοσπονδίωσης

3.3 Η εθνική συνταγματική ταυτότητα ως θεσμική αποτύπωση μιας μορφής ομοσπονδιακής πρόσληψης του ενωσιακού φαινομένου

4. Ενδιάμεσα συμπεράσματα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ

ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

1. Η ευρωπαϊκή έννομη τάξη ως αυτόνομη έννομη τάξη

1.1 Η θεμελίωση της αυτονομίας της ευρωπαϊκής έννομης τάξης

1.2 Η αρχή της υπεροχής στην ενωσιακή έννομη τάξη

1.3 Η αρχή της αποτελεσματικής εφαρμογής του ευρωπαϊκού δικαίου

2. Η εθνική συνταγματική ταυτότητα ως έννοια του ευρωπαϊκού δικαίου.

2.1 Η ιστορική πορεία κατοχύρωσης της εθνικής συνταγματικής ταυτότητας στις ευρωπαϊκές συνθήκες

2.2 Η έννοια της εθνικής συνταγματικής ταυτότητας ως μορφή επαναδιατύπωσης ενός κλασσικού ερωτήματος

2.3 Το εννοιολογικό περιεχόμενο της εθνικής συνταγματικής ταυτότητας

2.4 Οι λειτουργίες που επιτελεί η έννοια της εθνικής συνταγματικής ταυτότητας στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής έννομης τάξης

2.5 Η σχέση της εθνικής συνταγματικής ταυτότητας με την αρχή της επικουρικότητας

2.6 Ο περιορισμός της υποχρέωσης σεβασμού της εθνικής συνταγματικής ταυτότητας των κρατών μελών μέσω της υποβολής της στον έλεγχο της αρχής της αναλογικότητας

2.7 Η υποχρέωση καλόπιστης συνεργασίας των κρατών μελών και η σχέση της με την υποχρέωση προστασίας της εθνικής συνταγματικής ταυτότητας των κρατών μελών της Ένωσης

2.8 Ενδιάμεσα συμπεράσματα

3. Οι επιμέρους θεσμικές εκφάνσεις της υποχρέωσης σεβασμού της εθνικής συνταγματικής ταυτότητας των κρατών μελών και η αντιμετώπισή τους από τη νομολογία του ΔΕΕ

3.1 Η προστασία της πολιτισμικής πολυμορφίας στη νομολογία του ΔΕΕ ως εξειδίκευση της αρχής του σεβασμού της συνταγματικής ταυτότητας των κρατών μελών

3.1.1 Ο σεβασμός της πολιτισμικής πολυμορφίας ως προϊόν της μακράς πορείας ιστορικής διαμόρφωσης ενός κοινού ευρωπαϊκού συνταγματικού πολιτισμού

3.1.2 Η προστασία της πολιτισμικής πολυμορφίας ως στοιχείο της υποχρέωσης σεβασμού της συνταγματικής ταυτότητας των κρατών μελών στη νομολογία του ΔΕΕ

3.2 Η προστασία της γλωσσικής πολυμορφίας των κρατών μελών στη νομολογία του ΔΕΕ ως εξειδίκευση της αρχής του σεβασμού της συνταγματικής ταυτότητας των κρατών μελών

3.2.1 Η γλωσσική πολυμορφία ως στοιχείο του ευρωπαϊκού πολιτισμού

3.2.2 Η γλώσσα ως αντικείμενο ευρωπαϊκής πολιτικής και ο σεβασμός της γλωσσικής ταυτότητας των κρατών μελών

3.2.3 Η γλωσσική πολυμορφία στη νομολογία του ΔΕΕ

3.3 Η συνταγματική ταυτότητα ως έκφραση του θεσμικού πλουραλισμού των πηγών προστασίας των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο πλαίσιο του άρθρου 53 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων

3.3.1 Ο θεσμικός πλουραλισμός της προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον ευρωπαϊκό χώρο

3.3.2 Ο θεσμικός πλουραλισμός των πηγών προστασίας των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και το άρθρο 53 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης

3.3.3 Η συνταγματική ταυτότητα στο πλαίσιο της προστασίας των εθνικών συνταγματικών δικαιωμάτων στο επίκεντρο της νομολογίας του ΔΕΕ

3.4. Η συνταγματική ταυτότητα των κρατών μελών ως διακριτικό γνώρισμα της ευρωπαϊκής περιφερειακής διακυβέρνησης

3.4.1 Το υποεθνικό επίπεδο διακυβέρνησης στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής περιφερειακής διακυβέρνησης

3.4.2 Η συνταγματική ταυτότητα ως στοιχείο της ευρωπαϊκής περιφερειακής διακυβέρνησης στο πλαίσιο της νομολογίας του ΔΕΕ

3.5. Η έννοια της εθνικής συνταγματικής ταυτότητας στο πλαίσιο της νέας οικονομικής διακυβέρνησης

3.5.1 Η νέα οικονομική διακυβέρνηση στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης

3.5.2. Οι θεσμοί χρηματοδοτικής στήριξης στο πλαίσιο της νέας οικονομικής διακυβέρνησης

3.5.3. Η συνταγματική ταυτότητα στο πλαίσιο της νέας Ευρωπαϊκής οικονομικής διακυβέρνησης

4. Η συνταγματική ταυτότητα στη νομολογία των εθνικών συνταγματικών δικαστηρίων

4.1 Ο διάλογος του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης με τα εθνικά συνταγματικά δικαστήρια

4.2 Η εθνική συνταγματική ταυτότητα στο πλαίσιο της νομολογίας του Γερμανικού Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου

4.3 Η εθνική συνταγματική ταυτότητα στο πλαίσιο της νομολογίας του Γαλλικού Συμβουλίου της Επικρατείας

4.4 Η εθνική συνταγματική ταυτότητα στη νομολογία του Ιταλικού Συνταγματικού Δικαστηρίου

4.5 Η εθνική συνταγματική ταυτότητα στη νομολογία του ελληνικού Συμβουλίου της Επικρατείας

4.6 H εθνική συνταγματική ταυτότητα στη νομολογία των λοιπών εθνικών συνταγματικών δικαστηρίων

5. Ενδιάμεσα συμπεράσματα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η ΑΝΑΔΥΣΗ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΗΣ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑΣ

ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΩΝ ΕΘΝΙΚΩΝ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΩΝ ΤΑΥΤΟΤΗΤΩΝ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΝΝΟΜΗ ΤΑΞΗ

1. Η ευρωπαϊκή συνταγματική ταυτότητα ως έκφανση του ευρωπαϊκού συνταγματικού πολιτισμού

1.1 Η ανάδυση ενός κοινού ευρωπαϊκού συνταγματικού πολιτισμού

1.2 Η έννοια και η λειτουργία των κοινών ευρωπαϊκών αξιών στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής έννομης τάξης

1.2.1 Η αναγκαιότητα μετάβασης από τη θεώρηση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως ένωσης δικαίου στη θεώρηση της ως ένωσης αξιών

1.2.2 Η έννοια και η θέση των θεμελιωδών ευρωπαϊκών αξιών στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής θεσμικής αρχιτεκτονικής

1.2.3. Οι μηχανισμοί προστασίας των θεμελιωδών αξιών στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής έννομης τάξης

1.3 Η ανάδυση των γενικών αρχών του ευρωπαϊκού δικαίου ως προϊόν των κοινών συνταγματικών παραδόσεων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης

1.4 Η ανάδυση μιας κοινής ευρωπαϊκής συνταγματικής ταυτότητας μέσω των κοινών συνταγματικών παραδόσεων των κρατών μελών

1.4.1 Η συμβολή των κοινών συνταγματικών παραδόσεων στην ανάδυση μιας κοινής ευρωπαϊκής συνταγματικής ταυτότητας

1.4.2 Η σχέση της ευρωπαϊκής συνταγματικής ταυτότητας με τις εθνικές συνταγματικές ταυτότητες των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης

2. Η ευρωπαϊκή ιθαγένεια ως θεμελιώδες στοιχείο της ευρωπαϊκής συνταγματικής ταυτότητας

2.1 Η έννοια της ιθαγένειας από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα

2.2 Η ιστορική πορεία κατοχύρωσης της έννοιας της ευρωπαϊκής ιθαγένειας στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών συνθηκών

2.3 Η κατοχύρωση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας στην ευρωπαϊκή συνθήκη της Λισαβώνας

2.4 Η σχέση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας με τη διαμόρφωση μιας κοινής ευρωπαϊκής συνταγματικής ταυτότητας

2.4.1 Η ευρωπαϊκή ιθαγένεια στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής επιστημονικής βιβλιογραφίας: κυριότερες κανονιστικές προσεγγίσεις

2.5.2 Η σχέση της ευρωπαϊκής ιθαγένειας με τη διαμόρφωση μιας κοινής ευρωπαϊκής συνταγματικής ταυτότητας

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ