Ι. Δεληκωστόπουλος, Η αναζήτηση της αλήθειας στην πολιτική δίκη, 2016
Στην παρούσα μονογραφία εξετάζονται συνολικά οι δικονομικοί μηχανισμοί ανεύρεσης της αλήθειας στην πολιτική δίκη. Συγκεκριμένα, αναλύονται τα ζητήματα της εμμάρτυρης απόδειξης, του βάρους απόδειξης, των ιατρικών εξετάσεων με τη μέθοδο DNA, της συντηρητικής απόδειξης, της επίδειξης εγγράφων, της δυνατότητας προσβολής ενός εγγράφου ως πλαστού, της λογοδοσίας, της αναψηλάφησης λόγω της χρήσης ψευδών αποδεικτικών μέσων και λόγω της ανεύρεσης νέου κρίσιμου εγγράφου, των αποδεικτικών συμβάσεων, της κατάχρησης δικαιώματος και του καθήκοντος αληθείας, τέλος, της τριτανακοπής λόγω κοινού δόλου ή συμπαιγνίας των διαδίκων. Γι’ αυτά τα θέματα, επιχειρείται η δογματική αποτίμησή τους, αλλά και η αξιολόγηση του πώς λειτουργούν εν τοις πράγμασι στην έννομη σχέση που είναι η δίκη.
Με δεδομένο ότι η δίκη δεν μπορεί παρά να στοχεύει στην ανεύρεση της αλήθειας και δη σε εύλογο σχετικά χρόνο, ένα πετυχημένο σύστημα απονομής δικαιοσύνης σε αστικές και εμπορικές διαφορές δεν μπορεί να επαφίεται μόνο σε μηχανισμούς ανεύρεσης της αλήθειας εκτός των ‘τειχών’ της δίκης. Η διεκπεραιωτική αξιολογικά ουδέτερη και χωρίς ενδο-διαδικαστικές ασφαλιστικές δικλείδες δίκη υπολαμβάνει το θεσμό της πολιτικής δίκης ως μία απλώς ιδιωτική υπόθεση σύγκρουσης συμφερόντων. Πάντως, θεωρείται ότι, παράμετροι δημοσίου συμφέροντος, αλλά και η επιτυχής προστασία των ιδιωτικών δικαιωμάτων επιτάσσουν, κατ’ εφαρμογή ακριβώς των αρχών και των μηχανισμών του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, την ουσιαστική αντιμετώπιση της αμφιβολίας και της στρεψοδικίας. Σε αυτά προστίθεται, προφανώς, ο κρίσιμος παράγοντας του χρόνου στην απονομή της δικαιοσύνης. Σε μία πολιτική δίκη που θα πρέπει να αποτελεί ένα ενιαίο πειθαρχημένο σύνολο πράξεων, η προβληματική του πως εντάσσονται και πως λειτουργούν στην πράξη οι δικονομικοί μηχανισμοί αντιμετώπισης της αμφιβολίας, του ψεύδους και, ευρύτερα, της στρεψοδικίας, βαίνει παράλληλα με τη διαρκή δικονομική νομοθετική αναζήτηση της επιτάχυνσης, αλλά και την ξεπερνάει. Πράγματι, η δίκαιη και ορθή απόφαση είναι, διαχρονικά, το ζητούμενο.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
§ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
Ι. Αντικείμενο της μελέτης
ΙΙ. Διάγραμμα της μελέτης
§ 2. ΟΡΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΗ
Ι. Η αναζήτηση της αλήθειας στον κόσμο των ιδεών. Συσχετισμοί με τη δίκη;
ΙΙ. Επιτάχυνση της δίκης και ανεύρεση της ουσιαστικής αλήθειας
1. Νομοθετικές παρεμβάσεις
2. Δυνατότητες θεραπείας της πραγματικής αοριστίας
3. Εξέταση των διαδίκων
4. Εξέταση μαρτύρων ενώπιον του εισηγητή δικαστή (Ν. 4055/2012)
5. Η νέα έγγραφη τακτική διαδικασία (Ν. 4335/2015)
i. Οι νέες διατάξεις του ΚΠολΔ
ii. Αξιολόγηση των διατάξεων
ΙΙΙ. Η αλήθεια στη δίκη: συζητητικό σύστημα και η τάση για ελεύθερη απόδειξη
1. Περί της δικονομικής αληθείας
2. Συζητητικό σύστημα
3. Μη πληρούντα τους όρους του νόμου αποδεικτικά μέσα
4. Η τάση για ελεύθερη απόδειξη
5. Ευρωπαϊκό δίκαιο
6. Το δικαίωμα απόδειξης στην κατ’ έφεση δίκη
ΙV. Η ομολογημένη σύνθετη αλήθεια
V. Αλήθεια και ερημοδικία υπό το πρίσμα του ευρωπαϊκού δικαίου
1. Συμβατότητα της ημεδαπής διαδικασίας με την αρχή της δίκαιης δίκης
2. Κήρυξη της εκτελεστότητας αποφάσεων κρατών της Ε.Ε.
VI. Η δεσμευτικότητα της αλήθειας της δικαστικής απόφασης
1. Δεδικασμένο
2. Υποκειμενικά όρια του δεδικασμένου
3. Το παράδειγμα της πλαγιαστικής αγωγής
4. Εν είδει ενδιάμεσου συμπεράσματος
§ 3. Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΑΜΦΙΒΟΛΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΗ
Ι. Βάρος απόδειξης και νόμιμα μαχητά τεκμήρια
II. Η βιολογική αλήθεια και τα όριά της
1. Υποβολή σε ιατρικές εξετάσεις κατ’ άρθρο 607 ΚΠολΔ
2. Δικονομικά και χρονικά όρια
i. Νομιμοποίηση και έννομο συμφέρον
ii. Δόλος
ΙIΙ. Οι περιορισμοί στην εμμάρτυρη απόδειξη και οι εξαιρέσεις τους
ΙV. Συντηρητική απόδειξη
1. Προϋποθέσεις
2. Άρθρο 64 παρ. 1 Ν. 2121/1993
3. Αξιολόγηση της συντηρητικής απόδειξης του ΚΠολΔ.
V. Επίδειξη εγγράφων
1. Πεδίο εφαρμογής των άρθρων ΑΚ 902 και 450 επ. ΚΠολΔ
2. Εσφαλμένες νομολογιακές εφαρμογές
VI. Πλαστότητα εγγράφων
1. Διακρίσεις εννοιών
2. Γνησιότητα των εγγράφων
3. Δικονομικοί τρόποι προβολής του ισχυρισμού περί πλαστότητας
VII. Λογοδοσία
1. Πότε υπάρχει υποχρέωση για λογοδοσία
2. Διαδικασία λογοδοσίας
3. Νομική φύση της απόφασης περί λογοδοσίας
4. Αξιολόγηση της διαδικασίας λογοδοσίας
VIII. Αναψηλάφηση της απόφασης λόγω ανεύρεσης νέου κρίσιμου εγγράφου
1. Η αντιμετώπιση της αμφιβολίας εξαιτίας της ανεύρεσης νέου εγγράφου που δεν προσκομίστηκε εγκαίρως από ανωτέρα βία
2. Προϋποθέσεις
3. Τα δημόσια έγγραφα
§ 4. Η ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΤΗΣ ΑΛΗΘΕΙΑΣ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΑΠΟΔΕΙΚΤΙΚΩΝ ΣΥΜΒΑΣΕΩΝ
Ι. Ο συμβατικά προκαθορισμένος τρόπος για την αναζήτηση της αλήθειας
ΙΙ. Ο συσχετισμός των αποδεικτικών συμβάσεων με την αρχή της ελεύθερης εκτίμησης των αποδείξεων
ΙΙI. Όρια και προϋποθέσεις των αποδεικτικών συμβάσεων
ΙV. Συμφωνίες για την αντιστροφή του βάρους αποδείξεως.
§ 5. Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΗΣ ΣΤΡΕΨΟΔΙΚΙΑΣ ΣΤΗΝ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΔΙΚΗ
Ι. Οι διατάξεις του νόμου
ΙΙ. Κατάχρηση δικονομικού δικαιώματος
1. Η θέση του Ράμμου
2. Η κρατούσα θέση στην επιστήμη
ΙΙΙ. Το καθήκον αληθείας
1. Νομοθετική καθιέρωση
2. Περιεχόμενο και πεδίο εφαρμογής
3. Κυρώσεις
ΙV. Η αντιφατική δικονομική συμπεριφορά των διαδίκων
V. Αναψηλάφηση επί δολίων ενεργειών των διαδίκων
1. Απόρριψη του δόλου ως γενικού λόγου αναψηλάφησης
2. Αναψηλάφηση της απόφασης, κατ’ άρθρο 544 αριθ. 6 ΚΠολΔ, λόγω της χρήσης ψευδών αποδεικτικών μέσων
i. Περιεχόμενο της αμετάκλητης απόφασης του ποινικού δικαστηρίου
ii. Πεδίο εφαρμογής του λόγου αναψηλάφησης του άρθρου 544 αριθ. 6
VΙ. Τριτανακοπή λόγω κοινού δόλου ή συμπαιγνίας των διαδίκων
1. Η ευρύτερη χρησιμότητα της τριτανακοπής
2. Νομιμοποίηση και έννομο συμφέρον για την άσκηση τριτανακοπής. Αντιπαραβολή των δύο περιπτώσεων του άρθρου 586 ΚΠολΔ
i. Νομιμοποίηση
ii. Έννομο συμφέρον
§ 6. ΤΕΛΙΚΕΣ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ