Γ. Νούσκαλης, Η λειτουργία της αναλογικότητας στις εναλλακτικές - μη φυλακτικές ποινές, 2015
Η αρχή της αναλογικότητας στο πεδίο έκτισης των ποινών, ιδίως μετά την συνταγματική αναθεώρηση του 2001 αλλά και την κύρωση του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. αποκτά νέο ενδιαφέρον. Η επέκταση των παλαιότερων και η ανάπτυξη νέων μορφών εναλλακτικών-μη φυλακτικών κυρώσεων, όπως η μετατροπή της στερητικής ελευθερίας ποινής σε χρηματική ή η παροχή κοινωφελούς εργασίας, η υπό όρους αναστολή εκτέλεσης της ποινής, και η απόλυση από τις φυλακές με τον όρο της κατ’ οίκον έκτιση της ποινής υπό ηλεκτρονική επιτήρηση τροφοδοτούν εκ νέου τη σχετική έρευνα.
Νέα ή υβριδικού τύπου εναλλακτικά ποινικά μέτρα ως απάντηση στο έγκλημα θεσπίστηκαν και εφαρμόζονται, εξάλλου, στα πλαίσια των συστημάτων αποκαταστατικής δικαιοσύνης, όπως η παρακολούθηση θεραπευτικών και συμβουλευτικών προγραμμάτων στη νομοθεσία περί ναρκωτικών και ενδοοικογενειακής βίας, αντίστοιχα. Ο συγγραφέας διατυπώνει μια νέα ερμηνευτική πρόταση των σχετικών νομοθετικών διατάξεων, στα πλαίσια στάθμισης των ανωτέρω μέτρων με το ζύγι της αναλογικότητας, λαμβάνοντας υπόψιν το γεγονός του υπερκορεσμού των φυλακών αφενός και αφετέρου τις ανάγκες της αντεγκληματικής πολιτικής.
Περιλαμβάνεται νομοθετικό συμπλήρωμα έως και το Ν. 4356/2015.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1
Το κανονιστικό περιεχόμενο της αναλογικότητας
1. Το κανονιστικό φορτίο του άρθρου 25 παρ. 1 Σ μετά την αναθεώρηση του 2001.
2. Η νομολογία του ΕΔΔΑ σχετικά με την εφαρμογή της αναλογικότητας
3. Αλλοδαπές νομοθεσίες σχετικά με την εφαρμογή της αναλογικότητας και των σκοπών της ποινής κατά το στάδιο υλοποίησης ποινικών κυρώσεων
α). ΗΠΑ.
β). Ηνωμένο Βασίλειο.
γ). Γερμανία.
δ). Καναδάς.
4. Μεθοδολογία εφαρμογής της αναλογικότητας στο παράδειγμα των ποινών
5. Κατευθυντήριες γραμμές εφαρμογής της αναλογικότητας στο ουσιαστικό ποινικό και δικονομικό δίκαιο από τον Άρειο Πάγο και τα δικαστήρια της ουσίας.
α). Ο κανόνας του άρθρου 79 ΠΚ.
β). Τυχερά παίγνια.
γ). Ναρκωτικά.
δ). Δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα και απόρρητο των επικοινωνιών.
ε). Ποινική μεταχείριση ανηλίκων.
στ). H δήμευση.
ζ). Δικονομικά ζητήματα.
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2
Ο ρόλος της αναλογικότητας στη νομιμοποίηση
του συστήματος υλοποίησης ποινών
1. H νομιμοποίηση των συστημάτων ανταποδοτικής δικαιοσύνης (σ.αντ.δ)
2. Η λειτουργία της αναλογικότητας
3. Τα συστήματα αποκαταστατικής δικαιοσύνης (σ.αποκ.δ) και η παράλληλη λειτουργία τους με τα συστήματα ανταποδοτικής δικαιοσύνης (σ.αντ.δ)
α). Δικαιολογητικός λόγος θεμελίωσης
β). Τα κεντρικά ζητήματα της φύσης και των σκοπών των ποινικών μέτρων στα σ.αποκ.δ.
4. Η σύζευξη αποκαταστατικής και ανταποδοτικής ποινικής δικαιοσύνης
α). Εισαγωγή
β). Υβριδικά ή μεικτά συστήματα αποκαταστατικής και ανταποδοτικής ποινικής δικαιοσύνης
5. Οι κατευθύνσεις απαντήσεων
α). Η «επικοινωνιακή» λειτουργία της ποινής κατά τον Duff
β). Η θεωρία των v. Hirsch και Αshworth
γ). Οι μεικτές ή υβριδικές θεωρίες της περιορισμένης ανταποδοτικότητας των Tonry, Morris και Frase
6. Η πρόταση της εργασίας για την εφαρμογή της αναλογικότητας στις εναλλακτικές-μη φυλακτικές ποινές.
α). Η λειτουργία της αναλογικότητας γενικά στο σύστημα έκτισης ποινών
β). Στα συστήματα αποκαταστατικής δικαιοσύνης και στα μεικτά συστήματα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3
Παραδείγματα εφαρμογής στις εναλλακτικές - μη φυλακτικές ποινές
1. Η μετατροπή της ποινής κατά το άρθρο 82 ΠΚ
α). Η εκ μετατροπής χρηματική ποινή ως κύρωση
i). Οι προϋποθέσεις της μετατροπής.
ii). Oι συνέπειες εκ της μετατροπής.
β). Ειδικά ζητήματα σχετικά της μετατροπής σε παροχή κοινωφελούς εργασίας
i). Προϋποθέσεις της μετατροπής σε παροχή κοινωφελούς εργασίας
ii). H θεώρηση της κοινωφελούς εργασίας ως ποινής και οι εξ αυτής συνέπειες
2. Η αναστολή εκτέλεσης της ποινής κατά τα άρθρα 99-102 ΠΚ
α). Η αναστολή ως ελαφρύτερη ποινική μεταχείριση του δράστη
i). Οι διαφορετικές μορφές αναστολής
ii). Οι προϋποθέσεις χορήγησης της αναστολής
β). Ανάκληση-άρση της αναστολής
3. Η υφ’ όρον απόλυση
α). Η υφ’ όρον απόλυση ως ενδιάμεση εναλλακτική-μη φυλακτική ποινή
i). Το ηπιότερο κυρωτικό αποτέλεσμα για τον κρατούμενο
ii). Οι προϋποθέσεις χορήγησης της υφ’ όρον απόλυση - Ευεργετικός υπολογισμός κράτησης
iii). Ανάκληση-άρση
β). Η υφ’ όρον απόλυση με ηλεκτρονική επιτήρηση (υ.ο.α.η.ε)
i). Οι προϋποθέσεις εφαρμογής
ii). Ανάκληση-άρση
4. Γνήσια και μεικτά συστήματα αποκαταστατικής δικαιοσύνης.
α). Η λειτουργία της αναλογικότητας στο νόμο 3500/2006 για την ενδοοικογενειακή βία
β). Η συμμετοχή και ολοκλήρωση παρακολούθησης εγκεκριμένου θεραπευτικού προγράμματος απεξάρτησης στο Ν. 4139/2013 περί ναρκωτικών
i). Εισαγωγή
ii). Η εφαρμογή των εναλλακτικών μέτρων εκτός των καταστημάτων κράτησης στην προδικασία
iii). Η λειτουργία των εναλλακτικών μέτρων ως όρος αναστολής και απόλυσης του κρατούμενου, εκτός των καταστημάτων κράτησης
iv). Ειδικά ζητήματα διαχρονικού δικαίου και συνολικής ποινής
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
ΠΙΝΑΚΑΣ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ/ΓΝΩΜΟΔΟΤΗΣΕΩΝ/ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ/ΤΩΝ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ, ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΚΩΝ ΚΑΙ ΑΛΛΩΝ ΑΡΧΩΝ
ΛΗΜΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ