Γ. Κασιμάτης, Οι βάσεις ερμηνείας του δικαίου και του συντάγματος, 2022

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

Πρόλογος

Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ

ΣΤΙΣ ΒΑΣΕΙΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Ι. ΟΙ ΒΑΣΕΙΣ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΤΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

1. Λίγες προκαταρκτικές σκέψεις για τη μέθοδο της αναζήτησης και της εφαρμογής της γνώσης

2. Οι βάσεις της γνώσης του δικαίου και ιστορική επισκόπηση της ελλειμματικότητας της επιστήμης του δικαίου

α. Οι βάσεις της γνώσης του δικαίου

β. Τα ελλείμματα της επιστήμης του δικαίου

γ. Τα ιστορικά γεγονότα που αποτέλεσαν την πηγή της ελλειμματικότητας της επιστήμης του δικαίου στην Ευρώπη

3. Η συνέχιση μέχρι σήμερα της ελλειμματικότητας της επιστήμης του δικαίου, η επιστημολογική πηγή, οι βάσεις, οι κατηγορίες και οι συνέπειές της

α. Η ασφάλεια δικαίου πριν και μετά από την αστική επανάσταση

β. Η επιστημολογική πηγή: ο ρασιοναλισμός

γ. Οι επιστημολογικές βάσεις: νομική εννοιοκρατία και νομικός θετικισμός

δ. Οι επιστημολογικές κατηγορίες της ελλειμματικότητας

i. Η ελλειμματική βασική έρευνα του δικαίου

ii. Η ελλειμματική γνώση της πολιτείας

ε. Οι συνέπειες της επιστημονικής ελλειμματικότητας

i. Η επιστημονική περιθωριοποίηση της παραγωγής του δικαίου

ii. Ο ατομικισμός στο δίκαιο

iii. Η υποβάθμιση της έννοιας της ισχύος του κανόνα δικαίου και του κύρους του δικαίου

iv. Η στασιμότητα της επιστημονικής γνώσης

v. Ο κλονισμός της επιστημονικής βάσης του δικαίου

4. Από τη γνώση του δικαίου στην ερμηνεία του δικαίου

α. Γενικές σκέψεις

i. Το βασικό νόημα της ερμηνείας του δικαίου

ii. Η συστημική συγκρότηση του δικαίου και η συστημική ερμηνεία

iii. Οι θεμελιώδεις αρχές του δικαίου

iv. Η πορεία των προσπαθειών υπέρβασης της γραμματικής ερμηνείας

β. Οι βάσεις της προτεινόμενης ερμηνείας του δικαίου

i. Η κοινωνική φύση και πηγή του δικαίου

ii. Η πολιτική φύση του δικαίου

iii. Η ιστορικότητα του δικαίου

iv. Το δίκαιο ως ρυθμιστικό σύστημα

γ. Πρόσθετες διευκρινίσεις σχετικά με τις βάσεις της ερμηνείας του δικαίου

i. Διευκρινίσεις ως προς τις έννοιες «ιστορικός νομοθέτης» και «πολιτική βούληση»

ii. Η διπλή πυραμίδα ισχύος του δικαίου

iii. Το θετικό δίκαιο ως αφετηριακή βάση της ερμηνείας εφαρμογής του δικαίου – Διευκρινίσεις

iv. Η διάκριση ερμηνείας του δικαίου από την «εκλαΐκευση»

ΙΙ. Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

1. H ιστορική πορεία του συντάγματος και της δικαιοποίησής του

α. Συνοπτική ιστορική ανασκόπηση της έννοιας του συντάγματος μέχρι την καθιέρωσή του ως θεσμού της αστικής δημοκρατίας

β. Κοινωνικό συμβόλαιο, σύνταγμα, «συνταγματισμός»

γ. Η αργή πορεία δικαιοποίησης του συντάγματος

i. Ο χαρακτήρας του συντάγματος ως πολιτικής διακήρυξης και πολιτικής εγγύησης

ii. Η αργή πορεία της δικαιοποίησης

iii. Η δικαιοποίηση του συντάγματος από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο μέχρι σήμερα

2. Η ερμηνεία των κανόνων του συνταγματικού δικαίου με βάση τη σημερινή θέση ισχύος τους

α. Η σημερινή θέση της ισχύος των κανόνων του συνταγματικού δικαίου

β. Η ερμηνεία με βάση τη βαθμίδα του συνταγματικού κανόνα δικαίου στην τυπική και ουσιαστική πυραμίδα του δικαίου

γ. Η ερμηνεία με βάση τα ειδικά στοιχεία των συνταγματικών κανόνων δικαίου

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

1. Η σημασία της ερμηνείας του δικαίου

2. Πολιτεία και Δίκαιο: (ανα)διάρθρωση της άσκησης των λειτουργιών της