Γ. Γεωργόπουλος, Η κυμαινόμενη ασφάλεια του Ν. 2844/2000, 2023

Πίνακας Περιεχομένων

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Προλογικό σημείωμα συγγραφέα

Πίνακας Περιεχομένων

§1. Εισαγωγή

§ 2. Η έννοια της κυμαινόμενης ασφάλειας

I. Οι σχετικές διατάξεις του Ν. 2844/2000

1. Ορισμός

2. Υποχρέωση ενημέρωσης

3. Επέκταση ασφάλειας σε αντάλλαγμα

4. Συνέπειες παραβίασης υποχρεώσεων ασφαλειοδότη

5. Σταθεροποίηση

II. Η σχέση με το πλασματικό ενέχυρο

1.

Κοινοί στόχοι και μέσα: διατήρηση κατοχής και σύστημα δημοσιότητας

2.

Ασφαλιζόμενες απαιτήσεις και επιτρεπόμενα είδη πραγμάτων προς ενεχύραση

3.

Οριοθέτηση με πλασματικό ενέχυρο – Το κυμαινόμενο ενέχυρο ως μέρος της κυμαινόμενης ασφάλειας

4. Παλαιότερες μορφές πλασματικού ενεχύρου

α) Κατάργηση με Ν. 2844/2000

β)

Γεωργικό ενέχυρο υπέρ της Αγροτικής Τράπεζας (άρθρ. 8 Ν. 4332/1929)

γ) Γεωργικό ενεχυρόγραφο (Ν. 2184/1920)

δ) Ναυτικό ενέχυρο (Ν.Δ. 572/1948)

ε) Πλασματικό ενέχυρο επί φύλλων καπνού

στ) Κινηματογραφικό ενέχυρο

ζ) Ενέχυρο δανείων ανασυγκροτήσεως (Ν.Δ. 1038/1949, 1198/1949)

III. Η προέλευση του όρου floating charge

1.

Η έννοια της floating charge στο αγγλοσαξονικό δίκαιο

2. Οι ρωμαϊκές ρίζες: fiducia, pignus, hypotheca

3. Η λύση των δικαστηρίων της Εquity

4. Το floating lien του Αμερικανικού Δικαίου

IV. Μεθοδολογικές παρατηρήσεις

1. Γραμματική και συστηματική ερμηνεία

2. Ιστορική και τελολογική ερμηνεία

3.

Οριοθέτηση αγγλικής floating charge από ελληνική κυμαινόμενη ασφάλεια

4. Συμπεράσματα – Σκοπός παρούσας εργασίας

§ 3. Οριοθέτηση της έννοιας της κυμαινόμενης ασφάλειας

I. Παραλλαγή των μορφών ασφάλειας του Ν. 2844/2000

1.

Γενικές παρατηρήσεις – Λόγοι προτίμησης κυμαινόμενης ασφάλειας

2. Επεκτεινόμενη (εκχωρητική) επιφύλαξη κυριότητας

3. Eξασφαλιστική μεταβίβαση κυριότητας

4.

Εξασφαλιστική εκχώρηση απαιτήσεων: εκχώρηση-μανδύας (Mantel­zession) και εκχώρηση μελλοντικών απαιτήσεων (Global­zession)

II.

Σύγκριση με λοιπά εξασφαλιστικά μορφώματα επί κινητών και απαιτήσεων

1.

Ενέχυρο του Ν.Δ. της 17-7/13-8-1923 «περί ειδικών διατάξεων επί ανωνύμων εταιρειών»

2.

Εμπράγματη εξασφάλιση ομολογιακού δανείου ανώνυμης εταιρείας (Ν. 4548/2018)

3. Factoring

4.

Τιτλοποίηση επιχειρηματικών απαιτήσεων και απαιτήσεων από ακίνητα (άρθρ. 10 και 11 Ν. 3156/2003)

5. Ενέχυρο Γενικών Αποθηκών (Ν.Δ. 3077/1954)

§ 4. Δογματική προσέγγιση

I. Κλειστός αριθμός – παρεπόμενο – αδιαίρετο

1. Αρχή του κλειστού αριθμού

2. Παρεπόμενο

3. Αδιαίρετο

II. Ειδικότητα

1.

Περιεχόμενο και σύσταση ασφάλειας σε ομάδα

2.

Ο προσδιορισμός της υπέγγυας ομάδας στην κυμαινόμενη ασφάλεια

α) Σχετικές διατάξεις – συνέπειες αοριστίας

β)

Ο «τύπος του παρατηρητή» του γερμανικού Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου

γ) Συμπεράσματα

3. Μία ή περισσότερες ασφάλειες;

α) Το ζήτημα

β) Η βιομηχανική υποθήκη του Ν. 4112/1929

γ)

Σύγκριση με κυμαινόμενη ασφάλεια – Ενότητα υπέγγυας ομάδας και δραστηριότητας ασφαλειοδότη;

δ) Συμπεράσματα

III. Δημοσιότητα – Χρονική Προτεραιότητα – Προτίμηση

1. Περιεχόμενο

α) Αρχή δημοσιότητας

β) Κανόνας χρονικής προτεραιότητας

γ) Κανόνας προτίμησης

2.

Ο χρόνος σύστασης της κυμαινόμενης ασφάλειας

α)

Πολλαπλές ασφάλειες και μελλοντικά αντικείμενα της υπέγγυας ομάδας

β) Τελολογική ανάγκη ενιαίας αντιμετώπισης

3. Οι δυνατές λύσεις στην υπέγγυα ομάδα πραγμάτων

α) Προαντιφώνηση της οιονεί νομής στον ασφαλειολήπτη

β) Δικαίωμα προσδοκίας

αα) Έννοια

ββ)

Ασφάλεια σε προσδοκία κυριότητας μη υπάρχοντος πράγματος – Το παράδειγμα της υποθήκευσης ανοικοδόμητης οροφοκτησίας του Ν. 3741/1929

γγ)

Στην κυμαινόμενη ασφάλεια: προσδοκία κυριότητας ασφαλειοδότη;

δδ)

Η αντίστροφη εκδοχή: προσδοκία ασφάλειας ασφαλειολήπτη

εε) Συμπεράσματα

4. Στην ομάδα απαιτήσεων

α)

Γενικά – Μελλοντικές απαιτήσεις υπό ευρεία και στενή έννοια

β) Απευθείας κτήση και ιδεατό δευτερόλεπτο

γ) Άρθρ. 12 του Ν. 2844/2000 και κυμαινόμενη ασφάλεια

5. Ανακεφαλαίωση

IV. Αρχή «ουδενί δουλεύει το ίδιον»

V. Δύναμη δίωξης, δύναμη παρακολούθησης

1. Δύναμη δίωξης

2. Δύναμη παρακολούθησης

VI. Ανακεφαλαίωση

§ 5. Βασικές έννοιες σύμβασης κυμαινόμενης ασφάλειας

I. Υπέγγυα ομάδα

1. Υποχρέωση σαφούς περιγραφής

α) Ειδικότητα και αοριστία

β) Αναγραφή αξίας;

2. Τρόποι προσδιορισμού

α) Χωρικό κριτήριο – αποθηκευτικοί χώροι

β) Ποσοτικό κριτήριο

γ)

Έτεροι πρόσφοροι τρόποι – Τα βιβλία και στοιχεία των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων (Ν. 4308/2014)

II. Ασφαλιζόμενη απαίτηση

1.

Ασφαλιζόμενη σύμβαση – Πίστωση και αλληλόχρεος λογαριασμός

2. Ασφαλιζόμενη απαίτηση

III. Ασφαλιζόμενο ποσό (ποσό εγγραφής)

IV. Ανακεφαλαίωση

§ 6. Σύσταση και λειτουργία – Υποχρεώσεις μερών

I. Σύσταση της ασφάλειας

1. Διατύπωση

2.

Δικαίωμα διάθεσης αντικειμένων ομάδας – Περιεχόμενο και όρια

3. Υποχρέωση αναπλήρωσης

α) Σύσταση ρητής πρόβλεψης

β) Ανάλογη αξία ή και ανάλογο είδος;

γ) Χρόνος αναπλήρωσης

4.

Το καταχωρούμενο στο Ενεχυροφυλακείο έντυπο

α) Καταχώριση

β) Πρώτο μέρος: στοιχεία σύμβασης

γ) Δεύτερο μέρος: στοιχεία αντικειμένου ασφάλειας

δ) Τρίτο μέρος: Μεταβολές

ε)

Τέταρτο μέρος: απόσβεση – εξάλειψη ασφάλειας

II.

Ιδιαίτερες υποχρεώσεις ασφαλειοδότη στην κυμαινόμενη ασφάλεια (Άρθρ. 17 Ν. 2844/2000)

1. Η αντιστοιχία με το άρθρ. 7

2. Υποχρέωση ενημέρωσης – Ανοχή ελέγχου

3.

Επέκταση ασφάλειας σε αξίωση για αντάλλαγμα ομάδας (Άρθρ. 17 παρ. 2)

α) Όρια υποχρέωσης ενημέρωσης

β) Υπερασφάλιση;

III.

Λοιπές συμφωνούμενες υποχρεώσεις ασφαλειοδότη

1. Κυριότητα υπέγγυας ομάδας;

2. Negative pledge

α) Περιεχόμενο

β) Επιτρεπτό

γ) Στην ενεχύραση/εκχώρηση απαιτήσεων

δ)

Ως λόγος σταθεροποίησης – Συμφωνία των μερών ή προβλεπόμενη και από το νόμο;

ε) Αποφυγή σύστασης βιομηχανικής υποθήκης Ν. 4112/1929

3.

Διατήρηση κυριότητας ομάδας – Εμπορεύματα με παρακράτηση κυριότητας.

4. Η υποχρέωση διατήρησης της κατοχής

5.

Αποτροπή χειροτέρευσης/ασφάλιση υπέγγυας ομάδας

IV. Ανακεφαλαίωση

§ 7. Σταθεροποίηση

I. Έννοια

1. Ορισμός – Προβληματική

2. Σταθεροποίηση ως έναρξη εκτέλεσης;

3. Κατάσχεση ή «άλλα μέτρα»

α) Ασφαλιστικά μέτρα

β) Άλλα μέτρα

4. Η εφαρμογή των διατάξεων του άρθρ.

II. Περιπτώσεις επέλευσης

1. Σταθεροποίηση ως υπέρμετρη εξασφάλιση

α) Έννοια – Η διαφορά αξίας και το ποσοτικό κριτήριο

β) Το ποιοτικό κριτήριο στην κυμαινόμενη ασφάλεια

γ) Καταγγελία και σταθεροποίηση ως υπερασφάλιση

2. Περιπτώσεις

α) Έγκυρη καταγγελία ασφαλιζόμενης σύμβασης

β) Υπερημερία

γ) Μείωση αξίας υπέγγυας ομάδας άνευ αναπλήρωσης

δ)

Παραβίαση οποιασδήποτε σημαντικής υποχρέωσης προς τράπεζα ή τρίτους (π.χ. negative pledge)

στ) Παραβίαση οποιουδήποτε όρου της σύμβασης

ε) Change of control

ζ) Πτώχευση/ προπτωχευτική διαδικασία

η)

Επιβολή συντηρητικής κατάσχεσης ή άλλου μέτρου εις βάρος της εταιρείας ή της ομάδας από τρίτους

θ) Λύση νομικού προσώπου ασφαλειοδότη

III. Συνέπειες

1. Σταθεροποίηση και προτεραιότητα μεταξύ δανειστών

2.

Διάθεση αντικειμένων μετά τη σταθεροποίηση

α) Καλόπιστη κτήση

β) Καταδολίευση δανειστών;

γ) ΑΚ

3. Ανακεφαλαίωση

§ 8. Αναγκαστική εκτέλεση

I. Ειδικό προνόμιο ασφαλειολήπτη

1.

Ως προς τα παρόντα και νεοεισερχόμενα αντικείμενα ομάδας

2. Σε περίπτωση σύγκρουσης με άλλα δικαιώματα

II. Διανομή ανεπαρκούς πλειστηριάσματος

1. Εφαρμοστέες διατάξεις

2.

Κυμαινόμενη ασφάλεια και άρθρ. 977Α ΚΠολΔ

III. Ανακεφαλαίωση

§ 9. Πτώχευση

I. Προπτωχευτικό στάδιο

1. Εξωδικαστική ρύθμιση (άρθρ. 5-31 ΚΑφ)

2.

Προπτωχευτική διαδικασία εξυγίανσης (άρθρ. 31-73 ΚΑφ)

II. Πτωχευτικό στάδιο

1. Κατεύθυνση έρευνας

2.

Επιπτώσεις πτώχευσης σε σύμβαση κυμαινόμενης ασφάλειας

α) Διατήρηση σύμβασης;

β) Αναπλήρωση ομάδας;

γ) Δικαίωμα ή υποχρέωση του συνδίκου;

3. Υπέγγυα ομάδα και πτωχευτική περιουσία

α) Γενικά

β) Κυμαινόμενο ενέχυρο

γ) Μελλοντικές απαιτήσεις

δ) Εξασφαλιστικές μεταβιβάσεις

4. Η εκποίηση της υπέγγυας ομάδας

α) Κατάταξη εμπραγμάτως ασφαλισμένων δανειστών

β) Εκποίηση ομάδας

5. Ανακεφαλαίωση

§ 10. Τελικές παρατηρήσεις – Συμπεράσματα

Βιβλιογραφία

1. Ελληνική

2. Ξενόγλωσση