Εταιρεία Διοικητικών Μελετών/Θ. Αντωνίου/Μ. Γαβουνέλη..., Κλιματική Κρίση και Δίκαιο, 2022
Ο παρών τόμος φιλοξενεί, σε επεξεργασμένη μορφή, τις εισηγήσεις στη διαδικτυακή εκδήλωση της Εταιρείας Διοικητικών Μελετών με τίτλο «Κλιματική Κρίση και Δίκαιο», που έλαβε χώρα διαδικτυακά την Πέμπτη 9.12.2021. Πέραν των εισηγήσεων της επιστημονικής εκδήλωσης, φιλοξενούνται και τέσσερις μελέτες στην αυτή θεματική ενότητα, που εκπονήθηκαν από εξειδικευμένους επιστήμονες στον τομέα αυτό.
Ειδικότερα, το παρόν επιδιώκει να εξυπηρετήσει τη λογική ενός συλλογικού τόμου με νοηματική συνοχή και πληρότητα, στον οποίο αναλύονται κρίσιμα ζητήματα, όπως η στάση του δημοσίου δικαίου στην κλιματική αλλαγή με έμφαση στη νομολογία και δη στα προβλήματα δημοσίου δικαίου, η ερμηνεία και εφαρμογή των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ο ρόλος και η στάση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, η κλιματική ουδετερότητα, η κατάσταση της ελληνικής πολιτικής για το κλίμα, το δίκαιο βιώσιμης χρηματοδότησης και η αναγκαιότητα της συντεταγμένης καθιέρωσης μεταρρυθμιστικών δικαιικών και διακυβερνητικών όρων. Παράλληλα, εξετάζονται κριτικά ιστορικές δικαστικές αποφάσεις Ανωτάτων εθνικών Δικαστηρίων γύρω από κρίσιμα ανακύπτοντα ζητήματα.
Η προβληματική είναι έντονη, η νομολογία πλούσια, η βιβλιογραφία αχανής και, ως εκ τούτου, ο τόμος προσφέρει μια εισαγωγική προσέγγιση μέσα από μια συλλογή σκέψεων, προβληματισμών και προσωπικών εκτιμήσεων των διακεκριμένων εισηγητών.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
Πίνακας Περιεχομένων
Χαιρετισμός
Πρόλογος
Εισαγωγή
Αικατερίνη Ν. Ηλιάδου, Αναπληρώτρια Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, ΔΝ, Δικηγόρος
Κλιματική αλλαγή και Δίκαιο. Ζητήματα δημοσίου δικαίου
Ι. Εισαγωγή
ΙΙ. Ιδιαιτερότητα κλιματικής αλλαγής
Α. Περιγραφή
Β. Χαρακτηριστικά
Γ. Κλιματική αλλαγή και Δίκαιο του Περιβάλλοντος
ΙΙΙ. Ειδικό νομικό πλαίσιο για το κλίμα
IV. Νομολογία του κλίματος
Α. Ορισμός
Β. Βασικοί προβληματισμοί
V. Κλιματική αλλαγή και δικαιώματα
VI. Συμπέρασμα
Μαρία Γαβουνέλη, Καθηγήτρια Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, Πρόεδρος Εθνικής Επιτροπής για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου
Κλιματική αλλαγή και ανθρώπινα δικαιώματα
Ι. Ένα νέο δικαίωμα;
ΙΙ. Μια νέα νομολογία;
Θεοδώρα Δ. Αντωνίου, Καθηγήτρια Νομικής Σχολής Αθηνών
Η κλιματική αλλαγή και η στάση Ανωτάτων εθνικών Δικαστηρίων
Ι.
Η υπόθεση – URGENDA του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Ολλανδίας
II.
Η υπόθεση Grande-Synthe ενώπιον του Conseil d’Etat (Συμβούλιο της Επικρατείας) της Γαλλίας συνεκδίκαση 6ο και 5ο Τμήμα, 01.07.2021, 427301, δημοσιευμένη στο Publié au recueil Lebon
Ενδιάμεσο Συμπέρασμα
III.
Το γερμανικό Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο-Απόφαση για την προστασία του κλίματος
Ενδιάμεσο Συμπέρασμα
IV.
Sharma v. Minister for the Environment, Απόφαση του Ομοσπονδιακού Εφετείου της Αυστραλίας («FFC» Full Federal Court) της 15ης Μαρτίου
Α.
Το Ιστορικό
Β. Η απόφαση
Γ. Ενδιάμεσο συμπέρασμα
Ματθίλδη Χατζηπαναγιώτου, Dr. iur., LL.M.
Συνοπτική παρουσίαση και σχολιασμός σημείων της Απόφασης του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου της Γερμανίας για την κλιματική αλλαγή και την προστασία του περιβάλλοντος (24.3.2021)
Επιστημονική τεκμηρίωση ως εξωτερική αιτιολόγηση της νομικής επιχειρηματολογίας του συνταγματικού δικαστηρίου
Κλιματική αλλαγή και διασταύρωση των λειτουργιών
Παγκόσμια πρόκληση και διεθνής συνεργασία
Σταθμίσεις ενώπιον μίας μη αναστρέψιμης συνθήκης
Αντί κατακλείδας: πρόταση μίας εναλλακτικής οπτικής στην απόφαση για τον Klimaschutzgesetz
Νικόλαος Α. Μηλιώνης, Μέλος του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου, Αντιπρόεδρος ε.τ. του Ελληνικού Ελεγκτικού Συνεδρίου
Η πρόκληση της κλιματικής αλλαγής και η απόκριση του Ευρωπαϊκού Ελεγκτικού Συνεδρίου
Εισαγωγή
1. Έλεγχοι της κλιματικής αλλαγής από το ΕΕΣ
1.1 Προσαρμογή της κλιματικής αλλαγής
1.2 Ενωσιακές και εθνικές απογραφές των αερίων θερμοκηπίου
1.3 Σύστημα Εμπορίας Δικαιωμάτων Εκπομπής (ΣΕΔΕ)
1.4 Γεωργία
2. Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και κύριες προκλήσεις
2.1 Οι δράσεις της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας
2.2 Οι οικονομικοί πόροι της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας
3. Η ελεγκτική αντιμετώπιση των προκλήσεων από το ΕΕ
3.1 Έγκριση νομοθεσίας
3.2 Απορρόφηση
3
Διασφάλιση ότι τα κονδύλια που διατίθενται για το κλίμα όντως επιτυγχάνουν τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα
4. Τι θα πράξει το ΕΕΣ
Επίλογος
Emmanuella Doussis, Professor of International Institutions, National and Kapodistrian University of Athens, UNESCO Chairholder on Climate Diplomacy
The road to climate neutrality by 2050: policy realities and political dilemmas
1. Introduction
2.
The international framework: From top-down to bottom-up approaches
3.
The European Green Deal: policy realities and political dilemmas
4. The decarbonization process in Greece: from laggard to leader?
References
Δημήτρης Κυριαζής, Διδάκτωρ Νομικής Σχολής Πανεπιστημίου Οξφόρδης, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής στον Τομέα Δημοσίου Δικαίου της Νομικής Αθηνών, Δικηγόρος Αθηνών
Δίκαιο Βιώσιμης Χρηματοδότησης: Νεότευκτη Έννοια, Νεότευκτα Ερωτήματα;
Ι. Εισαγωγή
Πράσινη Ανάπτυξη. Πράσινη Συμφωνία. Βιώσιμη ανάπτυξη. Βιώσιμη Χρηματοδότηση.
ΙΙ. Νεότευκτη Έννοια;
ΙΙΙ. Νεότευκτα Ερωτήματα;
IV.
Κρατικοί πόροι στην «υπηρεσία» του περιβάλλοντος: το παράδειγμα των κρατικών ενισχύσεων
V. Επίλογος
Μιχαήλ Θ. Παπαγεωργίου, Δικηγόρος, Διδάκτωρ Δημοσίου Δικαίου, Μεταδιδακτορικός Ερευνητής Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ, V. Research Fellow University of Cambridge (Wolfson College), Επιστημονικός Συνεργάτης Νομικής Σχολής ΔΠΘ
Κλιματική δικαιοσύνη και πολυεπίπεδη δημοκρατική διακυβέρνηση