Ε. Νικολάου, Η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση υπό αμφισβήτηση, 2022

ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ

VIIΠρόλογος από την Ε. Ρ. Σαχπεκίδου

XIIΠρολογικό σημείωμα συγγραφέα

XIXΚυριότερες συντομογραφίες

1Εισαγωγικές παρατηρήσεις

1Α. Αντικείμενο της μελέτης

3Β. Διάρθρωση της μελέτης

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ

5Η εγκατάλειψη του ευρωπαϊκού σχεδίου από τα κράτη µέλη

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

8Η οικειοθελής αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση

Α.

9Η αναζήτηση ενός δικαιώματος εξόδου πριν από τη συνθήκη της Λισαβόνας.

1.

9Η δυνατότητα αποχώρησης από τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες με κοινή συμφωνία των κρατών μελών

2.

Η δυνατότητα αποχώρησης από τις Ευρωπαϊκές Κοινότητες με

16μονομερή δήλωση των κρατών μελών

34Β. Η συμβολή της συνθήκης της Λισαβόνας

341. Η πορεία προς τη θεσμοθέτηση του άρθρου 50 ΣΕΕ

2.

39Το διαδικαστικό πλαίσιο για την άσκηση του δικαιώματος αποχώρησης

503. Μία κριτική του διαδικαστικού πλαισίου:

3.1.

Η ανυπαρξία μιας γνήσιας υποχρέωσης διεξαγωγής

50διαπραγματεύσεων

3.2.

Η συμμετοχή των πολιτών του αποχωρούντος κράτους στα

51ενωσιακά όργανα μέχρι την υλοποίηση της αποχώρησης

3.3.

Η εκπλήρωση των υποχρεώσεων που επιβάλλουν οι συνθήκες

56μέχρι την έξοδο και ως προϋπόθεση αυτής

593.4. Η δυνατότητα ανάκλησης της δήλωσης αποχώρησης

4.

65Οι συνέπειες της εξόδου σε περίπτωση μη επίτευξης συμφωνίας:

4.1.

Σε σχέση με τον τερματισμό της εφαρμογής του δικαίου

65της Ένωσης

4.2.

Σε σχέση με τις θεμελιώδεις ελευθερίες και την ευρωπαϊκή

74ιθαγένεια

804.3. Σε σχέση με το ενωσιακό θεσμικό οικοδόμημα

844.4. Η ταυτόχρονη έξοδος από την ΟΝΕ

5.

84Η δικαιοδοτική αρμοδιότητα του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης

6.

91Σκέψεις για το πιθανό πλαίσιο σχέσεων με την ΕΕ έπειτα από μία έξοδο

Γ.

Παρέκβαση: Η αποχώρηση από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα Ατομικής

96Ενέργειας

98Δ. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

100Η συμμετοχή στην ευρωζώνη υπό αμφισβήτηση

A.

103Η διαδικασία υιοθέτησης του ενιαίου νομίσματος από τα κράτη μέλη

1.

Από το σχεδιασμό μέχρι την υλοποίηση της Οικονομικής και

103Νομισματικής Ένωσης

2.

108Η προσχώρηση στην ευρωζώνη έπειτα από τη συνθήκη της Λισαβόνας

3.

Πόσο «υποχρεωτική» είναι η υιοθέτηση του ευρώ; Τα παραδείγματα

113του Ηνωμένου Βασιλείου, της Δανίας και της Σουηδίας

120Β. Οι δυνατότητες εγκατάλειψης της ευρωζώνης

1211. Ξεκινώντας από το «αδιανόητο», τη διάλυση της ευρωζώνης

2.

126Η αποχώρηση από την ευρωζώνη ως δικαίωμα των κρατών μελών

1423. Η πιθανότητα αποβολής από την ευρωζώνη

1454. Οι συνέπειες από την εγκατάλειψη του ευρώ

147Γ. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

Η διάλυση της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως συλλογική λήξη της

151ιδιότητας μέλους

Α.

Η αποδοχή της δυνατότητας διαδοχής μεταξύ διεθνών οργανισμών

153από το ενωσιακό θεσμικό οικοδόμημα

1531. Η Ευρωπαϊκή Κοινότητα ως διάδοχος της ΕΚΑΧ

2.

157Κλέβοντας την ψυχή των άλλων: η περίπτωση της Δυτικοευρωπαϊκής Ένωσης

3.

161Η μετάβαση από την Ευρωπαϊκή Κοινότητα στην Ευρωπαϊκή Ένωση

163Β. Κι αν η Ευρωπαϊκή Ένωση διαλυθεί;

1631. Αναζητώντας την κατάλληλη διαδικασία

1662. Εξετάζοντας τις πιθανές συνέπειες

168Γ. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ

Μεταβολές στα κράτη µέλη και συµµετοχή στην Ευρωπαϊκή

171Ένωση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

174Μεταβολές ως προς τα εδάφη: Η επίδραση καταστάσεων διαδοχής κρατών στον ενωσιακό δεσμό

Η δυνατότητα διαδοχής στη συμμετοχή κρατών σε διεθνείς οργανισμούς

177και η Ευρωπαϊκή Ένωση

1.

Η μεταβολή της κρατικής κυριαρχίας επί εδαφών που δεν

179αποτελούν κράτη

1832. Συνενώσεις κρατών και συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ένωση

2.1.

189Οι προκρινόμενες λύσεις για την περίπτωση συνένωσης δύο ή περισσοτέρων κρατών που είναι ήδη μέλη της ΕΕ

2.2.

Οι προκρινόμενες λύσεις για την περίπτωση συνένωσης

μεταξύ ενός, ή περισσοτέρων, κρατών μελών και μίας,

193ή περισσοτέρων, τρίτων χωρών

3.

199Συγχωνεύσεις κρατών, η γερμανική ενοποίηση και η αρχή των μετακινούμενων συνόρων ως αρχή του ενωσιακού δικαίου

4.

206Διάλυση κρατών και απώλεια της ιδιότητα του κράτους μέλους της ΕΕ

5.

Απόσχιση εδαφικών περιοχών κρατών μελών με ταυτόχρονη

213δημιουργία ενός νέου, ανεξάρτητου κράτους

2266. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

228Μεταβολές ως προς τους θεσμούς: Η παραβίαση του αξιακού θεμελίου της Ένωσης και οι συνέπειές της (άρθρο 7 ΣΕΕ)

1.

Τα βασικά χαρακτηριστικά του άρθρου 7 ΣΕΕ υπό το καθεστώς

239ισχύος της συνθήκης του Άμστερνταμ

2.

Η περίπτωση της Αυστρίας και οι αλλαγές που επέφερε στο άρθρο

2467 ΣΕΕ η συνθήκη της Νίκαιας

3.

255Το άρθρο 7 ΣΕΕ υπό το καθεστώς ισχύος της συνθήκης της Λισαβόνας

2563.1. Οι ουσιαστικές προϋποθέσεις για την ενεργοποίησή του

2653.2. Η διαδικασία προειδοποίησης (άρθρο 7 παρ. 1 ΣΕΕ)

2673.3. Η διαδικασία επιβολής κυρώσεων

2673.3.1. Η διαπίστωση της παραβίασης (άρθρο 7 παρ. 2 ΣΕΕ)

2683.3.2. Η επιβολή των κυρώσεων (άρθρο 7 παρ. 3 ΣΕΕ)

2753.4. Τροποποίηση ή ανάκληση των κυρώσεων (άρθρο 7 παρ. 4 ΣΕΕ)

2763.5. Δικαστική προστασία

4.

Η διαδικασία αναζήτησης νέων μηχανισμών για την προάσπιση

279του αξιακού θεμελίου της Ένωσης

4.1.

279Η ανεπάρκεια των μηχανισμών του άρθρου 7 ΣΕΕ

4.2.

288Το νέο πλαίσιο για την ενίσχυση του κράτους δικαίου από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή

4.3.

Τα κράτη μέλη αντεπιτίθενται: ο ετήσιος πολιτικός διάλογος

295εντός του Συμβουλίου για την προαγωγή και τη διαφύλαξη του κράτους δικαίου στο πλαίσιο των συνθηκών

2994.4. Η αποτυχία και των νέων μηχανισμών

3055. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

Μεταβολές ως προς τη βούληση και την ικανότητα των κρατών

μελών να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους απέναντι στην

315Ένωση: η πιθανότητα αποκλεισμού τους ως κύρωση

1.

Αναζητώντας τη δυνατότητα αποπομπής στο γράμμα και το πνεύμα

316των συνθηκών

2.

Επιχειρώντας την εργαλειοποίηση μέσων από το δημόσιο

328διεθνές δίκαιο

3323. Αναζητώντας λειτουργικά ισοδύναμα

3.1.

332Οι ενισχυμένες συνεργασίες ως υποσκελισμός των διαφωνούντων κρατών μελών

3.2.

340Η ομαδική αποχώρηση από την Ένωση και η ίδρυση ενός νέου διεθνούς οργανισμού

3414. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

345Καταληκτικές σκέψεις

349ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

393ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ