Ε. Μπάλτα, Ο θεσμός του δημοσίου υπολόγου στο ελληνικό δημοσιονομικό σύστημα, 2016
Στο πλαίσιο της παρούσας μονογραφίας προσεγγίζεται κατά τρόπο συστηματικό ο θεσμός του δημοσίου υπολόγου στο ελληνικό δημοσιονομικό δίκαιο, ο οποίος αποτελεί ακρογωνιαίο λίθο της δομής και της λειτουργίας κάθε εθνικής δημοσιονομικής τάξης. Διερευνάται με πληρότητα αφενός η έννοια και η ευθύνη του δημοσίου υπολόγου και αφετέρου ο κατασταλτικός έλεγχος επί των λογαριασμών του, ενώ για την καλύτερα τεκμηριωμένη αντιμετώπιση του όλου θέματος αξιοποιείται σημαντικά η πλούσια νομολογία του Ελεγκτικού Συνεδρίου.
Δεδομένων των συνεχών νομοθετικών εξελίξεων, η παρούσα έκδοση είναι ενημερωμένη με τον νόμο 4129/2013 περί του Ελεγκτικού Συνεδρίου, τον νόμο 4254/2014, τον νόμο 4270/2014 περί του δημοσίου λογιστικού, ο οποίος κατήργησε τον ν. 2362/1995, όπως αυτός ίσχυε μετά τις τροποποιήσεις του νόμου 3871/2010, αναθεωρώντας έτσι εκ βάθρων και εκσυγχρονίζοντας το δημόσιο λογιστικό, αλλά και τον νόμο 4337/2015.
Η ύλη δε διαρθρώνεται σε δύο βασικά μέρη: στο πρώτο μέρος, αναλύεται πολύπλευρα η έννοια του δημοσίου υπολόγου, με έμφαση ιδίως στο οργανικό και λειτουργικό κριτήριο βάσει των οποίων οριοθετείται η ιδιότητα του δημοσίου υπολόγου, στην έκταση της ευθύνης, η οποία αναγνωρίζεται ως προσωπική και περιουσιακή και διακρίνεται από την αστική ευθύνη των δημοσίων υπαλλήλων, στις ειδικές κατηγορίες δημοσίων υπολόγων, στους περιορισμούς και στις υποχρεώσεις των υπολόγων, καθώς και στην αρχή του ασυμβίβαστου υπολόγου-διατάκτη.
Στο δεύτερο μέρος, εξετάζεται αναλυτικά ο κατασταλτικός έλεγχος, διοικητικός και δικαστικός, στον οποίο υπόκεινται οι λογαριασμοί των δημοσίων υπολόγων, ένα πεδίο υψηλής σημασίας τόσο για την οριοθέτηση της ευρύτερης έννοιας της διαχείρισης των δημοσίων οικονομικών όσο και για τη χάραξη της εν γένει δημοσιονομικής πολιτικής. Πέραν των βασικών (εισαγωγικών) εννοιών του δημοσίου λογαριασμού, του ελλείμματος και της καταλογιστικής πράξης, έμφαση αποδίδεται ιδίως στον κατασταλτικό έλεγχο που ασκεί το Ελεγκτικό Συνέδριο, υπό το πρίσμα της ανάλυσης του αντικειμένου, της μεθοδολογίας, της διαδικασίας, των ειδικών περιπτώσεων του κατασταλτικού ελέγχου, αλλά και της ένδικης προστασίας που παρέχεται ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο πλαίσιο εκδίκασης διαφορών εκ των λογαριασμών δημοσίων υπολόγων.
Το έργο αυτό απευθύνεται πρωτίστως στους ίδιους τους υπολόγους του Δημοσίου, των ΟΤΑ και των ΝΠΔΔ για να γνωρίζουν εμπεριστατωμένα το αυστηρό πλαίσιο ευθύνης και ελέγχου στον οποίο υπόκεινται, στους προϊσταμένους και τους υπαλλήλους όλων των δημοσίων φορέων και οργανισμών που υπόκεινται στον κατασταλτικό έλεγχο, αλλά και στους ερευνητές και στους εφαρμοστές εν γένει του δημοσιονομικού δικαίου.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
Ι. Ελληνικές
ΙΙ. Ξενόγλωσσες
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΜΕΡΟΣ Α΄
ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΑΙ
Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΥΠΟΛΟΓΟΥ
Ι. Η έννοια του δημοσίου υπολόγου
Α. Το οργανικό-τυπικό κριτήριο
1. Η έννοια της διαχείρισης
α. Η διαχείριση δημοσίου χρήματος μέσα από τη νο-μολογία
β. Η διαχείριση δημοσίου υλικού μέσα από τη νομολογία
2. Η έννοια του δημοσίου χρήματος
Β. Το λειτουργικό-ουσιαστικό κριτήριο
1. Οι de jure υπόλογοι
2. Οι de facto υπόλογοι
3. Οι συνευθυνόμενοι
4. Οι αχρεωστήτως λαβόντες
ΙΙ. Διακρίσεις δημοσίων υπολόγων
Α. Ανάλογα με το όργανο στο οποίο λογοδοτούν
Β. Ανάλογα με το αντικείμενο της υπηρεσίας τους βάσει του άρθρου 150 παρ. 2 του ν. 4270/2014
1. Υπόλογοι χρηματικών ενταλμάτων προπληρωμής
2. Υπόλογοι προσωρινών χρηματικών ενταλμάτων
3. Διαχειριστές πάγιων προκαταβολών
4. Εφοριακοί και τελωνειακοί υπόλογοι - Ειδικοί ταμίες
5. Διαχειριστές έργων του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων
ΙΙΙ. Ασυμβίβαστα, περιορισμοί και υποχρεώσεις των δημοσίων υπολόγων
Α. Η αρχή του ασυμβίβαστου υπολόγου – διατάκτη
Β. Περιορισμοί και απαγορεύσεις επί των δημοσίων υπολόγων
Γ. Υποχρεώσεις δημοσίων υπολόγων
IV. Η ευθύνη του δημοσίου υπολόγου και η έκτασή της
Α. Η δημοσιολογιστική ευθύνη
1. Προϋποθέσεις στοιχειοθέτησης της δημοσιολογιστικής ευθύνης
2. Επιβολή προσαυξήσεων επί του ελλείμματος λόγω εκπρόθεσμης καταβολής
3. Η περίπτωση απαλλαγής των λογοδοτούντων δημοσίων υπολόγων λόγω απώλειας του άρθρου 63 του ν. 4129/2013
Β. Άλλες μορφές ευθύνης
1. Η αστική ευθύνη
2. Η πειθαρχική και ποινική ευθύνη
ΜΕΡΟΣ Β΄
Ο ΚΑΤΑΣΤΑΛΤΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΤΩΝ ΛΟΓΑΡΙΑΣΜΩΝ
ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΥΠΟΛΟΓΩΝ
Ι. Βασικές εννοιολογικές οριοθετήσεις
Α. Ο (δημόσιος) λογαριασμός
Β. Το έλλειμμα
1. Η έννοια του ελλείμματος
2. Η διαδικασία καταλογισμού του ελλείμματος
Γ. Η καταλογιστική πράξη
1. Έννοια, φύση και περιεχόμενο της καταλογιστικής πράξης
2. Αιτιολογία της καταλογιστικής πράξης
3. Το δικαίωμα προηγούμενης ακρόασης
ΙΙ. Διοικητικός έλεγχος και εποπτεία επί των δημοσίων υπολόγων
III. Ο κατασταλτικός έλεγχος των δημοσίων λογαριασμών που ασκείται από το Ελεγκτικό Συνέδριο
Α. Είδη κατασταλτικού ελέγχου
Β. Οι υπαγόμενες στον κατασταλτικό έλεγχο διαφορές
Γ. Αντικείμενο και μεθοδολογία κατασταλτικού ελέγχου
Δ. Η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης και τα ελεγκτικά πρότυπα του Διεθνούς Οργανισμού Ανωτάτων Ελεγκτικών Ιδρυμάτων (INTOSAI)
1. Η αρχή της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης ως περιεχόμενο του σύγχρονου κατασταλτικού ελέγχου
2. Τα ελεγκτικά πρότυπα του INTOSAI ως εργαλείο άσκησης κατασταλτικού ελέγχου
Ε. Διαδικασία άσκησης κατασταλτικού ελέγχου
ΣΤ. Ειδικές περιπτώσεις κατασταλτικού ελέγχου
1. Ο έλεγχος λογαριασμών των ΟΤΑ και των νομικών προσώπων τους
2. Ο έλεγχος των απολογισμών λοιπών ΝΠΔΔ και άλλων νομικών προσώπων
3. Εξειδικευμένες περιπτώσεις κατασταλτικού ελέγχου
Ζ. Λοιπές αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο πλαίσιο άσκησης του κατασταλτικού ελέγχου
1. Ο έλεγχος των δηλώσεων περιουσιακής κατάστασης («πόθεν έσχες»)
2. H παρακολούθηση των δημοσίων εσόδων
3. Ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο, ανεπίδεκτες είσπραξης
Η. Ένδικη προστασία ενώπιον του Ελεγκτικού Συνεδρίου στο πλαίσιο εκδίκασης διαφορών εκ των λογαριασμών δημοσίων υπολόγων
1. Ένδικα βοηθήματα και μέσα
α. Έφεση κατά καταλογιστικών πράξεων
β. Αναθεώρηση
i. Αναθεώρηση κατά καταλογιστικών πράξεων του Επιτρόπου
ii. Αναθεώρηση κατά αποφάσεων των Τμημάτων
γ. Ανακοπή
i. Ανακοπή (ερημοδικίας) - Τριτανακοπή
ii. Ανακοπή κατά των πράξεων στο πλαίσιο της διαδικασίας διοικητικής εκτέλεσης
δ. Αναίρεση
ε. Αίτηση επανάληψης της διαδικασίας
στ. Ένσταση ενώπιον του Κλιμακίου
2. Πρότυπη δίκη - Προδικαστικό ερώτημα
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ
Ι. Εγχειρίδια - Μονογραφίες
ΙΙ. Άρθρα - Μελέτες - Συμβολές σε Συλλογικά Έργα
ΙΙΙ. Σχόλια - Παρατηρήσεις σε Νομολογία
ΣΥΝΟΠΤΙΚΟ ΛΗΜΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ