Ε. Φωτιάδου, Η προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, 2022

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

ΚΥΡΙΟΤΕΡΕΣ ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΣΥΝΘΗΚΕΣ ΓΕΝΕΣΗΣ ΤΗΣ OLAF

Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις. Η καταπολέμηση της απάτης στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Α. Εννοιολογική οριοθέτηση των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης. Ο ενωσιακός προϋπολογισμός και το πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο

1. Γενικά

2. Τα έσοδα της Ένωσης στο πλαίσιο του συστήματος των ιδίων πόρων

3. Οι δαπάνες της Ένωσης και η κατανομή τους ανά τομέα ενωσιακής δράσης

Β. Το φαινόμενο της απάτης στην Ευρωπαϊκή Ένωση

1. Έννοια, μορφές και επιπτώσεις της απάτης στην Ένωση

2. Η διαδρομή του ενδιαφέροντος της Ένωσης για την καταπολέμηση της απάτης και η συμβολή της νομολογίας του ΔΕΕ

3. Η εξέλιξη του πρωτογενούς δικαίου και οι αναληφθείσες πρωτοβουλίες κανονιστικού περιεχομένου

II. H Ειδική μονάδα καταπολέμησης της απάτης (UCLAF) ως προκάτοχος της OLAF

Α. Η νομική φύση της UCLAF και η ανάπτυξη της επιχειρησιακής της δράσης

1. Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά της UCLAF κατά την ίδρυση και την εξέ­λιξή της

2. Δομή και αρμοδιότητες της UCLAF

3. Οι σχέσεις της UCLAF με τα κράτη μέλη και την Επιτροπή

Β. Αδυναμίες της UCLAF

1. Δομικά και λειτουργικά προβλήματα

2. Ο ρόλος του ΕλΣυν και του ΕυρΚοινβ στην ανάδειξη των τρωτών σημείων της UCLAF

3. Η δρομολόγηση πολιτικών εξελίξεων λόγω της ευρείας έκτασης των προ­βλημάτων της UCLAF. H συγκυρία της πτώσης της Επιτροπής Santer

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

Η ΝΟΜΙΚΗ ΦΥΣΗ ΤΗΣ OLAF ΚΑΙ Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ

ΣΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΤΗΣ EΝΩΣΗΣ

I. Η ίδρυση της OLAF ως μέσο αναμόρφωσης του συστήματος καταπολέμησης της απάτης

Α. Πρόδρομες ενέργειες

1. Διαμόρφωση των συνθηκών προς ανάληψη δράσης

2. Οι πρωτοβουλίες της Επιτροπής για την ίδρυση της OLAF

B. Το θεσμικό πλαίσιο της ίδρυσης και λειτουργίας της OLAF

1. Η ιδρυτική πράξη και ο κανονισμός λειτουργίας της OLAF

2. Η διοργανική συμφωνία για τις εσωτερικές έρευνες εντός των θεσμικών οργάνων. Ειδικά η περίπτωση της ΕΚΤ

3. Το εσωτερικό εγχειρίδιο της OLAF

4. Η επιλογή της νομικής βάσης των πράξεων που διέπουν τη λειτουργία της OLAF

Γ. Ένταξη του νομοθετικού πλαισίου που διέπει την OLAF στο σύστημα των Συν­θηκών

1. Το καθεστώς πριν από τη Συνθήκη της Λισαβόνας

2. Το άρθρο 325 ΣΛΕΕ

3. Ειδικά η παρ. 3 του άρθρου 325 ΣΛΕΕ. Ο συντονισμός κρατών μελών και Ένωσης

4. Το ζήτημα των ποινικών κυρώσεων για την προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης

ΙΙ. Νομική φύση της OLAF

Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

1. Η σημασία προσδιορισμού των μορφολογικών χαρακτηριστικών της OLAF

2. Η επίδραση του μοντέλου της UCLAF στη νομική φύση της OLAF. Αρνητικές και θετικές πτυχές

3. Τα ζητήματα νομικής μορφής στις νομοθετικές προτάσεις

Β. Οντολογική προσέγγιση. Αρνητικός προσδιορισμός της νομικής φύσης της OLAF

1. Διάκριση από τον «οργανισμό»

2. Διάκριση από λοιπές δομές και την Ευρωπαϊκή Εισαγγελία

Γ. Θετικός προσδιορισμός της νομικής φύσης της OLAF

1. Η ένταξη της OLAF στην Επιτροπή

2. Η ανεξαρτησία της OLAF

3. Η εποπτεία επί της OLAF ως παράγοντας ενίσχυσης της ανεξαρτησίας της

4. Άλλες λειτουργίες του καθεστώτος εποπτείας και εκφάνσεις του εποπτικού μηχανισμού

Δ. Η OLAF στο δομικό σχήμα των σύνθετων διοικητικών διαδικασιών

IΙΙ. Δομή και οργάνωση

Α. Η επιτροπή εποπτείας

1. Σύνθεση της επιτροπής εποπτείας

2. Αρμοδιότητες και ακολουθούμενη διαδικασία από την επιτροπή εποπτείας

Β. Γενικός Διευθυντής

1. Διορισμός, θητεία, παύση

2. Αρμοδιότητες

Γ. Οργανωτικά τμήματα (διευθύνσεις και μονάδες)

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ OLAF

Ι. Διεξαγωγή ερευνών

Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

Β. Εξωτερικές έρευνες

1. Έννοια και νομική βάση των εξωτερικών ερευνών

2. Αντικείμενο εξωτερικών ερευνών. Συνήθεις παρατυπίες

3. Υποθέσεις ελληνικού ενδιαφέροντος.

4. Τρόπος διεξαγωγής των εξωτερικών ερευνών. Εξουσίες έρευνας

Γ. Εσωτερικές έρευνες

1. Έννοια και νομική βάση των εσωτερικών ερευνών

2. Συνήθη ζητήματα εσωτερικών ερευνών

3. Τρόπος διεξαγωγής των ερευνών

Δ. Η ακολουθούμενη διαδικασία κατά τη διεξαγωγή ερευνών

1. Κίνηση της διαδικασίας. Εισερχόμενες πληροφορίες

2. Διαχείριση και αξιολόγηση των εισερχόμενων πληροφοριών

3. Λήψη απόφασης για κίνηση έρευνας βάσει των πληροφοριών

4. Διενέργεια και περάτωση της διαδικασίας ερευνών. Έκδοση έκθεσης

5. Ο μηχανισμός παραπόνων κατά τη διαδικασία διεξαγωγής των ερευνών και ο ελεγκτής διαδικαστικών εγγυήσεων

Ε. Παρακολούθηση της εξέλιξης των ερευνών

1. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

2. Παρακολούθηση της πειθαρχικής και δικαστικής συνέχειας των ερευνών

3. Παρακολούθηση της δημοσιονομικής, διοικητικής και νομοθετικής συνέχει­ας των ερευνών

ΙΙ. Οι συνεργασίες της OLAF σε ενωσιακό και εθνικό επίπεδο

Α. Συνεργασία σε ευρωπαϊκό επίπεδο

1. Η συνεργασία με τα όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα όρια μεταξύ συνερ­γασίας και λογοδοσίας

2. Ειδικά η συνεργασία με την Europol

3. Ειδικά η συνεργασία με την Eurojust

Β. Συνεργασία με τα κράτη μέλη

1. Υποθέσεις συντονισμού και κοινές ομάδες έρευνας

2. Ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ της OLAF και των κρατών μελών

3. Ειδικά η συνεργασία με τις ελληνικές αρχές

Γ. Συνεργασία με τρίτες χώρες και διεθνείς οργανισμούς

ΙΙΙ. Συμβουλευτική αρμοδιότητα

Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

Β. Η συνεισφορά της OLAF στην ανάπτυξη πολιτικής καταπολέμησης της απάτης

1. Συμμετοχή στη διαμόρφωση νομοθετικών προτάσεων

2. Η διαδικασία θωράκισης κατά της απάτης

Γ. Παροχή τεχνικής συνδρομής

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΕΝΝΟΜΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗ ΔΡΑΣΗ ΤΗΣ OLAF

Ι. Η προστασία των θεμελιωδών δικαιωμάτων κατά τη δράση της OLAF

Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

1. Τα θεμελιώδη δικαιώματα στη διαδρομή της εξέλιξης της OLAF

2. Η κατοχύρωση των θεμελιωδών δικαιωμάτων στο κανονιστικό πλαίσιο λειτουργίας της OLAF

Β. Οι διαδικαστικές εγγυήσεις των υπό έρευνα προσώπων

Γ. Ειδικά το δικαίωμα αποτελεσματικής δικαστικής προστασίας

1. Κατοχύρωση και λειτουργία του δικαιώματος

2. Σημασία του δικαιώματος ως προς την δράση της OLAF

ΙΙ. Προσφυγή ακύρωσης κατά πράξεων της OLAF

A. Αντικείμενο της προσφυγής

1. Πράξεις της OLAF

2. Ιδιαιτερότητες των πράξεων της OLAF

3. Η αντιμετώπιση των πράξεων της OLAF στην ελληνική έννομη τάξη

Β. Νομολογιακή αντιμετώπιση της προσφυγής ακύρωσης κατά πράξεων της OLAF

1. Ο κανόνας του απαραδέκτου και η εφαρμογή του στις υποθέσεις της OLAF

2. Κάμψη του νομολογιακού κανόνα περί απαραδέκτου στην περίπτωση της OLAF

3. Αξιολόγηση της νομολογιακής αντιμετώπισης της προσφυγής ακύρωσης κατά πράξεων της OLAF

ΙΙΙ. Ευθύνη της Ένωσης από παράνομη δράση της OLAF

Α. Προϋποθέσεις ευδοκίμησης της αγωγής αποζημίωσης

1. Γενικά. Φύση και προϋποθέσεις του ενδίκου βοηθήματος

2. Απονομή δικαιωμάτων στους ιδιώτες από τους κανόνες δικαίου που διέ­πουν τη δράση της OLAF

3. Κατάφωρη παράβαση των κανόνων δικαίου από την OLAF

4. Αιτιώδης σύνδεσμος μεταξύ της παράνομης συμπεριφοράς της OLAF και της ζημίας των υπό έρευνα προσώπων

Β. Αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας της αγωγής αποζημίωσης στην περί­πτω­ση της OLAF

IV. Λοιπές μορφές έννομης προστασίας απέναντι στη δράση της OLAF

Α. Προσωρινή έννομη προστασία

Β. Παρεμπίπτων δικαστικός έλεγχος των πράξεων της OLAF

1. Ενώπιον των ενωσιακών δικαστηρίων.

2. Ενώπιον των εθνικών δικαστηρίων

Γ. Ειδικά η έννομη προστασία των υπαλλήλων της Ένωσης

Δ. Εξωδικαστικοί μηχανισμοί ελέγχου

1. Ο Ευρωπαίος Διαμεσολαβητής (ΕΔ)

2. Ο Ευρωπαίος Επόπτης Προστασίας Δεδομένων (ΕΕΠΔ)

ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ

ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΤΗΣ OLAF. ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ ΚΑΤΟΠΙΝ ΣΥΣΤΑΣΗΣ

ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΑΣ

Ι. Αναγκαιότητα μεταβολών και παρεμβάσεων στο καθεστώς της OLAF

Α. Η κατεύθυνση των αλλαγών στο καθεστώς της OLAF και τα μέσα υλοποίησής τους υπό το πρίσμα της εξέλιξης του ΧΕΑΔ και του νέου κανονισμού 2020/2223

Β. Θεσμική αναμόρφωση της OLAF

1. Ζητήματα μορφής. Ανεξαρτησία

2. Εποπτικός μηχανισμός

3. Σχέσεις της OLAF με τους εταίρους της

4. Νομική θέση των ιδιωτών

Γ. Βελτίωση του λειτουργικού πλαισίου της OLAF

1. Αποσόβηση πολυμέρειας και κατακερματισμού. Ανάγκη αυτόνομης ρύθμισης

2. Ενίσχυση των μέσων έρευνας και απονομή κυρωτικών εξουσιών

ΙΙ. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία ως μοχλός αναμόρφωσης της OLAF

Α. Συνθήκες γένεσης

1. Το ιστορικό υπόβαθρο της σύστασης της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Από το Corpus Juris στον κανονισμό ενισχυμένης συνεργασίας 2017/1939

2. Εριζόμενα ζητήματα

Β. Βασικά χαρακτηριστικά της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας

1. Δομικά χαρακτηριστικά

2. Λειτουργικά χαρακτηριστικά

Γ. Διάδραση με την OLAF

1. Γενικά. Η ανάγκη συμπληρωματικής πρόσληψης των ρόλων της OLAF και της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας

2. Οι κανονιστικές προβλέψεις ρύθμισης της μεταξύ τους σχέσης

3. Σχέση ιεραρχίας ή συνεργασίας;

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΝΟΜΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ