Ε. Δούση, Ο.Η.Ε., 2008

Μέχρι προσφάτως, το ζήτημα της εφαρμογής του δικαίου περί διεθνούς ευθύνης στα Ηνωμένα Έθνη αφορούσε μόνο τους ειδικούς και τις νομικές υπηρεσίες του Οργανισμού που αντιμετώπιζαν σποραδικά αιτήματα επανορθώσεως ζημιών που προκλήθηκαν από τις ειρηνευτικές αποστολές.

Η κατάσταση αυτή έχει μεταβληθεί τα τελευταία χρόνια. Οι ειρηνευτικές αποστολές των Ηνωμένων Εθνών πολλαπλασιάστηκαν, απέκτησαν νέα, πιο δυναμική, μορφή και ευρύτερες εντολές απ’ ό,τι στο παρελθόν. Παράλληλα, σε πολλές περιπτώσεις, Κράτη μέλη και περιφερειακοί οργανισμοί προθυμοποιήθηκαν είτε να συνεργαστούν με ειρηνευτικές δυνάμεις των Ηνωμένων Εθνών είτε να ενεργήσουν αυτοτελώς, χρησιμοποιώντας όλα τα απαραίτητα μέτρα για την επιβολή, την αποκατάσταση ή την εδραίωση της ειρήνης σε μία περιοχή. Όπως αποδεικνύει η πρόσφατη πρακτική, η παρουσία ξένων στρατιωτικών δυνάμεων και άλλου προσωπικού (πολιτικού προσωπικού ή αστυνομικών δυνάμεων) σε διάφορες περιοχές κρίσεων ανά τον πλανήτη και, ιδίως, η εμπλοκή τους σε ένοπλες συρράξεις ή στη μεταβατική διοίκηση εδαφών είναι πολύ πιθανό να εγείρουν προβλήματα διεθνούς ευθύνης Κρατών και διεθνών οργανισμών.

Το κεντρικό ερώτημα γύρω από το οποίο περιστρέφεται η ανά χείρας μελέτη είναι εάν σε σχέση με τις επιχειρησιακές δραστηριότητες που πραγματοποιούνται απευθείας από τα Ηνωμένα Έθνη ή μετά από έγκρισή τους, αποδέκτης της υποχρεώσεως επανορθώσεως μιας αδικοπραξίας είναι ο ίδιος ο Οργανισμός ή/και τα Κράτη μέλη που διαθέτουν το αναγκαίο δυναμικό για την υλοποίηση των επιχειρήσεων ή ακόμη και άλλοι οργανισμοί που συμμετέχουν στις επιχειρήσεις.

Το πρώτο μέρος εξετάζει την ευθύνη των Ηνωμένων Εθνών από μία θεωρητική οπτική γωνία, διερευνά δηλαδή εάν και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορεί να στοιχειοθετηθεί διεθνής ευθύνη του Οργανισμού για διεθνείς αδικοπραξίες. Η διερεύνηση πραγματοποιείται υπό το φως της διεθνούς πρακτικής και των προτάσεων της Επιτροπής διεθνούς δικαίου για την ευθύνη των διεθνών οργανισμών. Το δεύτερο μέρος επικεντρώνεται στην απόδοση ευθύνης στο πλαίσιο των επιχειρησιακών δραστηριοτήτων που υλοποιούνται υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών ή μετά από έγκρισή τους.

Η Εμμανουέλα Δούση σπούδασε πολιτικές επιστήμες και νομικά στα Πανεπιστήμια Αθηνών και Παρισίων (Paris I, Panthéon-Sorbonne). Έλαβε δύο μεταπτυχιακά διπλώματα ειδίκευσης (Diplôme d’études approfondies) στο διεθνές δίκαιο/διεθνείς οργανισμούς και στο δίκαιο του περιβάλλοντος. Ολοκλήρωσε τις μεταπτυχιακές της σπουδές με διδακτορικό στο διεθνές δίκαιο. Το 2002 εξελέγη λέκτορας διεθνών θεσμών στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Τα επιστημονικά της ενδιαφέροντα περιστρέφονται γύρω από θέματα σχετικά με τις πηγές του διεθνούς δικαίου, τους διεθνείς οργανισμούς, την επίλυση διεθνών διαφορών, την προστασία του περιβάλλοντος.

-----------------------------------

United Nations peace operations are unique instruments which, over the years, have become indispensable tools for the management of crises and conflicts threatening international peace and security. During the last decades, peace operations have increased in number. Whereas sixteen peace operations were launched between 1948 and 1990, over forty have been organised since 1990. Today, the 17 ongoing operations engage approximately 100,000 people from over 112 countries. At the same time, peace operations have become more complex and broader in scope. Their role is not limited to separating combatants or ceasefire supervision (as in the case of Cyprus). In addition, they also make a qualitative contribution to the resolution of conflicts and tensions, whether by monitoring elections (Haiti), by humanitarian aid distribution, or even by undertaking interim administration of territories (as has been the case, for example, in East Timor and Kosovo). In the Kosovo case in particular, the UN peace mission's mandate included a range of tasks such as introducing legislation, training police officers, resettling refugees, organising institutions etc.

Furthermore, the complex issue of the UN's international responsibility with regard to the violation of international humanitarian law or human rights by its own personnel is also analysed in depth, despite its complex nature due to the involvement of multiple entities. Until recently, this issue remained low on the agenda of experts and the Organisation's legal department, since requests for reparations for damages caused by peace missions were limited. The multiplication of peace operations and the broadening of their mandates have led to a rise in international law violations. The large number of complaints received daily at the UN's New York Headquarters confirms this.

This book examines the UN's responsibility from a theoretical viewpoint: it considers whether, and under what conditions, responsibility on the Organisation's part for international law violations could be substantiated. The research conducted took into account the international practice in this field, as well as the International Law Commission's draft proposals on the responsibility of international organisations.

The author’s methodology and theoretical approach, extensive and well structured argumentation regarding the history of UN peace operations, their taxonomy and classification, the key aspects of each (covering all UN operations ever conducted, a complete listing of which is appended), the issues, and particularly the legal issues, that arose, as well as the legal status of the military and civilian personnel participating in these operations, make this book a remarkable monograph on international responsibility and peace operations.