Δ. Παπαστερίου, Γενικές αρχές αστικού δικαίου, 2η έκδ., 2009

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

§ 1. Το δίκαιο

Ι. Έννοια του δικαίου

Α. Εννοιολογική οριοθέτηση

1. Γενικά

2. Σχετικά με την έννοια του δικαίου

Β. Η έννομη τάξη

Γ. Χαρακτηριστικά του δικαίου

Δ. Ουσιαστικό θεμέλιο του δικαίου

Ε. Κανόνες ηθικής

Στ. Κοινωνική ηθική

Ζ. Εθιμοτυπία

Η. Κανόνες δεοντολογίας

II. Διαίρεση του δικαίου

Α. Γενικά

Β. Ιδιωτικό και δημόσιο δίκαιο

Γ. Σχέσεις Ιδιωτικού και Δημόσιου Δικαίου

1. Το φαινόμενο της αυτονομήσεως

2. Δημοσιοποίηση και ιδιωτικοποίηση του Δικαίου

3. Ο αέναος διάλογος ως έκφραση ενότητας

III. Οι Γενικές Αρχές του Αστικού Δικαίου

Α. Γενικά

Β. Έννοια Αστικού Δικαίου

Γ. Κλάδοι Αστικού Δικαίου

Δ. Αντικείμενο Γενικών Αρχών

Ε. Βασικά χαρακτηριστικά και θεμελιώδεις αρχές

1. Βασικά χαρακτηριστικά

2. Θεμελιώδεις αρχές

§ 2. Πορεία του Αστικού Δικαίου από το βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ενώσεως

Ι. Βυζαντινορωμαϊκό δίκαιο

II. Επιστήμη του δικαίου των πανδεκτών

III. Τοπικά δίκαια

IV. Προσωπικά δίκαια

V. Αστικός Κώδικας

Α. Ιστορικά

Β. Νομοτεχνική ΑΚ

VI. Άλλα νομοθετήματα Αστικού Δικαίου

VII. Εισαγωγικός νόμος Αστικού Κώδικα

VIII. Ο Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας

IX. Ο νόμος 1329/1983

Χ. Το Δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ενώσεως

Α. Γενικά

Β. Διαπλοκή κοινοτικής και ελληνικής έννομης τάξης

XI. Ευρωπαϊκό Αστικό Δίκαιο

Α. Γενικά

Β. Οι υπάρχουσες ρυθμίσεις Αστικού Δικαίου. Μια πρώτη συγκριτική προσέγγιση

Γ. Εκτιμήσεις σε σχέση με το Ευρωπαϊκό Αστικό Δίκαιο

§ 3. Νομολογία

Ι. Εισαγωγικά

ΙΙ. Η δικαστική απόφαση

ΙΙΙ. Η νομολογία

IV. Η δικαιοπλαστική δράση των δικαστών

V. Οι σχέσεις ΑΠ και κατώτερων δικαστηρίων

§ 4. Νομική επιστήμη

I. Σκοπός

II. Αντικείμενο

III. Έρευνα και καλλιέργεια του δικαίου

§ 5. Βιβλιογραφία Γενικών Αρχών

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

ΟΙ ΚΑΝΟΝΕΣ ΔΙΚΑΙΟΥ

§ 6. Έννοια του κανόνα δικαίου

Ι. Εισαγωγικά

ΙΙ. Εννοιολογικός προσδιορισμός κανόνα δικαίου

Α. Ορισμός

Β. Τα επί μέρους στοιχεία

1. Πρόταση που περιέχει ρύθμιση

2. Πρόταση γενική

3. Πρόταση αφηρημένη

§ 7. Πηγές (των κανόνων) δικαίου

Ι. Έννοια πηγών δικαίου

ΙΙ. Πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές δικαίου

Α. Πρωτογενείς πηγές δικαίου

1. Ο νόμος

2. Το έθιμο

3. Οι γενικώς παραδεδεγμένοι κανόνες του διεθνούς δικαίου

Β. Δευτερογενείς πηγές δικαίου

1. Εισαγωγικά

2. Συνήθειες και συναλλακτικά ήθη

3. Χρηστά ήθη

4. Αντικειμενική καλή πίστη

5. Συλλογικές συμβάσεις εργασίας και διαιτητικές αποφάσεις

ΙΙΙ. Πηγές του Αστικού Δικαίου

§ 8. Διακρίσεις των κανόνων δικαίου

Ι. Γενικοί κανόνες, τοπικοί κανόνες και προσωπικά δίκαια

Α. Γενικοί ή τοπικοί κανόνες

Β. Γενικοί κανόνες και προσωπικά δίκαια

ΙΙ. Κανόνες γενικού δικαίου, ειδικού δικαίου και ατομικού δικαίου

III. Κανόνες κοινού δικαίου και κανόνες εξαιρετικού δικαίου

IV. Διάκριση των κανόνων δικαίου σύμφωνα με το περιεχόμενό τους

Α. Αυτοτελείς και μη αυτοτελείς

Β. Επιτακτικοί (ή απαγορευτικοί) και κανόνες που περιέχουν παραχωρήσεις ή παρέχουν εξουσίες

Γ. Ερμηνευτικοί, κανόνες που περιέχουν πλάσμα και κανόνες που περιέχουν τεκμήριο

1. Ερμηνευτικοί κανόνες

2. Κανόνες που περιέχουν πλάσμα

3. Κανόνες που περιέχουν τεκμήριο

V. Κανόνες ενδοτικού δικαίου και κανόνες αναγκαστικού δικαίου

Α. Γενικά

Β. Κανόνες ενδοτικού δικαίου

Γ. Κανόνες αναγκαστικού δικαίου

1. Έννοια

2. Το ΑΚ 3 σε συσχέτιση με το ΑΚ 33

Δ. Κριτήρια χαρακτηρισμού

1. Το κείμενο της διατάξεως

2. Το αντικείμενο του κανόνα δικαίου

3. Ο σκοπός του κανόνα δικαίου σε συσχέτιση και με το γενικότερο συμφέρον που υπηρετεί

VI. Κανόνες αυστηρού δικαίου και κανόνες επιεικούς δικαίου

VII. Κανόνες που περιέχουν γενικές ρήτρες

Α. Γενικά

Β. Εννοιολογική προσέγγιση

Γ. Η ειδίκευση

VIIΙ. Κανόνες τέλειοι και ατελείς

§ 9. Ιεραρχία κανόνων δικαίου

§ 10. Χρονικά όρια ισχύος των κανόνων δικαίου

Ι. Έναρξη ισχύος του κανόνα δικαίου

Α. Ο νόμος

Β. Το έθιμο

II. Λήξη της ισχύος των κανόνων δικαίου

Α. Νόμος ορισμένης διάρκειας

Β. Κατάργηση νόμου

1. Τυπική ισχύς του καταργητικού νόμου

2. Ισοδυναμία των πηγών του δικαίου

3. Ρητή ή σιωπηρή κατάργηση

Γ. Κατάργηση εθίμου

III. Αναδρομική ισχύς των κανόνων δικαίου

Α. Γενικά

Β. Οι σχέσεις παρελθόντος – Έκταση αναδρομικής ισχύος

1. Γενικά

2. Θεωρία των κεκτημένων δικαιωμάτων

3. Θεωρία της γνήσιας και μη γνήσιας αναδρομής

Γ. Γνήσια αναδρομή στο ΑΚ 2

Δ. Ρητή και σιωπηρή αναδρομή

Ε. Τελικές σκέψεις

§ 11. Δομή των κανόνων δικαίου

Ι. Εισαγωγικά

ΙΙ. Μέθοδος διατυπώσεως κανόνων δικαίου

Α. Αφηρημένες νομικές έννοιες

Β. Λογική δομή

Γ. Συγκρότηση συστήματος

ΙΙΙ. Περιεχόμενο κανόνων δικαίου

Α. Νομοτυπική μορφή κανόνων δικαίου

Β. Έννομη συνέπεια

Γ. Υπόθεση και απόδοση κανόνων δικαίου

§ 12. Ερμηνεία (των κανόνων) δικαίου

Ι. Γενικές παρατηρήσεις

ΙΙ. Εννοιολογικός προσδιορισμός

ΙΙΙ. Σκοπός της ερμηνείας

IV. Κανόνες δικαίου ως αντικείμενο ερμηνείας

V. «Αυθεντική» ερμηνεία και «επιστημονική» ερμηνεία

VΙ. «Μέθοδοι» ερμηνείας

Α. Γενικά

Β. Γραμματική, λογική, τελολογική

1. Γραμματική ερμηνεία

2. Λογική ερμηνεία

3. Τελολογική ερμηνεία

Γ. Σύνθεση των μεθόδων

VΙI. Το αποτέλεσμα της ερμηνείας

Α. «Διορθωτική» ερμηνεία

1. Έννοια

2. Μορφές διορθωτικής ερμηνείας

Β. «Καταργητική» ερμηνεία

VΙIΙ. Νεώτερες «μορφές» ερμηνείας

Α. Εισαγωγικά

Β. Η εναρμονισμένη με το Σύνταγμα ερμηνεία

Γ. Η εναρμονισμένη με το κοινοτικό δίκαιο ερμηνεία

Δ. Η σύμφωνη με την ΕΣΔΑ ερμηνεία

ΙΧ. Αναλογία

Χ. Ανάλογη εφαρμογή διατάξεων κατά παραπομπή του νόμου

XΙ. Αναζήτηση του νοήματος του νόμου στις γενικές ρήτρες

§ 13. Εφαρμογή των κανόνων δικαίου

Ι. Εισαγωγικά

ΙΙ. Έννοια

Α. Εννοιολογικός προσδιορισμός

Β. Τα επί μέρους στοιχεία

1. Τα πραγματικά περιστατικά

2. Ο κανόνας δικαίου

3. Η υπαγωγή

Γ. Ο ρόλος του δικαστή

Δ. Μερικές παρατηρήσεις

§ 14. Συρροή νόμων

Ι. Εισαγωγικά

ΙΙ. Έννοια συρροής νόμων

ΙΙΙ. Είδη συρροής νόμων

Α. Σωρευτική συρροή

Β. Διαζευκτική συρροή

Γ. Αντιφατική συρροή

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

ΤΟ ΔΙΚΑΙΩΜΑ

§ 15. Ιδιωτική έννομη σχέση. Δικαίωμα και υποχρέωση

Ι. Εισαγωγικά

II. Έννομη σχέση

Α. Έννοια

Β. Εννοιολογικά στοιχεία της έννομης σχέσης

1. Το πρόσωπο, ως φορέας της έννομης σχέσης

2. Η βιοτική σχέση, ως αντικείμενο της έννομης σχέσης

3. Το στοιχείο του χρόνου

Γ. Είδη έννομων σχέσεων ιδιωτικού δικαίου

1. Προλεγόμενα

2. Ενοχική σχέση

3. Εμπράγματη σχέση

4. Οικογενειακή σχέση

5. Κληρονομική σχέση

Δ. Έννομες συνέπειες των έννομων σχέσεων

III. Θεσμός

IV. Νομική κατάσταση

V. Δικαίωμα

Α. Εννοιoλογικός προσδιορισμός

Β. Επί μέρους εννοιολογικά στοιχεία

1. Εξουσία

2. Ικανοποίηση έννομου συμφέροντος

3. Εκπλήρωση κοινωνικής αποστολής

Γ. Αντικείμενο

Δ. Καρποί δικαιώματος

Ε. Το δικαίωμα ως αντικείμενο της δίκης

VI. Έννομο συμφέρον

VII. Υποχρέωση

VIII. Λειτούργημα

IX. Βάρος

Χ. Δέσμευση

§ 16. Διακρίσεις δικαιωμάτων

Ι. Εισαγωγικά

II. Ενοχικά, εμπράγματα, οικογενειακά και κληρονομικά δικαιώματα

Α. Ενοχικά δικαιώματα

Β. Εμπράγματα δικαιώματα

Γ. Οικογενειακά δικαιώματα

Δ. Κληρονομικά δικαιώματα

III. Εξουσιαστικά και διαπλαστικά δικαιώματα

Α. Γενικά

Β. Εξουσιαστικά δικαιώματα

1. Έννοια

2. Απόλυτα και σχετικά δικαιώματα

α. Απόλυτα δικαιώματα

β. Σχετικά δικαιώματα

Γ. Διαπλαστικά δικαιώματα

1. Έννοια

2. Χαρακτηριστικά

3. Προσωποπαγή και μη προσωποπαγή δικαιώματα

IV. Ολοκληρωμένα και ατελή δικαιώματα. Προσδοκία δικαιώματος

Α. Ολοκληρωμένα και ατελή δικαιώματα

Β. Προσδοκία δικαιώματος

V. Προσωποπαγή και μη προσωποπαγή δικαιώματα. Πραγματοπαγή δικαιώματα

VΙ. Περιουσιακά, προσωπικά, μικτής φύσης

VII. Διαιρετά και αδιαίρετα δικαιώματα

Α. Γενικά

Β. Διαιρετά

Γ. Αδιαίρετα

VIII. Κύρια και παρεπόμενα δικαιώματα

Α. Γενικά

Β. Κύρια

Γ. Παρεπόμενα

Δ. Συγκριτικές παρατηρήσεις

IX. Δικαίωμα στην προσωπικότητα

Α. Έννοια

Β. Φορείς

Γ. Νομική φύση

Δ. Προσβολή της προσωπικότητας και προστασία του ΑΚ 57

1. Στοιχεία της νομοτυπικής μορφής του ΑΚ 57, παρ. 1, εδ. α΄

2. Έννομη συνέπεια του ΑΚ 57, παρ. 1, εδ. α΄

3. Το ΑΚ 57, παρ. 1, εδ. β΄ (προσβολή της μνήμης αποθανόντος)

Ε. Προσβολή του ονόματος και προστασία του (ΑΚ 58)

1. Προλεγόμενα

2. Έννοια και στοιχεία του ονόματος

3. Το δικαίωμα στο όνομα

4. Κτήση του ονόματος

5. Μεταβολή ονόματος

6. Προστασία του ονόματος

Στ. Ικανοποίηση ηθικής βλάβης

1. Γενικά

2. Η νομοτυπική μορφή του ΑΚ 59, εδ. α΄

3. Έννομη συνέπεια του ΑΚ 59, εδ. α΄

Ζ. Τα νομικά πρόσωπα

Η. Προσβολή στα προϊόντα της διάνοιας και προστασία

§ 17. Αξίωση

Ι. Έννοια της αξιώσεως

Α. Εισαγωγικά

Β. Εννοιολογικός προσδιορισμός

Γ. Η αξίωση στα απόλυτα δικαιώματα

Δ. Η αξίωση στα σχετικά δικαιώματα

ΙΙ. Είδη αξιώσεων

III. Συρροή αξιώσεων

Α. Εισαγωγικά

Β. Εννοιολογική προσέγγιση

Γ. Ειδικά ζητήματα

§ 18. Αγωγή

Ι. Εισαγωγικά

ΙΙ. Αγωγή από ουσιαστική άποψη

ΙΙΙ. Αγωγή από τυπική άποψη

§ 19. Ένσταση

Ι. Έννοια

Α. Γενικά

Β. Εννοιολογική προσέγγιση

II. Άσκηση ενστάσεως

III. Διακρίσεις ενστάσεων

Α. Γνήσιες και καταχρηστικές

Β. Αναβλητικές και ανατρεπτικές

Γ. Προσωποπαγείς και πραγματοπαγείς

Δ. Αυτοτελείς και μη αυτοτελείς

§ 20. Σύσταση και απώλεια δικαιώματος

Ι. Σύσταση του δικαιώματος

Α. Γενικά

Β. Έννοια

ΙΙ. Διαδοχική πλήρωση των συστατικών στοιχείων

III. Κτήση δικαιώματος

Α. Έννοια κτήσης

Β. Πρωτότυπη και παράγωγη κτήση

1. Πρωτότυπη

2. Παράγωγη

IV. Αλλοίωση δικαιώματος

Α. Αλλοίωση υποκειμενική

Β. Αλλοίωση αντικειμενική

V. Απώλεια δικαιώματος

Α. Έννοια

Β. Διακρίσεις

1. Ολική ή μερική απώλεια

2. Απώλεια με τη θέληση ή χωρίς τη θέληση του δικαιούχου

VI. Σύσταση και απώλεια αξιώσεως

§ 21. Άσκηση του δικαιώματος

Ι. Έννοια

ΙΙ. Περιεχόμενο της ασκήσεως

Α. Απόλαυση των ωφελειών

Β. Διάθεση δικαιώματος

Γ. Προστασία δικαιώματος

III. Υποκείμενα ασκήσεως

IV. Προαιρετική η άσκηση

V. Όρια της ασκήσεως

§ 22. Σύγκρουση δικαιωμάτων

§ 23. Κατάχρηση δικαιώματος

Ι. Eισαγωγικά

ΙΙ. Νομοτυπική μορφή του ΑΚ 281

Α. Δικαίωμα

Β. Άσκηση του δικαιώματος

1. Πράξεις ασκήσεως δικαιώματος

2. Αρνητική κατάχρηση δικαιώματος

3. Κατάχρηση στην κτήση δικαιώματος

4. Το ζήτημα της αδράνειας

Γ. Προφανής υπέρβαση ορίων (Κατάχρηση)

1. Επιβαλλόμενα όρια

2. Προφανής υπέρβαση των ορίων

III. Νομική φύση του ΑΚ 281

IV. Συνέπειες καταχρήσεως

V. Δικονομικά θέματα

VI. Κατάχρηση και Γ.Ο.Σ.

§ 24. Προστασία δικαιώματος

Ι. Εισαγωγικά

ΙΙ. Προσβολή του δικαιώματος

ΙΙΙ. Μέτρα προς άρση της προσβολής

Α. Αναγνώριση της προστασίας του δικαιώματος

Β. Εξασφάλιση απονομής δικαιοσύνης

Γ. Τρόποι παροχής έννομης προστασίας

1. Ένδικη προστασία

2. Αυτοδύναμη προστασία

IV. Η αυτοδύναμη προστασία ειδικότερα

V. Αυτοδικία

Α. Γενικά

Β. Η νομοτυπική μορφή του ΑΚ 282

1. Το πρόσωπο που αυτοδικεί ως φορέας αξιώσεως

2. Η βοήθεια της αρχής να μην μπορεί να φτάσει έγκαιρα

3. Αναβολή στην ικανοποίηση της αξιώσεως

4. Κίνδυνος από την αναβολή να ματαιωθεί ή να δυσκολευτεί σημαντικά η πραγμάτωση της αξιώσεως

5. Πράξη αυτοδικίας

6. Τήρηση του απαιτούμενου μέτρου

Γ. Η έννομη συνέπεια του ΑΚ 282

Δ. Η νομική φύση του κανόνα δικαίου του ΑΚ 282

Ε. Το ΑΚ 283

VI. Άμυνα

Α. Γενικά

Β. Η νομοτυπική μορφή του ΑΚ 284

1. Επίθεση

2. Επίθεση άδικη και παρούσα

3. Επίθεση κατά του ίδιου ή τρίτου

4. Επιβαλλόμενη υπεράσπιση

Γ. Έννομη συνέπεια

VII. Κατάσταση ανάγκης

Α. Γενικά

Β. Η νομοτυπική μορφή του ΑΚ 285

1. Καταστροφή ξένου πράγματος

2. Η ανάγκη καταστροφής

3. Κίνδυνος επικείμενος

4. Κίνδυνος που να απειλεί ζημία δυσαναλόγως μεγαλύτερη

5. Απειλή ζημίας είτε γι’ αυτόν που καταστρέφει είτε για τρίτο

Γ. Η έννομη συνέπεια

Δ. Η υποχρέωση για αποζημίωση του ΑΚ 286

1. Υποχρέωση για αποζημίωση σε υπαίτια κατάσταση ανάγκης

2. Υποχρέωση για εύλογη αποζημίωση σε ανυπαίτια κατάσταση ανάγκης

3. Αναγωγή

ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ

ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ

§ 25. Γενικά για τα πρόσωπα

Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΙΙ. Ο άνθρωπος

ΙΙΙ. Τα νομικά πρόσωπα

IV. Ενώσεις προσώπων χωρίς νομική προσωπικότητα

§ 26. Τα φυσικά πρόσωπα

§ 27. Ιδιότητες ή καταστάσεις φυσικών προσώπων

Ι. Φύλο

ΙΙ. Ηλικία

ΙΙΙ. Υγεία

IV. Τιμή

V. Θρησκεία

VI. Κοινωνική θέση

VII. Οικογενειακή κατάσταση

α. Οικογένεια

β. Συγγένεια

γ. Γάμος

VIΙI. Η ιδιότητα του καταναλωτή

ΙΧ. Το σύμφωνο συμβιώσεως

§ 28. Εξατομίκευση φυσικού προσώπου

Ι. Όνομα

ΙΙ. Κατοικία

Α. Γενικά

Β. Έννοια

Γ. Διακρίσεις

Δ. Κτήση και απώλεια κατοικίας

Ε. Αρχές που διέπουν την κατοικία

1. Αρχή της αναγκαιότητας

2. Αρχή της αποκλειστικότητας

3. Αρχή της ειδικής κατοικίας

Στ. Η διαμονή

Ζ. Η έδρα

Η. Σημασία της κατοικίας

Θ. Η κατοικία στο ΙδΔΔ

ΙΙΙ. Ιθαγένεια

Α. Εισαγωγικά

Β. Η ελληνική ιθαγένεια

Γ. Η ιθαγένεια της Ευρωπαϊκής Ενώσεως

§ 29. Ύπαρξη και τέλος φυσικού προσώπου

Ι. Ύπαρξη

ΙΙ. Νεώτερες εξελίξεις για το ανθρώπινο γεννητικό υλικό

Α. Γενικά

Β. Η νομική φύση

Γ. Εξωσωματική γονιμοποίηση

Δ. Προσέγγιση στον όρο «ανθρώπινο ον»

ΙIΙ. Κυοφορούμενο

ΙV. Θάνατος

A. Γενικά

Β. Βιολογικός και εγκεφαλικός θάνατος

V. Απόδειξη θανάτου

VΙ. Αφάνεια

A. Γενικά

Β. Προϋποθέσεις

1. Προλεγόμενα

2. Οι προϋποθέσεις κατ’ ιδίαν

α. Εξαφάνιση ή απουσία

β. Μεγάλη πιθανότητα θανάτου

γ. Πάροδος χρόνου

Γ. Η δικαστική απόφαση

1. Αρμοδιότητα δικαστηρίου

2. Διαδικασία

3. Αποδοχή ή απόρριψη της αιτήσεως

4. Δημοσίευση αποφάσεως στον τύπο

Δ. Αποτελέσματα της αφάνειας

Ε. Άρση της αφάνειας

Στ. Διάκριση από συγγενείς περιπτώσεις

§ 30. Ικανότητα για δικαιοπραξία

Ι. Γενικά

ΙΙ. Εννοιολογικός προσδιορισμός

ΙΙΙ. Αυτονομία βουλήσεως, δήλωση βουλήσεως, δικαιοπραξία – Αντίστοιχες ικανότητες

ΙV. Αρχές, μέθοδοι και κριτήρια

Α. Αρχές

Β. Μέθοδοι

Γ. Κριτήρια

V. Γενική και ειδική ανικανότητα

VI. Ανίκανοι για δικαιοπραξία

Α. Η συμπλήρωση του δέκατου έτους

Β. Η δικαστική συμπαράσταση

1. Γενικά

2. Μορφές δικαστικής συμπαραστάσεως.

3. Βασικά χαρακτηριστικά

Γ. Περιπτώσεις δικαστικής συμπαραστάσεως

1. Περίπτωση πρώτη

α. Ψυχική ή διανοητική διαταραχή ή σωματική αναπηρία

i. Ψυχική ή διανοητική διαταραχή

ii. Σωματική αναπηρία

β. Αδυναμία επιμέλειας των υποθέσεων

2. Περίπτωση δεύτερη

α. Ασωτία, τοξικομανία ή αλκοολισμός

β. Έκθεση στον κίνδυνο στερήσεως

Δ. Έννομη συνέπεια

Ε. Αναμόρφωση διατάξεων λόγω εισαγωγής της δικαστικής συμπαραστάσεως

VII. Περιορισμένως ικανοί για δικαιοπραξία

Α. Οι ανήλικοι που συμπλήρωσαν το δέκατο έτος

1. Γενικά

2. Συμπλήρωση του δέκατου έτους

3. Συμπλήρωση του δέκατου τέταρτου έτους

α. Η ικανότητα για ελεύθερη διάθεση

β. Οι κατηγορίες των περιουσιακών στοιχείων

4. Οι ανήλικοι που συμπλήρωσαν το δέκατο πέμπτο έτος

Β. Όποιοι βρίσκονται σε μερική στερητική δικαστική συμπαράσταση

Γ. Όποιοι βρίσκονται σε επικουρική δικαστική συμπαράσταση

Δ. Ικανότητα για δικαιοπραξία του έγγαμου ανηλίκου

Ε. Το κύρος των δικαιοπραξιών του περιορισμένως ικανού

VIII. Ειδική δικαιοπρακτική ανικανότητα

Α. Οι λόγοι ακυρότητας του ΑΚ 131, παρ. 1

1. Προλεγόμενα

2. Διατάραξη της συνειδήσεως (Έλλειψη συνειδήσεως των πράξεων)

3. Ψυχική ή διανοητική διαταραχή

α. Εννοιολογική προσέγγιση

β. Αποφασιστικός περιορισμός στη λειτουργία της βουλήσεως

γ. Οι κατά νόμο συνδέσεις της ψυχικής ή διανοητικής διαταραχής με άλλες έννοιες

δ. Κοινά ζητήματα των δύο κριτηρίων

Β. Η ακυρότητα του ΑΚ 131, παρ. 1

Γ. Το δικαίωμα προσβολής των μη χαριστικών δικαιοπραξιών (ΑΚ 131, παρ. 2)

Δ. Υποχρέωση για ανόρθωση ζημίας (ΑΚ 132)

Ε. Ακυρότητα και αποζημίωση του ΑΚ 171

ΙΧ. Ειδικές περιπτώσεις δικαιοπρακτικής (αν)ικανότητας

X. Συγκρίσεις με συγγενείς έννοιες

1. Συσχέτιση με ικανότητα δικαίου και ικανότητα διαδίκου

2. Συσχέτιση με ικανότητα αυτοπρόσωπης δικαστικής παραστάσεως

3. Συσχέτιση με ικανότητα για καταλογισμό

§ 31. Ευθύνη και υπαιτιότητα

I. Γενικά

II. Η αρχή της υπαιτιότητας

III. Δόλος και αμέλεια

IV. Τυχηρά και ανώτερη βία

V. Ευθύνη για ξένες πράξεις

VI. Αντικειμενική ευθύνη

VII. Ευθύνη από διακινδύνευση

VIII. Δικαιοπρακτική και εξωδικαιοπρακτική ευθύνη

§ 32. Τα νομικά πρόσωπα

Ι. Γενική θεωρία των νομικών προσώπων

Α. Εισαγωγικές παρατηρήσεις

Β. Έννοια

1. Ένωση προσώπων ή σύνολο περιουσίας

2. Ο επιδιωκόμενος σκοπός

3. Κτήση προσωπικότητας κατά το νόμο

Γ. Φύση

1. Θεωρία του πλάσματος

2. Οργανική θεωρία

3. Θεωρία της «προσωποποιήσεως του σκοπού»

Δ. Βούληση

ΙΙ. Διακρίσεις των νομικών προσώπων

ΙΙΙ. Πηγές δικαίου των νομικών προσώπων

Α. Γενικά

Β. Η συνταγματική διάσταση

Γ. Η ρύθμιση στον Αστικό Κώδικα

ΙV. Αρχές που διέπουν τα νομικά πρόσωπα

Α. Η αρχή του κλειστού αριθμού

Β. Η αρχή της δημοσιότητας

Γ. Η αρχή της αυτοτέλειας

§ 33. Σύσταση νομικού προσώπου

Ι. Γενικά

ΙΙ. Εκ του νόμου σύσταση νομικών προσώπων

ΙΙΙ. Προστάδιο συστάσεως

Α. Σωματείο

Β. Ίδρυμα

Γ. Επιτροπές εράνων

Δ. Αστική εταιρία με νομική προσωπικότητα

Ε. Εμπορικές εταιρίες

ΙV. Διαδικασία κτήσης της νομικής προσωπικότητας

Α. Γενικά

Β. Αρχές που διέπουν τη σύσταση

Γ. Ειδικά ζητήματα

1. Συστατική πράξη, καταστατικό, οργανισμός

α. Νομική φύση

β. Καταστατικό

2. Τήρηση δημοσιότητας

V. Έννομες συνέπειες της κτήσης νομικής προσωπικότητας

Α. Γενικά

Β. Η αρχή της αυτοτέλειας

1. Έννοια

2. Λειτουργία της αρχής της αυτοτέλειας

3. Άρση της αυτοτέλειας

4. Κατάχρηση της νομικής προσωπικότητας

5. Συμπερασματικές παρατηρήσεις

Γ. Ικανότητα δικαίου

1. Έννοια

2. Η ρύθμιση του ΑΚ 62

3. Μερική ικανότητα δικαίου (ΑΚ 72)

4. Δικαίωμα στην προσωπικότητα

5. Ικανότητα διαδίκου

6. Ελαττωματική σύσταση νομικού προσώπου

Δ. Περιουσία

Ε. Όργανα

1. Διοίκηση

2. Συνέλευση μελών

Στ. Επωνυμία

Ζ. Έδρα

1. Έννοια

2. Σημασία της έδρας

3. Νόμιμη και εκούσια έδρα

4. Αρχές που διέπουν την έδρα

5. Η έδρα στο ΙδΔΔ

Η. Ιθαγένεια

§ 34. Διοίκηση νομικού προσώπου

Ι. Εισαγωγικά

ΙΙ. Η διοίκηση ως όργανο

Α. Γενικά

Β. Σύνθεση του οργάνου της διοικήσεως

Γ. Προεδρείο

Δ. Σχέση διοικήσεως προς το νομικό πρόσωπο

Ε. Υποκατάσταση

ΙIΙ. Λήψη αποφάσεων

Α. Ημερήσια διάταξη και κλήση

Β. Απαρτία

Γ. Συστήματα λήψης αποφάσεων

Δ. Κώλυμα ψήφου

ΙV. Πραγμάτωση αποφάσεων

V. Η διοίκηση ως έργο

VI. Έλλειψη προσώπων διοικήσεως

§ 35. Δικαιοπραξίες νομικού προσώπου

§ 36. Ευθύνη νομικού προσώπου

Ι. Εισαγωγικά

ΙΙ. Στοιχεία νομοτυπικής μορφής ΑΚ 71, εδ. α΄

ΙΙΙ. Ίδρυση ευθύνης

IV. Ειδικά ζητήματα

§ 37. Τέλος νομικού προσώπου

Ι. Διάλυση νομικού προσώπου

Α. Έννοια και λόγοι διαλύσεως

Β. Συνέπειες διαλύσεως

ΙΙ. Εκκαθάριση

Α. Γενικά

Β. Έννοια

Γ. Σκοπός

Δ. Στάδιο της εκκαθαρίσεως

Ε. Οι εκκαθαριστές

1. Τα πρόσωπα των εκκαθαριστών

2. Το έργο των εκκαθαριστών

3. Ευθύνη των εκκαθαριστών

Στ. Η διαδικασία της εκκαθαρίσεως

§ 38. Σωματείο

Ι. Γενικά

ΙΙ. Έννοια

1. Νομικό πρόσωπο

2. Ένωση προσώπων

3. Μη κερδοσκοπικός σκοπός

ΙΙΙ. Σύσταση

1. Γενικά

2. Συστατική πράξη και καταστατικό

3. Ονόματα μελών διοικήσεως

4. Αίτηση. Αρμόδιο δικαστήριο

5. Απόφαση

6. Εγγραφή

IV. Μέλος σωματείου

1. Έννοια

2. Κτήση της ιδιότητας μέλους

3. Ισοτιμία μελών

4. Δικαιώματα και υποχρεώσεις μελών

5. Απώλεια της ιδιότητας μέλους

α. Αποχώρηση

β. Αποβολή

V. Όργανα

Α. Διοίκηση

Β. Γενική συνέλευση

1. Γενικά

2. Έννοια

3. Αρμοδιότητες γενικής συνελεύσεως

4. Σύγκληση

5. Αποφάσεις γενικής συνελεύσεως

α. Νομική φύση

β. Λήψη αποφάσεων

i. Γενική ρύθμιση

ii. Ειδικές ρυθμίσεις

6. Ελαττωματικές αποφάσεις

VI. Διάλυση σωματείου

VII. Περιουσία σωματείου μετά τη διάλυση

§ 39. Ενώσεις που δεν αποτελούν σωματεία

Ι. Οι ενώσεις προσώπων κατά το ΑΚ 107

ΙΙ. Οι κοινοπραξίες

§ 40. Ίδρυμα

Ι. Γενικά

ΙΙ. Έννοια και σύσταση

1. Γενικά

2. Ιδρυτική πράξη

3. Εγκριτικό διάταγμα

ΙΙΙ. Όργανα. Διοίκηση, Λειτουργία

IV. Διάλυση ιδρύματος

§ 41. Επιτροπή εράνου

Ι. Έννοια

ΙΙ. Σύσταση

ΙΙΙ. Λειτουργία

IV. Διάλυση

V. Μετατροπή σε ίδρυμα

§ 42. Αστική εταιρία με νομική προσωπικότητα

ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ

Ο ΧΡΟΝΟΣ

§ 43. Ο χρόνος και ο υπολογισμός του

Ι. Γενικά

ΙΙ. Έννοια και σημασία του χρόνου

ΙΙΙ. Προσδιορισμός και υπολογισμός του χρόνου

A. Προσδιορισμός και υπολογισμός του χρόνου

1. Γενικά

2. Ακίνητος και κινητός χρόνος

Β. Υπολογισμός του χρόνου

1. Συναπτός και ωφέλιμος υπολογισμός

2. Φυσικός και πολιτικός υπολογισμός

§ 44. Οι προθεσμίες

Ι. Έννοια

Α. Γενικά

Β. Έννοια, νομική φύση και είδη

ΙΙ. Έναρξη προθεσμίας

ΙΙΙ. Λήξη προθεσμίας

IV. Άλλες ερμηνευτικές διατάξεις

V. Παράταση

VI. Προθεσμίες επιμέλειας

§ 45. Παραγραφή

Ι. Εισαγωγικά

ΙΙ. Έννοια της παραγραφής

Α. Εννοιολογικός προσδιορισμός

Β. Σκοπός

Γ. Αντικείμενο παραγραφής

Δ. Διάκριση από συναφείς έννοιες

Ε. Θεσμός δημόσιας τάξης

ΙΙΙ. Προϋποθέσεις παραγραφής

Α. Αξίωση

1. Το πεδίο των αξιώσεων

α. Η ύπαρξη αξιώσεως

β. Απαράγραπτες αξιώσεις

γ. Αξιώσεις από περιοδικές παροχές

2. Αξιώσεις απαράγραπτες

3. Γέννηση της αξιώσεως

4. Δικαστική επιδίωξη της αξιώσεως

α. Εννοιολογική προσέγγιση

β. Νομικοί λόγοι που εμποδίζουν τη δικαστική επιδίωξη

γ. Πραγματικοί λόγοι σε σχέση με το δικαστικά επιδιώξιμο

Β. Χρόνος παραγραφής

1. Η εικοσαετία του ΑΚ 249

2. Άλλοι χρόνοι παραγραφής

3. Η πενταετία του ΑΚ 250

Γ. Απραξία (αδράνεια) δικαιούχου

IV. Έναρξη παραγραφής

Α. Γενική ρύθμιση

Β. Ειδικές ρυθμίσεις

1. Έναρξη παραγραφής σε περίπτωση οχλήσεως

2. Έναρξη παραγραφής για το ΑΚ 250

3. Έναρξη παραγραφής σε περίπτωση περιοδικών παροχών

4. Έναρξη παραγραφής στο ΑΚ 937

5. Άλλες περιπτώσεις ενάρξεως παραγραφής

§ 46. Αναστολή

Ι. Εισαγωγικά

ΙΙ. Έννοια

Α. Εννοιολογικός προσδιορισμός

Β. Εννοιολογικά στοιχεία

ΙΙΙ. Απόλυτη αναστολή

IV. Αναστολή συμπληρώσεως

α. Δικαιοστάσιο ή άλλος λόγος ανώτερης βίας

β. Αποτροπή ασκήσεως με δόλο του υποχρέου

γ. Πρόσωπα που δεν έχουν επίτροπο ή δικαστικό συμπαραστάτη

δ. Αξιώσεις που ανήκουν σε κληρονομία ή απευθύνονται κατά κληρονομίας

ε. Αξίωση αφάντου που εμφανίζεται

V. Ειδικές περιπτώσεις αναστολής

VI. Ενέργεια αναστολής

§ 47. Διακοπή

Ι. Γενικά

ΙΙ. Έννοια

ΙΙΙ. Λόγοι διακοπής

1. Αναγνώριση

2. Άσκηση αγωγής

α. Η σημασία επιδόσεως

β. Εξομοίωση με άλλες πράξεις

γ. Επανέναρξη παραγραφής

δ. Παραγραφή εν επιδικία

ε. Η πορεία της παραγραφής

3. Οι λόγοι του ΑΚ 264

α. Η επίδοση διαταγής πληρωμής κάτω από εκτελεστό δικαιόγραφο

β. Η αναγγελία για επαλήθευση σε πτώχευση

γ. Η αναγγελία για κατάταξη σε πλειστηριασμό

δ. Η υποβολή ενστάσεως συμψηφισμού της αξιώσεως

4. Υποβολή διαφοράς σε διαιτητές και άλλοι λόγοι

α. Διαιτησία

β. Διοικητική αρχή

γ. Διοικητικό δικαστήριο

5. Εγγραφή υποθήκης και προσημειώσεως

6. Οι περιπτώσεις των ΑΚ 555 § 2 και 693

7. Αναγγελία στον εκκαθαριστή κληρονομίας

8. Επίδοση διαταγής πληρωμής

IV. Αποτελέσματα διακοπής

1. Μη υπολογισμός χρόνου που πέρασε

2. Νέα παραγραφή

α. Έναρξη νέας παραγραφής

β. Ισόχρονη η νέα παραγραφή

γ. Χρόνος ενάρξεως νέας παραγραφής

δ. Περιπτωσιολογία για το χρόνο ενάρξεως νέας παραγραφής

V. Διαδοχή στην παραγραφή

1. Διακοπή και υποκειμενική αλλοίωση της αξιώσεως

2. Διακοπή και αντικειμενική αλλοίωση της αξιώσεως

§ 48. Συνέπειες της παραγραφής

Ι. Η ένσταση της παραγραφής

1. Έννοια και νομική φύση

2. Πρόταση της παραγραφής

3. Παραίτηση από την παραγραφή

4. Παραγραφή και ΑΚ 281

ΙΙ. Φυσική (ή ατελής) ενοχή

ΙΙΙ. Παραγραφή παρεπόμενων αξιώσεων

IV. Παραγραμμένη αξίωση και δικαίωμα

§ 49. Ειδικά θέματα στην παραγραφή

Ι. Απαράγραπτο των ενστάσεων

ΙΙ. Θεσμός δημόσιας τάξης

§ 50. Αποσβεστικές προθεσμίες

Ι. Γενικά

ΙΙ. Προσδιορισμός της αποσβεστικής προθεσμίας

Α. Έννοια

Β. Σκοπός

Γ. Αντικείμενο

Δ. Είδη

1. Αποσβεστική προθεσμία με τη στενή του όρου σημασία

2. Αποσβεστική προθεσμία με την πλατιά του όρου σημασία

Ε. Θεσμός δημόσιας τάξης

ΙΙΙ. Δικαιώματα που εμπίπτουν στο ΑΚ 279

IV. Σύγκριση με παραγραφή

V. Η κατ’ αναλογία εφαρμογή διατάξεων της παραγραφής

VI. Συνέπειες από τη συμπλήρωση του χρόνου

VII. Διαχρονικό δίκαιο