Χ. Τσαϊτουρίδης, Δύναμη και δίκαιο, 2009

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΚΩΣΤΑ ΔΟΥΖΙΝΑ IX
ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΣΥΓΓΡΑΦΕΑ XIX
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ XXVII

ΕΙΣΑΓΩΓΗ
ΑΥΘΕΝΤΙΑ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Η επιστήμη του νόμου και της ισχύος 1
Α. Η δυνατότητα διάκρισης ανάμεσα στο δίκαιο και τη δύναμη 1
1. Εξουσία, βία, δύναμη: η δύναμη ως έννοια της νομικής επιστήμης 1
2. Ιδεαλιστικές και ρεαλιστικές θεωρήσεις της κρίσιμης σχέσης 11
Β. Το πρωτείο του κανόνα δικαίου και η δυναμική του πολιτεύματος 20
1. Διαφοροποίηση των όρων στο υπερβατικό πεδίο της «δικαιοσύνης» ή της «ζωής» 20
2. Από τον «κανονοκεντρισμό» στην ανάλυση του πολιτεύματος 24

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η νομιμότητα της δύναμης

Α. Η δοκιμασία του κανόνα δικαίου στο πεδίο εφαρμογής του

1. Η αναπαράσταση αξιών διακρίνει το δίκαιο από τη βία;

2. Εξουσία πέραν της αρμοδιότητας

Β. Οι πολιτικοί δεσμοί και οι ανταγωνισμοί ισχύος μεταξύ των υποκειμένων του δικαίου

1. Ο ισχυρός και το δίκαιό του

2. Το Πολιτικό και η διάκριση δικαίου και πολιτικής

ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ

Η ΚΥΡΙΑΡΧΙΑ ΕΝΑΝΤΙ ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΡΟΣΩΠΕΥΣΗΣ

ΤΟΥ ΛΑΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Νόμος και λαός: το διακύβευμα της κυριαρχίας

Α. Η νομιμότητα ως σύνθεση εξουσιών και κανόνων

1. Η ειδική διάκριση – αντίθεση ανάμεσα δίκαιο και την (εθνική) κυριαρχία

2. Αλήθεια και αυθεντία στο σύνταγμα

3. Ανολοκλήρωτη υπαγωγή της εξουσίας στον κανόνα δικαίου

4. Η εξύμνηση της «αλήθειας» από το φιλελευθερισμό και της «εξουσίας» από τη δημοκρατική θεωρία

5. Η ανάδειξη του «Πολιτικού» από τους Habermas και Rawls

Β. Δικαιοκρατικές και δημοκρατικές εγγυήσεις έναντι των εξουσιών της κυβέρνησης

1. Κυριαρχία των νόμων για τη διασφάλιση της διάκρισης του κανόνα από το πεδίο εφαρμογής

2. Η διάπλαση του πεδίου εφαρμογής του συντάγματος από τη δράση της κυβέρνησης

3. Το υποκειμενικό / πολιτικό στοιχείο στα κρατικά όργανα

4. Η δύναμη του δικαιώματος αντίστασης

5. Η ειδική διάκριση ανάμεσα στην πηγή και στην άσκηση των κυριαρχικών εξουσιών

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Το εγχείρημα της νομικής υπεροχής του κράτους έναντι του λαού

Α. Ο νομοθετικός και διοικητικός (καθ)ορισμός του δημοκρατικού κράτους δικαίου

1. Ο αναγκαίος δεσμός του δικαίου με το κράτος και το λαό

2. Ο «ορισμός» της δημοκρατίας από την αντιτρομοκρατική νομοθεσία

3. Το πρόβλημα της θεμελίωσης της πολιτικής κοινότητας: ενότητα αξιών ή πολιτικών δεσμών;

4. Μια διϋποκειμενική πολιτική σχέση ως έδρα του νομικού κανόνα

Β. Οι κίνδυνοι της αντιπροσώπευσης για την πολιτική ελευθερία

1. Η βία της αντιπροσώπευσης

2. Διάρρηξη της σχέσης αντιπροσώπευσης: το παράδειγμα του εκλογικού νόμου

3. Η βίαιη αντιστροφή: όταν η άσκηση μετατρέπεται σε πηγή των εξουσιών

4. Ο δεσποτισμός ως η οργάνωση της νομικής αναπαράστασης / αντιπροσώπευσης εξ ολοκλήρου από το κράτος

ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ

CORPUS JURIS - ΤΟ ΣΩΜΑ ΤΟΥ ΥΠΟΚΕΙΜΕΝΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Η αδύναμη διάκριση ανάμεσα στο περιεχόμενο και την εφαρμογή του νόμου

Α. Ο εξαναγκασμός για συμμόρφωση προς τους νόμους και προς τη δημόσια εξουσία

1. Ο καταναγκασμός στο πλαίσιο της διάκρισης ανάμεσα στο περιεχόμενο και την εφαρμογή του νομικού κανόνα

2. Θετικό δίκαιο χωρίς εξαναγκαστικές κυρώσεις;

3. Η αναγωγή της κρατικής εξουσίας στον εξαναγκασμό σημαίνει την υποβάθμιση της ανάλυσης του πολιτεύματος

4. Ο εξαναγκασμός ως σύνθεση μέσων και σκοπών, φυσικής βίας και νομικού πλάσματος

Β. Η εξωτερική συμμόρφωση ως προϋπόθεση της αποτελεσματικότητας και της ισχύος των νόμων

1. Η ειδική διάκριση μεταξύ ισχύος και αποτελεσματικότητας

2. Δίκαιο ήδη σε εφαρμογή

3. Το μεγαλείο της σκέψης του Kelsen: η αντίσταση και η παράβαση ως θετική προϋπόθεση της νομικής ρύθμισης

4. Homme - machine: η συμμόρφωση δια της εξωτερικής συμπεριφοράς προηγείται της εθελούσιας τήρησης των επιταγών του νόμου

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Οι δυνατότητες της άσκησης των δικαιωμάτων στην έννομη τάξη

Α. Η νομική δέσμευση του κανονικού

1. Η διαπλοκή του θετικού δικαίου με άλλα κανονιστικά συστήματα

2. Η κανονιστική δύναμη του πραγματικού: από την καταστρατήγηση του συντάγματος στο «πραγματικό σύνταγμα»

3. Η κρίσιμη διάκριση ανάμεσα στην κανονιστικότητα και την κανονικότητα

4. Ο «πυρήνας» του δικαιώματος και η άσκησή του: η νομοθετική και η νομολογιακή μετατόπιση του ορίου

5. Η νομική ερμηνεία ως σύνθεση βουλητικού και γνωστικού ενεργήματος

Β. Η «εξωτερικότητα» του νομικού υποκειμένου

1. Η κοινωνική ταυτότητα του υποκειμένου δικαίου

2. Το χάος των χειρο - νομιών και η fictio του «προσώπου»

3. Η σωματική ελευθερία

4. Το νομικό υποκείμενο: η κεντρική έννοια του σύγχρονου δικαίου

5. Η σημασία της φυσικής παρουσίας στην έννομη τάξη

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

ΤΟ ΠΟΛΙΤΕΥΜΑ ΩΣ ΠΕΔΙΟ ΕΜΜΕΝΕΙΑΣ ΓΙΑ ΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΚΑΙ ΤΗ ΔΥΝΑΜΗ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ: Το πολιτικό θεμέλιο της διαπλοκής δύναμης και δικαίου και το νομικό πλάσμα της διάκρισής τους

Α. Πέρα από την «αξία» και τον «εξαναγκασμό» ως ουσιοκρατικά κριτήρια για τη διάκριση δύναμης και δικαίου

1. Η δύναμη και το δίκαιο ως εννοιολογικό ζεύγος

2. Επιστημολογική η διάκριση μεταξύ δύναμης και δικαίου

Β. Η κυριαρχία ως η βάση της διάκρισης του κανόνα δικαίου από τις δυνάμεις του πεδίου εφαρμογής του

1. Από τον Hobbes στον Kelsen: η διάκριση δύναμης και δικαίου ως νομική fictio

2. Το πρωτείο της κυριαρχίας

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ: Η προτεραιότητα του πολιτεύματος και η φιλοσοφία του δικαίου

Α. Ο δεσμός της φιλοσοφίας του δικαίου με τη δύναμη

1. Το «δίκαιο του ισχυρότερου» ως ορισμός της έννομης τάξης

2. Η δημοκρατική πολιτική θεωρία για τη δυνατότητα σύνθεσης δια- λόγου και απόφασης

Β. Το υποκείμενο του δικαίου ως η θεμελιώδης έννοια της έννομης τάξης

1. Τι είναι δημοκρατία;

2. Η συνήθεια της τήρησης του κανόνα δικαίου ως λόγος ισχύος του

3. Η προτεραιότητα του υποκειμένου έναντι του κανόνα

ΕΠΙΜΕΤΡΟ: Το Δίκαιο του Κρέοντα

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΔΙΚΑΣΤΙΚΩΝ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ

ΛΗΜΜΑΤΙΚΟ ΕΥΡΕΤΗΡΙΟ