Χ. Παπαχαραλάμπους, Φυσιοκρατία και κανονιστικό πρόταγμα, 2003
Στη μονογραφία αυτή εξετάζονται η αιτιότητα και ο αντικειμενικός καταλογισμός ως θεμέλιοι άξονες της γενικής περί αδικήματος θεωρίας, ως αντικειμένου της φιλοσοφίας, της θεωρίας και της ιστορίας του δικαίου. Αναλύονται τα δομικά στοιχεία του αδικήματος, οι θεωρίες περί αιτιότητας και η προβληματική της κανονιστικής αυτοτέλειας του αντικειμενικού καταλογισμού του αδικήματος. Ο συγγραφέας προκρίνει τη θεσμολειτουργική-συστημική θεωρία περί «υπολόγου» ως προσφορότερη θεωρία αντικειμενικού καταλογισμού. Ιδιαίτερο βάρος αποδίδεται στη (δικαιο)φιλοσοφική θεμελίωση του κανονιστικού αυτού προτάγματος μέσω της συγκριτικής εξέτασης ευρύτερων σχηματισμών του σύγχρονου φιλοσοφικού λόγου.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Α. Η ΕΥΘΥΝΗ ΑΠΟ ΤΟ ΑΔΙΚΗΜΑ
1. Το κρίσιμο ερώτημα: Αιτία και άδικο ή άδικη αιτία;
2. Ο καταλογισμός της αδικηματικής ευθύνης: δικαιοϊστορική αποτύπωση των εννοιολογικών του διαφορισμών
3. Το προσωπικό άδικο ως ζήτημα καταλογισμού. Αναγκαίες διαστολές εννοιών
Β. ΑΙΤΙΟΤΗΤΑ. ΟΙ ΘΕΩΡΙΕΣ
1. Η ισοδυναμία των όρων ως εξωδικαιική αναγκαία αιτιότητα
2. Οι βελτιώσεις της αρχής της ισοδυναμίας
α. “Συγκεκριμένο” αποτέλεσμα;
β. Ο νομοτελής όρος
3. Η θεωρία της πρόσφορης αιτίας
α. Διακοπή και υπερκέραση της αιτιώδους διαδρομής
β. Στατιστικό έρεισμα του καταλογισμού και αναγωγιμότητα της επιμέλειας στη “γνώση”
γ. Η προσφορότητα ως “υβρίδιον” μεταξύ αιτιότητας και αντι-κειμενικού καταλογισμού
4. Η νομικώς διαφέρουσα αιτιότης. Ένα ακόμη βήμα προς τον αντικειμενικό καταλογισμό
Γ. Ο (ΑΜΙΓΗΣ) ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΣ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΣ
1. Έννοια και γενικές διακρίσεις
2. Διαστολή κινδυνώδους και ηνιοχήσιμης συμπεριφοράς
3. Σχέση αντικειμενικού καταλογισμού και αρχής της επιείκειας
Δ. ΟΙ ΚΛΑΣΣΙΚΕΣ ΕΞΕΙΔΙΚΕΥΣΕΙΣ ΤΟΥ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΙΚΟΥ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ
1. Η “νόμιμη εναλλακτική συμπεριφορά” ως νόθος σύμμειξη αιτιότητας και καταλογισμού
2. Η “επίταση” του κινδύνου. Αφηρημένη αξιολογική υπέρβαση της αιτιότητας
3. Ο προστατευτικός σκοπός του νόμου. Αμιγής (μη λειτουργι-στική) κανονιστικότητα
Ε. ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΤΕΛΙΚΑ “ΥΠΟΛΟΓΟΣ”; Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΟΥ JAKOBS
1. Οι θέσεις: Λειτουργιστική κατανόηση του “κανονιστικού” - Είδη “αρμοδιότητας” - Κοινωνικοί ρόλοι
2. Ο κίνδυνος του αναγωγισμού
ΣΤ. Η ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ ΤΩΝ ΦΥΣΙΟΚΡΑΤΩΝ. ΤΟ ΓΕΝΕΤΙΚΟ ΜΟΝΤΕΛΟ ΑΙΤΙΑΚΗΣ ΕΞΗΓΗΣΗΣ
1. Οι θέσεις: “Ασθενής” αναλυτικός εμπειρισμός - Διήκουσα σύνδεση - Ποσοτικοποίηση/ εξατομικευσιμότητα του κατα-λογιστέου αποτελέσματος
2. Τα όρια της γενετικής εξήγησης. Ιδίως, το “μυστήριον” της παραλείψεως
Ζ. ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ ΤΟΥ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΣΜΟΥ ΜΕΤΑΞΥ ΣΥΝΕ-ΠΕΙΑΣ ΚΑΙ ΦΥΣΙΟΚΡΑΤΙΚΗΣ Ή “ΑΞΙΟΛΟΓΙΚΗΣ” ΔΙΑ-ΒΡΩΣΗΣ
Η. Η ΜΕΤΑΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΑΙΤΙΟΤΗΤΑΣ ΑΠΟ ΘΕΜΕΛΙΩΔΗ ΒΑΣΗ ΣΕ ΕΣΧΑΤΟ ΟΡΙΟ ΤΟΥ ΚΑΤΑΛΟΓΙΣΜΟΥ
Θ. Η ΕΝΤΑΞΗ ΤΩΝ ΠΕΡΙ ΑΙΤΙΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΚΑΤΑΛΟΓΙ-ΣΜΟΥ ΘΕΩΡΙΩΝ ΣΕ ΣΥΝΟΛΙΚΟΤΕΡΕΣ ΔΟΜΕΣ ΛΟΓΟΥ. Η ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΑΥΤΑΡΚΕΙΑΣ ΤΟΥ ΚΑΝΟΝΙΣΤΙΚΟΥ ΣΤΟΙΧΕΙΟΥ
1. Ο γνωσεοθεωρητικός δυϊσμός και ο συντακτικοκεντρικός λό-γος
α. Η διάκριση υποκειμένου και αντικειμένου της γνώσης
β. Αιτιακός νόμος και επαγωγική γενίκευση, ένα άλυτο γιά τον δυϊσμό πρόβλημα
γ. Εμμονή στη σύνταξη και συντακτική υπόταξη της σημασιο-λογίας
2. Η υπερβατολογική “εξάχνωση” του δυϊσμού και η ανάδειξη της σημασίας
α. Η καντιανή εστίαση στο υποκείμενο του Λόγου
β. Η ταυτιστική “έκπτωση” του υποκειμενοκεντρισμού. Το μοντέλο DN, το πρόβλημα της πιθανολόγησης και η φυσι-καλιστική “διέξοδος”
γ. Το αξιοθετικό έλλειμμα της “αντικειμενικότητας” του ε-μπειρισμού
δ. Η αξιοθεωρητική αναβάθμιση του λόγου του υποκειμένου
3. Κοινωνική πλαισίωση του υποκειμένου και ανάδειξη της πραγματολογικής παραμέτρου
α. Η “νόθος” υπερβατολογική θεματοποίηση του κοινωνιο-γλωσσικού πλέγματος
β. Ουσιαστικοποίηση και εμβάθυνση του κοινωνιοκεντρικού ενδοκοσμισμού
γ. Διχασμένο ενδοκοσμικό Εγώ και δικαιικό νόημα. Πραγμα-τιστικός υποκειμενισμός;
4. Συστημική επανεστίαση του πραγματολογικού ορίζοντα στο θεσμό
α. Ενδεχομενικότητα, αυτοαναφορά, διαμεσολάβηση
β. Οι όψεις της θεσμικής αντικειμενικότητας: το πρόσωπο και ο ρόλος
γ. Θεσμοκεντρισμός και δικαιικές αρχές. Υπόλογο πρόσωπο και “εχθρός”
Ι. Η ΜΕΤΑΝΕΩΤΕΡΙΚΟΤΗΤΑ: ΕΝΑ “ΠΑΙΓΝΙΩΔΕΣ” ΜΕΛ-ΛΟΝ;
α. Αποδόμηση: Ο αισθητικότροπος λόγος της διαφοράς
β. Ένα υποδειγματικό πεδίο προβληματισμού: Η δικαιική τι-θάσευση της σύγχρονης κοινωνίας κινδύνων
γ. Αιτία, νόημα, συμβάν. Από το Λόγο στο Σώμα και το Χάος
δ. Αποδόμηση και συστημική θεώρηση. Συγκλίσεις και δια-φορές
ε. Το όριο του συστημικού λόγου
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ