Χ. Μιχαηλίδου, Η άμυνα κατά της εκτέλεσης, 2017

Πρόλογος (του καθηγητού Νικολάου Κ. Κλαμαρή)

Πρόλογος συγγραφέως

Συντομογραφίες

Ελληνικές

Ξενόγλωσσες

Εισαγωγικές παρατηρήσεις

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ

ΔΙΚΑΙΟΪΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΔΙΚΑΙΟΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

§ 1. Ιστορική εξέλιξη του θεσμού άμυνας κατά της εκτέλεσης

I. Αρχαίο ελληνικό δίκαιο

1. Αρχαϊκή περίοδος

2. Κλασσική περίοδος

3. Ελληνιστική περίοδος

II. Ρωμαϊκό δίκαιο

1. Η περίοδος της „legis actio“

2. Η περίοδος της „formula“

3. Η κλασσική περίοδος της „cognitio“

4. Η μετακλασσική περίοδος

III. Βυζαντινό δίκαιο

1. Η Βυζαντινή περίοδος

2. Η μεταβυζαντινή περίοδος

IV. Αρχαίο γερμανικό δίκαιο

1. Πρώιμη περίοδος

2. Περίοδος των δικαίων των αρχαίων γερμανικών λαών

3. Μεσαιωνική περίοδος

V. Αγγλοσαξωνικό δίκαιο

1. Η περίοδος διαμόρφωσης του κοινοδικαίου (common law) και της equity

2. Η περίοδος μεταρρυθμίσεων

VI. Ιταλικό - κανονικό δίκαιο

1. Η διαμόρφωση του ιταλικού-κανονικού δικαίου

2. Η ιταλική δίκη περί την εκτέλεση του 14ου/15ου αι.

VII. Κοινό δίκαιο (ius commune)

1. Η διαμόρφωση του κοινού δικαίου

2. Η γερμανική Mandatsprozess του 16ου/17ου αι.

3. Η ius commune Executivprozess του 18ου/19ου αι

§ 2. Νεότερο δίκαιο στις σύγχρονες ευρωπαϊκές έννομες τάξεις

I. Γαλλία

II. Γερμανία

III. Ιταλία

IV. Ισπανία

V. Αγγλία

VI. Ελλάδα

§ 3. Πορίσματα της δικαιοϊστορικής και δικαιοσυγκριτικής έρευ-νας

I. Σταδιακή θεσμοθέτηση της άμυνας κατά της αναγκαστικής εκτέλεσης

1. Από την αυτοδικία σε οργανωμένες μορφές εκτέλεσης

2. Παράγοντες διαμόρφωσης του δικαίου της εκτέλεσης στην ιστορική διαδρομή

II. Μέθοδος νομοθέτησης λόγω μεταρρυθμιστικών αναγκών

1. Κωδικοποίηση ή αποσπασματική νομοθεσία στα εθνικά δίκαια

2. Σύγκλιση εθνικών δικαίων στο πλαίσιο της ευρωπαϊκής εναρμόνισης

III. Χρησιμότητα της δικαιοσυγκριτικής έρευνας για το εθνικό δίκαιο

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ

Ο ΘΕΣΜΟΣ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ

ΣΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΔΙΚΑΙΟ

§ 4. Η θεσμική αναγκαιότητα της ανακοπής του άρθρ. 933 ΚΠολΔ

I. Οι υπερνομοθετικές βάσεις της άμυνας κατά της εκτέλεσης

1. Περιπτώσεις αντισυνταγματικής νομοθέτησης

2. Συνταγματικά όρια του δικαιώματος άμυνας κατά της εκτέλεσης

3. Δικονομικοί περιορισμοί ως προς το δικαίωμα πρόσβασης σε δίκαιη δίκη

4. Η καταχρηστική άσκηση της ανακοπής

II. Η νομική φύση της ανακοπής του άρθρ. 933 ΚΠολΔ

1. Ειδικότερη μορφή ανακοπής των άρθρων 583 επ. ΚΠολΔ

2. Ο διφυής χαρακτήρας της ανακοπής

3. Η αποκλειστικότητα του ενδίκου βοηθήματος της ανακοπής

α. Η κατάσταση στην ελληνική έννομη τάξη

β. Συγκριτική επισκόπηση με άλλες ευρωπαϊκές έννομες τάξεις

4. Η διαπλαστική φύση της ανακοπής

α. Η θέση στην ελληνική έννομη τάξη

β. Δικαιοσυγκριτική αναφορά σε άλλες ευρωπαϊκές έννομες τάξεις

5. Σχέση διαγνωστικής δίκης και άμυνας κατά της εκτέλεσης

α. Διάκριση διαγνωστικής δίκης και εκτέλεσης στις ευρωπαϊκές έννομες τάξεις

β. Η ανακοπή στο ελληνικό δίκαιο ως δίκη περί την εκτέλεση

6. Κριτική αποτίμηση της νομικής φύσης υπό δικαιοσυγκριτική σκοπιά

III. Αντικείμενο της δίκης ανακοπής

1. Οι διατυπωθείσες απόψεις στην ελληνική επιστήμη

2. Οριοθέτηση του αντικειμένου της δίκης στο γερμανικό και γαλλικό δίκαιο

3.

Αποτίμηση των θέσεων

§ 5. Η ανακοπή από τη σκοπιά της θεωρίας του ανισχύρου των πράξεων

I. Ως προς το ανίσχυρο των διαδικαστικών πράξεων της αναγκαστικής εκτέλεσης

1. Ανύπαρκτες και ανυπόστατες διαδικαστικές πράξεις

2. Άκυρες διαδικαστικές πράξεις και λοιπές μορφές ανισχύρου

3. Διάκριση μεταξύ ανυπόστατης και άκυρης πράξης εκτέλεσης

II. Η αναγκαιότητα της ρητής απαγγελίας της ακυρότητας της πράξης εκτέλεσης

1. Ακυρότητα των πράξεων εκτέλεσης ανεξάρτητα από βλάβη

2. Ακυρότητα των πράξεων εκτέλεσης εξαρτώμενη από ανεπανόρθωτη βλάβη

III. Κατηγορίες ανισχύρου και κατ΄ιδίαν λόγοι ανακοπής

1. Ελλείψεις και ελαττώματα ως προς την επιταγή

2. Ελλείψεις ως προς τις προϋποθέσεις της αναγκαστικής εκτέλεσης

3. Ελλείψεις ως προς την απαίτηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ

ΛΟΓΟΙ ΑΝΑΚΟΠΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΘΕΣΜΙΑ ΠΡΟΒΟΛΗΣ

§ 6. Ως προς τους λόγους ανακοπής

I. Διακρίσεις λόγων ανακοπής

1. Αντιρρήσεις που αφορούν την εγκυρότητα του εκτελεστού τίτλου

2. Αντιρρήσεις που αφορούν τη διαδικασία της εκτέλεσης

3. Αντιρρήσεις που αφορούν την απαίτηση

4. Ειδικότερη αναφορά σε ορισμένες κατηγορίες αντιρρήσεων

α. Η κατάχρηση δικαιώματος

β. Λόγος ανακοπής ως προς ύψος οφειλής λόγω νομοθετικού επανακαθορισμού

γ. Λόγος ανακοπής ως προς την αυτοδίκαιη αναστολή εκτέλεσης εκ του νόμου

δ. Παραβίαση δικονομικών συμβάσεων περί την εκτέλεση

II. Ειδικότερα ζητήματα ως προς τους λόγους ανακοπής

1. Το παραδεκτό και βάσιμο των λόγων ανακοπής

2. Η φύση των λόγων ανακοπής ως αρνήσεων ή ενστάσεων

3. Περισσότεροι λόγοι ανακοπής

4. Πρόσθετοι λόγοι ανακοπής

III. Η αρχή της συγκέντρωσης των λόγων της ανακοπής

1. Οι προϋποθέσεις εφαρμογής του απαραδέκτου του άρθρου 935 ΚΠολΔ

α. Η ύπαρξη προηγούμενης δίκης επί ανακοπής κατ άρθρ. 933 ΚΠολΔ

β. Ύπαρξη λόγων ανακοπής γεννημένων κατά τον χρόνο της αρχικής δίκης

γ. Παράλειψη προβολής των δυνάμενων να προβληθούν λόγων ανακοπής

δ. Διεξαγωγή μεταγενέστερης δίκης ως προς το κύρος πράξης της εκτέλεσης

ε. Η ταυτότητα των διαδίκων στην πρώτη και μεταγενέστερη δίκη

2. Πεδίο πρακτικής εφαρμογής του απαραδέκτου

IV. Ειδικώς ο αποκλεισμός λόγων ανακοπής κατ΄ άρθρ. 330 ΚΠολΔ

1. Οι λόγοι που καλύπτονται από το δεδικασμένο

α. Όλοι οι λόγοι ανακοπής που προτάθηκαν σε προηγούμενη δίκη

β. Οι ενστάσεις που δεν προτάθηκαν αλλά μπορούσαν να προταθούν

2. Οι λόγοι που δεν καλύπτονται από το δεδικασμένο

α. Οι λόγοι που δεν προτάθηκαν διότι δεν μπορούσαν να προταθούν

β. Οι λόγοι που δεν προτάθηκαν αλλά στηρίζονται σε αυτοτελές δικαίωμα

3. Το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 933 παρ. 4 ΚΠολΔ

4. Δικαιοσυγκριτικές αναφορές

§ 7. Προθεσμία άσκησης της ανακοπής κατ΄ άρθρ. 934 ΚΠολΔ

I. Η νομική φύση των προθεσμιών του άρθρου 934 ΚΠολΔ

II. Οι κανόνες υπολογισμού των προθεσμιών του άρθρου 934 ΚΠολΔ

III. Τα επιμέρους στάδια του άρθρου 934 ΚΠολΔ στο προϊσχύον δίκαιο

1. Στην έμμεση εκτέλεση για την ικανοποίηση χρηματικών απαιτήσεων

α. Το πρώτο στάδιο

β. Το δεύτερο στάδιο

γ. Το τρίτο στάδιο

2. Τα στάδια στην κατάσχεση εις χείρας τρίτου

3. Τα στάδια στην άμεση εκτέλεση

IV. Τα επιμέρους στάδια του άρθρου 934 ΚΠολΔ στο ισχύον δίκαιο

1. Το πρώτο στάδιο

2. Το δεύτερο στάδιο

3. Αποτίμηση

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ

ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΖΗΤΗΜΑΤΑ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΝΑΚΟΠΗ

ΚΑΤ΄ΑΡΘΡ. 933 ΚΠολΔ

§ 8. Οριοθέτηση της ανακοπής εξ΄επόψεως υποκειμένων και αντικειμένου

I. Νομιμοποίηση

1. Περιοριστική απαρίθμηση των ενεργητικά νομιμοποιούμενων προσώπων

α. Ο καθού η εκτέλεση

β. Ο τρίτος κύριος ή νομέας ενυπόθηκου ακινήτου

γ. Οι τρίτοι μη υπόχρεοι διάδικοι

δ. Ο μισθωτής και υπομισθωτής

ε. Οι δανειστές του καθού η εκτέλεση

στ. Ο υπερθεματιστής

2. Το έννομο συμφέρον ως πρόσθετη προϋπόθεση

3. Εξάρτηση του εύρους της παθητικής νομιμοποίησης από την ενεργητική

II. Πράξεις δεκτικές προσβολής με ανακοπή

§ 9. Ζητήματα δικαιοδοσίας και αρμοδιότητας

I. Συγκρούσεις δικαιοδοσιών ως προς την άμυνα κατά της εκτέλεσης

1. Οριοθέτηση δικαιοδοσίας μεταξύ πολιτικών και διοικητικών δικαστηρίων

2. Διαχωρισμός σε περίπτωση ύπαρξης διαιτητικής δικαιοδοσίας

3. Η διεθνής δικαιοδοσία ως πεδίο σύγκρουσης

II. Αρμοδιότητα ως προς την εκδίκαση της ανακοπής

1. Καθ’ύλην αρμοδιότητα ως αντικείμενο νομοθετικής επιλογής

2. Καθορισμός της κατά τόπον αρμοδιότητας

α. Κατά τις επιταγές του νομοθέτη

β. Κατά τη βούληση των διαδίκων (prorogatio fori)

3. Δικαιοσυγκριτικές αναφορές σε θέματα αρμοδιότητας

§ 10. Διαδικαστικό πλαίσιο της ανακοπής

I. Ως προς την άσκηση της ανακοπής

II. Αοριστία ανακοπής και δυνατότητες θεραπείας της

III. Εφαρμοστέα διαδικασία λόγω αλλεπάλληλων νομοθετικών τροπο-ποιήσεων

IV. Η παραχρήμα απόδειξη ως δικονομικός περιορισμός

V. Συμμετοχή τρίτων στην δίκη της ανακοπής

VI. Τρόποι περάτωσης της δίκης επί ανακοπής

1. Δικαστικός συμβιβασμός

2. Δικαστική απόφαση και αποτελέσματα

α. Η διαπλαστική ενέργεια

β. Το δεδικασμένο

VII. Ένδικα μέσα

1. Η απαγόρευση της ανακοπής ερημοδικίας

2. Επιτρεπτά ένδικα μέσα

α. Η έφεση ως υποκατάστατο της ανακοπής ερημοδικίας

β. Ως προς το ζήτημα της αναστολής

3. Ειδικές ρυθμίσεις για την αναίρεση

4. Δικαιοσυγκριτικές αναφορές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ

ΔΙΑΚΡΙΣΗ ΑΠΟ ΑΛΛΕΣ ΑΝΑΚΟΠΕΣ ΣΤΟ ΔΙΚΑΙΟ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ

§ 11. Διάκριση από την ανακοπή του τρίτου

I. Η νομική φύση της ανακοπής του τρίτου

1. Η ουσιαστική θεωρία

2. Η δικονομική θεωρία

3. Η μεικτή θεωρία

4. Αποτίμηση και οριοθέτηση του αντικειμένου της δίκης επί ανακοπής τρίτου

II. Η έννοια του τρίτου ως καθοριστικό στοιχείο οριοθέτησης

1. Διατυπωθείσες θεωρίες ως προς την έννοια του τρίτου

α. Το δικονομικό κριτήριο

β. Το ουσιαστικό κριτήριο

γ. Το λειτουργικό κριτήριο

δ. Το διπλό κριτήριο

2. Θέση ως προς την έννοια του τρίτου

III. Σημεία διαφοροποίησης μεταξύ ανακοπής κατ΄άρθρ. 933 και 936 ΚΠολΔ

1. Ως προς το αίτημα

2. Ως προς τους λόγους ανακοπής

3. Ως προς την νομιμοποίηση

4. Ως προς την αρμοδιότητα

5. Ως προς την προθεσμία

IV. Σημεία σύγκλισης μεταξύ ανακοπής κατ΄άρθρ. 933 και 936 ΚΠολΔ

1. Ως προς την άσκηση της ανακοπής τρίτου και την διαδικασία

2. Ως προς τα ένδικα μέσα

V. Δικαιοσυγκριτικές αναφορές

§ 12. Διάκριση από την ανακοπή κατ΄ άρθρ. 954 παρ. 4 ΚΠολΔ

I. Σημεία απόκλισης μεταξύ ανακοπής κατ΄αρθρ. 954 παρ. 4 και 933 ΚΠολΔ

1. Ως προς την νομιμοποίηση

2. Ως προς την προθεσμία άσκησης και την διαδικασία

3. Ως προς του λόγους ανακοπής

4. Ως προς την απόφαση και τα ένδικα μέσα

5. Ως προς την αναστολή εκτέλεσης

II. Σημεία σύγκλισης μεταξύ ανακοπής κατ΄αρθρ. 954 παρ. 4 και 933 ΚΠολΔ

III. Οριοθέτηση της ανακοπής διόρθωσης από την ανακοπή κατ΄ άρθρ. 933 ΚΠολΔ

§ 13. Διάκριση από την ανακοπή κατά της αναγγελίας και κατά του πίνακα κατάταξης

I. Η ανακοπή κατά της αναγγελίας επί διανομής χωρίς πίνακα κατάταξης

1. Η δικαιολογητική βάση

2. Διαδικαστικό πλαίσιο

α. Νομιμοποίηση και έννομο συμφέρον

β. Λόγοι και αίτημα

γ. Τρόπος ασκήσεως-Προθεσμία

δ. Αρμοδιότητα-Διαδικασία

ε. Αποτελέσματα

II. Η ανακοπή κατά του πίνακα κατάταξης

1. Νομική φύση και αντικείμενο

2. Διαδικαστικό πλαίσιο

α. Νομιμοποίηση και έννομο συμφέρον

β. Λόγοι και αίτημα

γ. Τρόπος ασκήσεως-προθεσμία

δ. Αρμοδιότητα-Διαδικασία

ε. Αποτελέσματα

III. Οριοθέτηση ανακοπής άρθρ. 933 ΚΠολΔ από ανακοπές στο στάδιο διανομής

§ 14. Διάκριση από την ανακοπή κατά διαταγής πληρωμής

I. Νομιμοποίηση και δικονομικοί ρόλοι

II. Δικαιοδοσία και αρμοδιότητα

III. Διαδικασία

IV. Λόγοι ανακοπής κατά διαταγής πληρωμής

1. Έλλειψη τυπικών προϋποθέσεων

α. Αοριστία της αίτησης έκδοσης διαταγής πληρωμής

β. Μη έγγραφη απόδειξη της απαίτησης

γ. Απαίτηση μη βέβαιη και εκκαθαρισμένη

2. Αμφισβήτηση ως προς την ύπαρξη της απαίτησης

3. Μη νόμιμη επίδοση

V. Αντικείμενο της δίκης

VI. Συσχετισμός μεταξύ των ανακοπών κατ άρθρ. 632 επ. και 933 ΚΠολΔ

1. Ως προς τους λόγους και πρόσθετους λόγους των δύο ανακοπών

2. Νομική φύση και οριοθέτηση του αντικειμένου δίκης επί των δύο ανακοπών

3. Δυνατότητα διαδοχικής άσκησης των δύο ανακοπών

4. Δυνατότητα σώρευσης των δύο ανακοπών και συνεκδίκασή τους

5. Δυνατότητα επικουρικής άσκησης

6. Αναστολή εκτελεστότητας διαταγής πληρωμής και αναστολή εκτέλεσης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΚΤΟ

ΑΝΑΚΟΠΗ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΟΛΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ

§ 15. Άσκηση ανακοπής και αναστολή εκτέλεσης

I. Έννοια και διακρίσεις

II. Εκ του νόμου επιβαλλόμενη αναστολή

III. Δικαστική αναστολή

1. Οι προϋποθέσεις της αναστολής κατά το προϊσχύσαν δίκαιο

α. Άσκηση ανακοπής των άρθρων 933 ΚΠολΔ ή 936 ΚΠολΔ

β. Η πιθανολόγηση για την ευδοκίμηση της ανακοπής

γ. Ο κίνδυνος επέλευσης ανεπανόρθωτης βλάβης

2. Αποτίμηση των νέων ρυθμίσεων του ν. 4335/2015

IV. Δικαιοσυγκριτικές αναφορές

ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΕΒΔΟΜΟ

ΕΥΔΟΚΙΜΗΣΗ ΤΗΣ ΑΝΑΚΟΠΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΖΗΜΙΩΣΗ

§ 16. Αποζημίωση λόγω ευδοκίμησης της ανακοπής

I. Οριοθέτηση αδικοπρακτικής ευθύνης κατ΄αρθρ. 940 ΙΙΙ ΚΠολΔ και 914 ΑΚ

1. Η προβληματική

2. Η θέση του Ακυρωτικού Δικαστηρίου

3. Αποτίμηση ως προς την οριοθέτηση

II. Σχέση μεταξύ των δύο νομικών βάσεων αδικοπρακτικής ευθύνης

1. Αποκλειστική συρροή κανόνων δικαίου

2. Σημεία διαφοροποίησης

α. Ως προς τον χρόνο έναρξης της παραγραφής

β. Ως προς τον τρόπο άσκησης της αποζημιωτικής αγωγής

γ. Ως προς την έκταση της ζημίας

Συμπεράσματα

Βιβλιογραφικός Πίνακας

Ελληνική

Διεθνής

Ευρετήριο Λημμάτων