Χ. Αθανασοπούλου, Η συμμόρφωση της διοίκησης στις δικαστικές αποφάσεις, 2021
Το διαχρονικό ζήτημα της μη συμμόρφωσης της διοίκησης στις δικαστικές αποφάσεις έχει απασχολήσει έντονα τις τελευταίες δεκαετίες την εθνική έννομη τάξη, καθώς αποτελεί μία συνήθη πρακτική με δυσμενείς συνέπειες εις βάρος των εννόμων συμφερόντων των πολιτών.
Στο παρόν βιβλίο αναλύεται το νομικό πλαίσιο για την υποχρέωση συμμόρφωσης της διοίκησης, καθώς και τα αναφυόμενα ζητήματα που ανακύπτουν από τη μη συμμόρφωση. Η μελέτη των αποφάσεων των ειδικών Επιτροπών Συμμόρφωσης του Συμβουλίου της Επικρατείας του Ν. 1470/1984, καθώς και των μετέπειτα τριμελών συμβουλίων Συμμόρφωσης του Συμβουλίου της Επικρατείας και των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων βάσει των διατάξεων του Ν. 3068/2002, αναδεικνύει την σημαντική συμβολή τους για την διαμόρφωση θέσεων ως προς την ουσιαστική συμμόρφωση και εκτέλεση των δικαστικών αποφάσεων.
Η καθοριστική επίδραση της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (ΕΔΔΑ) στην εσωτερική έννομη τάξη, μέσω της παραβίασης του άρθρου 6 παρ.1 της Ευρωπαϊκής Σύμβασης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου (ΕΣΔΑ), αποτυπώνεται στις νομοθετικές προσπάθειες εκσυγχρονισμού, βελτίωσης και ταχύτερης απονομής της διοικητικής δικαιοσύνης.
Ειδικό κεφάλαιο αφιερώνεται στην ουσιαστική συνδρομή του Συνηγόρου του Πολίτη, προς την επιτυχή έκβαση υποθέσεων που αφορούν τη μη συμμόρφωση της διοίκησης όχι μόνο στις αποφάσεις των εθνικών δικαστηρίων, αλλά και στις αποφάσεις του ΕΔΔΑ και του ΔΕΕ για την παραβίαση της ενωσιακής νομοθεσίας.
Μέσα από την ανάγνωση του χρήσιμου αυτού πονήματος για τους νομικούς της θεωρίας και της πράξης, ευκταίο θα ήταν, μέσω του εκσυγχρονισμού και της εύρυθμης λειτουργίας της διοίκησης εν γένει, να διασφαλιστούν η τήρηση της νομιμότητας, η απόδοση της δικαιοσύνης και η εμπέδωση των αρχών ενός σύγχρονου κράτους δικαίου.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +-
Περιεχόμενα
Πρόλογος
Σημείωμα Συγγραφέα
Συντομογραφίες
Εισαγωγή
Πρώτο Κεφάλαιο
Η διαμόρφωση του νομικού πλαισίου
για την υποχρέωση συμμόρφωσης της διοίκησης
Ι. Η συνταγματική κατοχύρωση και η αναθεώρηση του έτους
Α. Η συνταγματική κατοχύρωση του άρθρου 20 παρ. 1 του Συντάγματος
Β. Η αναθεωρημένη διάταξη του άρθρου 94 του Συντάγματος
Γ. Η διευρυμένη συμμόρφωση του άρθρου 95 του Συντάγματος
II. Το προϋφιστάμενο νομικό καθεστώς συμμόρφωσης
Α. Η ειδική Επιτροπή του Ν. 1470/1984
α. Η λειτουργία της Ειδικής Επιτροπής του άρθρου
β. Συμμόρφωση ανάλογα με τη φύση της υπόθεσης
γ. Το περιεχόμενο και η έκταση της συμμόρφωσης στις αποφάσεις της Ειδικής Επιτροπής
Β. Η χρησιμότητα της καταργηθείσας διάταξης του άρθρου 232α του Ποινικού Κώδικα
ΙΙΙ. Το ισχύον νομικό καθεστώς συμμόρφωσης
Α. Η συμμόρφωση της διοίκησης μέσω του άρθρου 50 του ΠΔ 18/1989
α. Η συμμόρφωση κατά την παρ. 4 του άρθρου
β. Οι καινοτόμες διατάξεις του άρθρου 50 παρ. 3 α, β, γ, δ (άρθρο 22 Ν. 4274/2014)
Β. Το νομικό πλαίσιο συμμόρφωσης δια του εκτελεστικού νόμου 3068/2002
α. Τα τριμελή Συμβούλια Συμμόρφωσης: σύσταση και αρμοδιότητες
β. Η νομική φύση των τριμελών Συμβουλίων Συμμόρφωσης και ο κυρωτικός μηχανισμός τους
Τελικές παρατηρήσεις
ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η πολυεπίπεδη διαφορετικότητα των αποφάσεων
των τριμελών Συμβουλίων Συμμόρφωσης
Ι. Ειδικές εκφάνσεις της συμμόρφωσης, προσιδιάζουσες στην έννομη τάξη μας
Α. Η αποθετική συμμόρφωση
Β. Η θετική συμμόρφωση
α. Συμμόρφωση στο πεδίο του πολεοδομικού και χωροταξικού δικαίου
β. Συμμόρφωση στο πεδίο του δημοσιοϋπαλληλικού δικαίου
γ. Συμμόρφωση σε όμοιες ή παρόμοιες με την ακυρωθείσα διοικητικές πράξεις
Γ. Η υποχρέωση συμμόρφωσης παρά την άσκηση ενδίκου μέσου
Δ. Η υποχρέωση συμμόρφωσης και οι δημοσιονομικής φύσεως δυσχέρειες
α. Υποχρέωση συμμόρφωσης μετά την ακύρωση καταλογιστικών πράξεων.
β. Υποχρέωση συμμόρφωσης σε χρηματικής φύσεως αξιώσεις από περιοδικές παροχές
β1. Συμμόρφωση και χρόνος έναρξης της εκτέλεσης της δικαστικής απόφασης
β2. Νομοθετική παρέμβαση κατά την εκκρεμή διαδικασία συμμόρφωσης.
ΙΙ. Η εξέλιξη της νομολογίας των τριμελών Συμβουλίων Συμμόρφωσης σε συγκεκριμένες κατηγορίες αποφάσεων
Α. Απορριπτικές αποφάσεις
Β. Προσωρινή δικαστική προστασία
α. Έννοια και περιεχόμενο της συμμόρφωσης στις αποφάσεις της Επιτροπής Αναστολών
β. Η ανεπανόρθωτη ή δυσχερώς επανορθώσιμη βλάβη στον αιτούντα
γ. Η μη συμμόρφωση προς τις αποφάσεις της Επιτροπής Αναστολών
Γ. Αποφάσεις Εκούσιας Δικαιοδοσίας
Τελικές παρατηρήσεις
ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η καθοριστική επίδραση της νομολογίας του ΕΔΔΑ
στην εσωτερική έννομη τάξη
Ι. Η έννοια και το περιεχόμενο της δίκαιης δίκης κατά το άρθρο 6 παρ. 1 της ΕΣΔΑ
Α. Στέρηση πρόσβασης σε δικαστήριο
Β. Μη συμμόρφωση και καθυστέρηση εκτέλεσης δικαστικών αποφάσεων
α. Η εκτέλεση της δικαστικής απόφασης ως αναπόσπαστο τμήμα της δίκαιης δίκης
β. Καθυστέρηση συμμόρφωσης σε υποθέσεις ρυμοτομικών απαλλοτριώσεων
Γ. Πάροδος ευλόγου χρόνου διάρκειας της δίκης
α. Υπέρβαση χρονικών ορίων της εύλογης διάρκειας
β. Υπέρβαση της εύλογης διάρκειας λόγω εγγενών δυσχερειών του δικαστικού συστήματος
γ. Η υπέρβαση του ευλόγου χρόνου στην διάρκεια ποινικής διαδικασίας
Δ. Δίκαιη δίκη και ασφάλεια δικαίου
ΙΙ. Οι εγγυήσεις μίας δίκαιης δικαστικής προσφυγής και η δικονομική ισότητα των διαδίκων
Α. Ανακύπτοντα ζητήματα από τα δικονομικά προνόμια του Δημοσίου
α. Ζητήματα δικονομικών προθεσμιών και παραγραφών
β. Η δια νομοθετικής παρέμβασης προνομιακή μεταχείριση του Δημοσίου.
γ. Αναγκαστική εκτέλεση κατά του Δημοσίου
δ. Ισότητα των δικονομικών όπλων ενώπιον των ποινικών δικαστηρίων
Β. Περιορισμοί συμβατοί προς την ΕΣΔΑ στις ιδιωτικές διαφορές
α. Πρόσβαση στα ένδικα μέσα
β. Χρονικοί περιορισμοί άσκησης ενδίκων μέσων
Τελικές παρατηρήσεις
ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η απόπειρα εκσυγχρονισμού
και ταχύτερης απονομής της διοικητικής δικαιοσύνης
Ι. Η καθοριστική συμβολή των πιλοτικών αποφάσεων του ΕΔΔΑ
Α. Η πιλοτική απόφαση Β. Αθανασίου
Β. Η πιλοτική απόφαση Γλύκαντζη
Γ. Η συμβολή της απόφασης Μιχελιουδάκη
ΙΙ. Η υιοθέτηση νέου νομικού πλαισίου για την βελτίωση και επιτάχυνση της διοικητική δίκης
Α. Η πρότυπη δίκη
Β. Η κατά παρέκκλιση άσκηση ενδίκου μέσου (άρθρο 2 του Ν. 3900/2010)
Γ. Έκδοση προδικαστικής απόφασης για άρση πλημμέλειας (άρθρο 50 παρ. 3, α, β, γ, δ του ΠΔ 18/1989)
Δ. Περιορισμοί στο ένδικο μέσο της αναιρέσεως και στις εφέσεις (άρθρο 12 του Ν. 3900/2010)
Ε. Επανάληψη της διαδικασίας ενώπιον του εθνικού δικαστηρίου
ΙΙΙ. Πρόβλεψη ενδίκου βοηθήματος για δίκαιη ικανοποίηση λόγω παρόδου του εύλογου χρόνου για την εκδίκαση διοικητικής διαφοράς Ν. 4055/2012
Α. Διαδικασία άσκησης του ενδίκου βοηθήματος
α. Οι δικονομικές προϋποθέσεις
β. Ειδικές ρυθμίσεις του παραδεκτού της αίτησης
γ. Αίτηση για δίκαιη ικανοποίηση βάσει του Ν. 4239/2014
Β. Κριτήρια για τη διαπίστωση της δίκαιης ικανοποίησης
α. Το διακύβευμα της δίκης
β. Το κρίσιμο χρονικό διάστημα για τον υπολογισμό της εύλογης διάρκειας.
Γ. Η επιδίκαση της δίκαιης ικανοποίησης και η εκτέλεση της απόφασης
α. Η επιδίκαση ηθικής βλάβης και τυχόν υλικής ζημίας
β. Η εκτέλεση της απόφασης για τη δίκαιη ικανοποίηση
Τελικές παρατηρήσεις
ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ
Η διαμεσολάβηση του Συνηγόρου του Πολίτη
για την συμμόρφωση της διοίκησης προς τις δικαστικές αποφάσεις
I. Η συνδρομή για τη συμμόρφωση στις αποφάσεις των εθνικών δικαστηρίων
Α. Η μετ’ εμποδίων τήρηση του δεδικασμένου
Β. Συμμόρφωση υπό προϋποθέσεις στις υποθέσεις αναγκαστικών απαλλοτριώσεων
Γ. Διατύπωση αντίθετων ή αντιφατικών απόψεων από την διοίκηση προς την κρατούσα νομολογία
Δ. Η συμβολή του Συνηγόρου στη διαμόρφωση της νομολογίας
ΙΙ. Συμμόρφωση προς τις αποφάσεις διεθνών ή υπερεθνικών δικαιοδοτικών οργάνων
Α. Η καθοριστική συμβολή της νομολογίας του ΕΔΔΑ
α. ΕΔΔΑ και ρυμοτομικές απαλλοτριώσεις
β. ΕΔΔΑ και προστασία του περιβάλλοντος
γ. Συμμόρφωση προς τις αποφάσεις του ΕΔΔΑ κατά την διερεύνηση περιστατικών αυθαιρεσίας
Β. Η μη εφαρμογή της ενωσιακής νομοθεσίας και των αποφάσεων του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ)
α. Η υπόθεση του ναυαγίου Sea Diamond
β. Η σχετική νομολογία του ΔΕΕ για τα περιβαλλοντικά προβλήματα
Επίμετρο
Συμπεράσματα
Κατάλογος υποθέσεων του ΕΔΔΑ κατά χρονολογία εκδόσεως
Βιβλιογραφία
Εγχειρίδια - Συλλογικά έργα - Μονογραφίες
Συνήγορος του Πολίτη
Άρθρα - Σχόλια
Ξενόγλωσση βιβλιογραφία
Νομολογία
Ευρετήριο