Α. Γκουρμπάτσης, Ο εμπρησμός στο νέο Ποινικό Κώδικα, 2022
Με το παρόν έργο επιχειρείται μια διεξοδική παρουσίαση, ανάλυση και κριτική προσέγγιση των νέων διατάξεων των εγκλημάτων του (κοινού) εμπρησμού και του εμπρησμού σε δάση μετά τις επελθούσες αλλαγές με τους Ν. 4855/2021 και Ν. 4871/2021. Ειδικότερα, στο νέο Ποινικό Κώδικα (Ν. 4619/2019 – ΦΕΚ Α΄ 95 /11.6.2019), όπως και στον προϊσχύσαντα ΠΚ, τα εγκλήματα του εμπρησμού και του εμπρησμού σε δάση έχουν περιληφθεί στο δέκατο τρίτο κεφάλαιο των κοινώς επικίνδυνων εγκλημάτων (άρθρα 264-289) του Ειδικού Μέρους του ΠΚ.
Με τις ισχύουσες διατάξεις κρίθηκε, ότι δεν είναι δικαιοπολιτικά σκόπιμο για την κατάφαση του αξιοποίνου να έχει όντως πραγματωθεί ο κίνδυνος και για το λόγο αυτό επανακαθορίστηκε ο εμπρησμός, ως έγκλημα δυνητικής (αφηρημένης - συγκεκριμένης) διακινδύνευσης, ο οποίος είχε τυποποιηθεί στην προηγούμενη διάταξη του νέου ΠΚ ως έγκλημα συγκεκριμένη διακινδύνευσης, ενώ αυστηροποιήθηκε και το πλαίσιο ποινής.
Κατά την διεξοδική ερμηνεία των δομικών στοιχείων των σχετικών διατάξεων αναδεικνύονται, αναλύονται και επιλύονται σημαντικά νομικά ζητήματα, σύμφωνα με τις θέσεις της θεωρίας και νομολογίας με σχετικές επ’ αυτών κριτικές παρατηρήσεις. Η αναλυτική κατ’ άρθρο ερμηνεία των διατάξεων για τον εμπρησμό και εμπρησμό σε δάση με τη βιβλιογραφική και νομολογιακή τεκμηρίωση και την ενημέρωση του έργου μέχρι και τους Ν. 4855/2021 και Ν. 4871/2021 καθιστούν το παρόν πολύτιμο βοήθημα για κάθε εφαρμοστή του δικαίου και κυρίως τους προανακριτικούς υπαλλήλους που διερευνούν καθημερινά τα ως άνω εγκλήματα.
Πληροφορίες έκδοσης
Πίνακας περιεχομένων +
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
ΣΥΝΤΟΜΟΓΡΑΦΙΕΣ
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΡΩΤΟ
ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ΚΟΙΝΩΣ ΕΠΙΚΙΝΔΥΝΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ
Ι. Εισαγωγικές παρατηρήσεις
ΙΙ. Προστατευόμενο αγαθό
ΙΙΙ. Ο κίνδυνος στα κοινώς επικίνδυνα εγκλήματα
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΔΕΥΤΕΡΟ
ΕΜΠΡΗΣΜΟΣ
Ι. Γενικά
ΙΙ. Οι διατάξεις του άρθρου 264 ΠΚ
III. Προστατευόμενο αγαθό
IV. Αντικειμενική υπόσταση
Α. Γενικά
Β. Υποκείμενο
Γ. Ερμηνεία – ανάλυση
1. Βασικό έγκλημα εμπρησμού
i. Μορφολογικά χαρακτηριστικά
ii. Το εννοιολογικό περιεχόμενο της “πρόκλησης πυρκαγιάς”
1. Η έννοια του όρου “πρόκληση”
2. H έννοια του όρου “πυρκαγιά“
2.1. Εισαγωγή
2.2. Ιστορική επισκόπηση του όρου “πυρκαγιά”.
2.3. Συγκριτικό δίκαιο
2.4. Η έννοια του όρου “πυρκαγιά“ στη νομολογία
2.5. Η έννοια του όρου “πυρκαγιά” στη θεωρία
2.6. Το εννοιολογικό περιεχόμενου του όρου “πυρκαγιά“
2.6.1. Στάδια ανάπτυξης της φωτιάς
2.6.2. Επιστήμη της καύσης
2.7. Ορισμός του όρου “πυρκαγιά”
i. Μη ελεγχόμενη φωτιά
ii. Ανάπτυξη της φωτιάς
iii. Επέκταση που έχει λάβει διαστάσεις
iv. Ανάγκη άμεσης αντιμετώπισης της φωτιάς
2.8. Χρήση του όρου “πυρκαγιά“ στην ποινική νομοθεσία
2.9. Καταστολή πυρκαγιάς
iii. Περιστάσεις – συνθήκες πρόκλησης πυρκαγιάς
iv. Τρόπος τέλεσης του εμπρησμού
α. Με ενέργεια
β. Με παράλειψη
Η νομική φύση της πυροσβεστικής επέμβασης για την καταστολή πυρκαγιάς
α. Ιστορικό
β. Νομικό πλαίσιο
γ. Ανάλυση του θέματος
δ. Συμπέρασμα
v. Ο κίνδυνος στο έγκλημα του εμπρησμού
α. Γενικά.
β. Ο κίνδυνος στον εμπρησμό
2. Η εκ του αποτελέσματος διακρινόμενη μορφή του εμπρησμού (πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης
3. Η διακεκριμένη μορφή του εμπρησμού (πρόκληση σημαντικής βλάβης σε εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας)
4. Η εκ του αποτελέσματος διακρινόμενη μορφή (θανατηφόρος εμπρησμός)
V. Υποκειμενική υπόσταση
Α. Γενικά
B. Εμπρησμός από πρόθεση
Γ. Ικανότητα προς καταλογισμό
Δ. Εμπρησμός από αμέλεια
VI. Απόπειρα
Α. Γενικά
Β. Ερμηνεία - ανάλυση άρθρου 42 ΠΚ - μορφολογικά χαρακτηριστικά
Γ. Ολοκληρωμένη πράξη του εμπρησμού
Δ. Αρχή εκτέλεσης της πράξης του εμπρησμού
Ε. Υπαναχώρηση από απόπειρα
VII. Συμμετοχή
VIII. Συρροή
Α. Γενικά
Β. Συρροή του βασικού εγκλήματος του εμπρησμού και των ειδικότερων νομοτυπικών μορφών του
Γ. Συρροή του εμπρησμού και άλλων κοινώς επικίνδυνων εγκλημάτων
Δ. Συρροή του εμπρησμού και εγκλημάτων βλάβης
Ε. Συρροή του εμπρησμού και λοιπών εκτός των κοινώς επικίνδυνων εγκλημάτων
IX. Δικονομικά
Α. Επιεικέστερος νόμος
Β. Αιτιολογία δικαστικής απόφασης
i. Επάρκεια αιτιολογίας καταδικαστικής απόφασης
ii. Ανεπάρκεια αιτιολογίας καταδικαστικής απόφασης
iii. Επάρκεια αιτιολογίας αθωωτικής απόφασης
iv. Αιτιολογία απόφασης για δικαστική επιμέτρηση της ποινής
v. Αιτιολογία απόφασης ως προς την αιτία πυρκαγιάς
Γ. Υπαιτιότητα
i. Δόλος
ii. Αμέλεια
Δ. Στοιχεία κλητηρίου θεσπίσματος
Ε. Μεταβολή κατηγορίας
ΣΤ. Εξεταζόμενος στο ακροατήριο μάρτυρας που διενήργησε την προανάκριση
Ζ. Επανάληψη ποινικής διαδικασίας – νέα γεγονότα ή αποδείξεις
Η. Δήλωση παράστασης προς υποστήριξη της κατηγορίας
X. Περιπτωσιολογία
Α. Εμπρησμός από αμέλεια
Β. Εμπρησμός από πρόθεση
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΡΙΤΟ
ΕΜΠΡΗΣΜΟΣ ΣΕ ΔΑΣΗ
I. Γενικά
ΙΙ. Οι διατάξεις του άρθρου 265 ΠΚ
ΙΙΙ. Προστατευόμενο αγαθό
IV. Αντικειμενική υπόσταση
Α. Γενικά
Β. Υποκείμενο
Γ. Ερμηνεία - ανάλυση
1. Βασικό έγκλημα του εμπρησμού σε δάση
α. Ορισμός δάσους και δασικής έκτασης
β. Έννοια δασωτέας ή αναδασωτέας έκτασης
γ. Δασικές πυρκαγιές
1. Εισαγωγή
2. Συμπεριφορά δασικής πυρκαγιάς
3. Τρίπτυχο ή τρίγωνο δασικής πυρκαγιάς
4. Τρίπτυχο συμπεριφοράς δασικής πυρκαγιάς
1) Μετεωρολογικές συνθήκες
2) Καύσιμη ύλη
3) Τοπογραφία
i. Η κλίση του εδάφους - πλαγιά
ii. Το υψόμετρο
iii. Η έκθεση
iv. Η μορφολογία (διαμόρφωση) του εδάφους
5. Είδη δασικών πυρκαγιών
6. Στάδια ανάπτυξης δασικής πυρκαγιάς
7. Τρόποι μεταφοράς (μετάδοσης) θερμότητας
8. Ορισμοί σημαντικών χαρακτηριστικών δασικής πυρκαγιάς
i. Ρυθμός εξάπλωσης ή ταχύτητα της πυρκαγιάς (ROS)
ii. Συνολική κατανάλωση καυσίμου (TFC)
iii. Ένταση (ισχύς) της πυρκαγιάς ή ρυθμός έκλυσης (απελευθέρωσης) θερμότητας (HFI)
9. Ανατομία (δομή) δασικής πυρκαγιάς
10. Ο καπνός
11. Ειδικά φαινόμενα ακραίας συμπεριφοράς δασικής πυρκαγιάς
i. Πύρινοι στρόβιλοι
ii. Κηλίδωση
iii. Καταιγίδες πυρκαγιάς
iv. Έκρηξη ή ξέσπασμα πυρκαγιάς ή φαινόμενο της “καμινάδας“
12. Πηγές παραγωγής θερμότητας
13. Αίτια δασικών πυρκαγιών
2. Οι διακεκριμένες μορφές του εμπρησμού σε δάση
i. Προσπόριση οφέλους
ii. Πρόκληση σημαντικής βλάβης σε εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας
3. H εκ του αποτελέσματος διακρινόμενη μορφή (πρόκληση βαριάς σωματικής βλάβης)
4. Η εκ του αποτελέσματος διακρινόμενη μορφή (εξάπλωση της φωτιάς σε μεγάλη έκταση)
5. Η εκ του αποτελέσματος διακρινόμενη μορφή (σοβαρή ή ευρείας ρύπανσης ή υποβάθμισης ή οικολογικής και περιβαλλοντικής καταστροφής)
5.1. Γενικά η προστασία του περιβάλλοντος στην ελληνική έννομη τάξη
5.2. Εισαγωγή στην εκ του αποτελέσματος διακρινόμενη μορφή
5.3. Ορισμοί
5.4. Δομή και στοιχεία της πράξης
6. Η εκ του αποτελέσματος διακρινόμενη μορφή (θανατηφόρος εμπρησμός σε δάση)
V. Υποκειμενική υπόσταση
A. Εμπρησμός σε δάση από πρόθεση
B. Ικανότητα προς καταλογισμό
1. Η πυρομανία
2. Το ψυχο-εγκληματολογικό προφίλ του πυρομανή
3. Η ποινική διάσταση της πυρομανίας
α. Η ενέργεια του πυρομανή στα όρια της πράξης
β. Ο ελαττωμένος καταλογισμός του πυρομανή
γ. Η ποινική μεταχείριση του πυρομανή
4. Συμπέρασμα
Γ. Εμπρησμός σε δάση από αμέλεια
VI. Απόπειρα
Α. Γενικά
Β. Ερμηνεία - ανάλυση άρθρου 42 ΠΚ - μορφολογικά χαρακτηριστικά
Γ. Ολοκληρωμένη πράξη του εμπρησμού σε δάση
Δ. Αρχή εκτέλεσης της πράξης του εμπρησμού σε δάση
Ε. Υπαναχώρηση από απόπειρα
VII. Συμμετοχή
VIII. Συρροή
Α. Συρροή του βασικού εγκλήματος του εμπρησμού σε δάση και άλλων ειδικότερων μορφών του ή άλλων κ.ε.ε.
Β. Συρροή εμπρησμού σε δάση και εγκλημάτων βλάβης
IX. Δικονομικά
X. Περιπτωσιολογία
XI. Διοικητικές κυρώσεις
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΤΕΤΑΡΤΟ
ΕΜΠΡΑΚΤΗ ΜΕΤΑΝΟΙΑ – ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΑΦΕΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΝΗΣ
I. Γενικά
II. Οι διατάξεις του άρθρου 289 ΠΚ
III. Ερμηνεία – ανάλυση του άρθρου 289 ΠΚ
Α. Γενικά
Β. Έμπρακτη μετάνοια
i. Ο προσωπικός χαρακτήρας
ii. Η υποχρεωτική απαλλαγή από την ποινή
iii. Η προϋπόθεση του “οικειοθελούς” χαρακτήρα
Γ. Δικαστική άφεση της ποινής
IV. Δικονομικά
V. Περιπτωσιολογία
ΚΕΦΑΛΑΙΟ ΠΕΜΠΤΟ
Ο ΕΜΠΡΗΣΜΟΣ ΩΣ ΜΕΣΟ ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΗΣ ΑΠΑΤΗΣ
Ι. Γενικά
ΙΙ. Η ασφαλιστική απάτη στο νέο ΠΚ
III. Περιπτωσιολογία
Τύπος περιεχομένου
Κατηγορίες
Σχετικές εκδόσεις
