Α. Χατζησεβαστού, Εγγυητική επιστολή σε πρώτη ζήτηση, 2011

Πρόλογος

Προεισαγωγικό σημείωμα

Περιεχόμενα

I. Εισαγωγή

Οικονομική σημασία της εγγυητικής επιστολής με ρήτρα πληρωμής «σε πρώτη ζήτηση». Συμφέροντα των μερών

II. Νομική προσέγγιση της εγγυητικής επιστολής με ρήτρα πληρωμής σε πρώτη ζήτηση

1. Έννοια – Χαρακτηριστικά

2. Διακρίσεις εγγυητικών επιστολών

α. Από την άποψη των εξασφαλιζόμενων συναλλαγών

αα. Εγγυητική επιστολή συμμετοχής (Bietungsgarantie, Ausschreibungsgarantie, tender guarantee, bid bond)

ββ. Εγγυητική επιστολή καλής εκτέλεσης της σύμβασης (Leistungsgarantie, Lieferungsgarantie, performance guarantee, performance bond)

γγ. Εγγυητική επιστολή προκαταβολών (Anzahlungsgarantie, repayment ή down payment guarantee)

β. Εγγυητική επιστολή «σε πρώτη ζήτηση». Εγγυητική επιστολή υπό όρους

3. Σχέσεις μεταξύ των μερών. Νομικός χαρακτηρισμός των σχέσεων. Δικαιώματα και υποχρεώσεις

α. Σχέση μεταξύ δανειστή και οφειλέτη (σχέση αξίας)

β. Σχέση μεταξύ τράπεζας και εντολέα-πρωτοφειλέτη (σχέση κάλυψης)

γ. Σχέση μεταξύ τράπεζας και λήπτη

4. Εφαρμοστέοι κανόνες

α. Ποιες διατάξεις πρέπει να εφαρμοστούν

β. Διεθνής σύμβαση της UNCITRAL

Σχετικά με το status (νομική κατάσταση) της σύμβασης

γ. Ομοιόμορφοι κανόνες και συνήθειες του Διεθνούς Εμπορικού Επιμελητηρίου (ΔΕΕ)

5. Η εγγυητική επιστολή «σε πρώτη ζήτηση» ως μέσο ασφάλειας και πίστωσης

α. Ως μέσο ασφάλειας

α΄. Διάκριση από άλλες εξασφαλιστικές συμβάσεις

αα. Διάκριση από εγγύηση

ββ. Διάκριση από σωρευτική αναδοχή χρέους

γγ. Διάκριση από αφηρημένη υπόσχεση-αναγνώριση χρέους (Α.Κ. 873)

β. Ως μέσο πίστωσης

III. Δυνατότητες αποτροπής

της καταπτώσεως

Εισαγωγική τοποθέτηση του ζητήματος

1. Ενστάσεις της εγγυήτριας τράπεζας

2. Καταχρηστική κατάπτωση

α. Αυτόνομος χαρακτήρας και εξασφαλιστική λειτουργία της εγγυητικής επιστολής «σε πρώτη ζήτηση»

β. Ο προσδιορισμός της αιτίας της εγγυητικής επιστολής

αα. Ορολογική διευκρίνιση

ββ. Η αιτία στις υποσχετικές δικαιοπραξίες

γγ. Η αιτία ειδικά στην σύμβαση εγγύησης

δδ. Η αιτία της εγγυητικής επιστολής «σε πρώτη ζήτηση»

εε. Συμπέρασμα: Η διατήρηση του αιτιώδους χαρακτήρα (παρά την αυτονομία της) της εγγυητικής επιστολής «σε πρώτη ζήτηση»

γ. Αξιοποίηση της αιτίας της εγγυητικής επιστολής «σε πρώτη ζήτηση» στο πλαίσιο της άσκησης των δικαιωμάτων του δανειστή

αα. Γενικές παρατηρήσεις

ββ. Εγγυητική επιστολή – τραπεζική ενέγγυα πίστωση

γγ. Διατυπωθείσες απόψεις ως προς τη δυνατότητα αποτροπής της καταπτώσεως της εγγυητικής επιστολής

δδ. Θεμελίωση της ένστασης καταχρηστικής κατάπτωσης εγγυητικής επιστολής

εε. Προϋποθέσεις εφαρμογής των άρθρ. 281, 288 ΑΚ στην εγγυητική επιστολή

ααα. Καλή πίστη

βββ. Χρηστά ήθη

γγγ. Κοινωνικός και οικονομικός σκοπός του δικαιώματος

δδδ. Η προϋπόθεση του «προφανούς»

εεε. Αντικειμενική εκτίμηση των κριτηρίων. Η περίπτωση της απάτης

δ. Δικονομικής φύσης ζητήματα – Επιχειρηματολογία

ε. Περιπτωσιολογία. Νομολογία Γερμανική – Ελληνική

3. Αποτροπή της καταπτώσεως της εγγυητικής επιστολής «σε πρώτη ζήτηση» – Ανώτερη βία – Απρόοπτη μεταβολή των συνθηκών

α. Η κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής «σε πρώτη ζήτηση» σε περίπτωση συνδρομής περιστατικών ανώτερης βίας

β. Απρόοπτη μεταβολή των συνθηκών

αα. Γενικές παρατηρήσεις

ββ. ΑΚ 173, 200

γγ. Ειδικότερη εξέταση της απρόοπτης μεταβολής των συνθηκών

δδ. Απρόοπτη μεταβολή των συνθηκών – Υποτίμηση του νομίσματος

4. Τύχη της εγγυητικής επιστολής στις εξής περιπτώσεις: α) Πτώχευσης του οφειλέτη. β) Θέσης του οφειλέτη – επιχείρησης υπό ειδική εκκαθάριση (πρώην άρθρα 46 και 46 Α του Ν. 1892/90). γ) Συμφωνίας του πρώην άρθρου 44 του Ν. 1892/90

5. Μεταβίβαση συμβατικής σχέσης: Εγγυητικής επιστολής, σχέσης αξίας. Κατάσχεση της απαίτησης του λήπτη

Κατάσχεση της απαίτησης του λήπτη

Σύγκριση με τα ισχύοντα επί κατασχέσεως στην τραπεζική ενέγγυα πίστωση

6. Υποχρεώσεις της τράπεζας έναντι του εντολέα της σε σχέση με την κατάπτωση της εγγυητικής επιστολής «σε πρώτη ζήτηση»

α. Θεμελίωση, περιεχόμενο

β. Η ειδικότερη περίπτωση της καταχρηστικής κατάπτωσης

γ. Το νομικό θεμέλιο των υποχρεώσεων προστασίας της τράπεζας έναντι του εντολέα-πελάτη της

δ. Η εγγύηση «σε πρώτη ζήτηση» (Bürgschaft auf erstes Anfordern) κατά το γερμανικό δίκαιο ως ένα ιδιόμορφο είδος εγγυοδοτικής εξασφάλισης

7. Η εγγυητική επιστολή «σε πρώτη ζήτηση» είναι χρήμα;

IV. Προσωρινή δικαστική προστασία του

πρωτοφειλέτη κατά της τράπεζας και του λήπτη της εγγυητικής επιστολής

1. Παρατηρήσεις ως προς το επιτρεπτό

2. Γενικές προϋποθέσεις λήψης ασφαλιστικών μέτρων

3. Επιφυλάξεις από το άρθρο 692 § 4 Κ.Πολ.Δ.

4. Απόδειξη

Αποδεικτικές συμβάσεις

5. Επιμέρους μέτρα προσωρινής δικαστικής προστασίας του πρωτοφειλέτη στην εγγυητική επιστολή

α. Δικαστική μεσεγγύηση του εγγράφου της εγγυητικής επιστολής (άρθρ. 725 § 2 Κ.Πολ.Δ.)

β. Προσωρινή ρύθμιση κατάστασης (άρθρ. 731, 732 Κ.Πολ.Δ.)

α΄. Απαγόρευση πληρωμής της εγγυητικής επιστολής ως μέτρο προσωρινής ρύθμισης κατάστασης κατ’ άρθρ. 731 Κ.Πολ.Δ.

1. Ειδικότερη εξέταση του ασφαλιστέου δικαιώματος

2. Το άρθρ. 692 § 5 Κ.Πολ.Δ.

β΄. Απαγόρευση είσπραξης της εγγυητικής επιστολής ως μέτρο προσωρινής ρύθμισης κατάστασης κατ’ άρθρ. 731 Κ.Πολ.Δ.

γ. Το ασφαλιστικό μέτρο της συντηρητικής κατάσχεσης (άρθρ. 707 Κ.Πολ.Δ.)

V. Συμπλήρωμα

Ι. Νεότερες αποφάσεις

Βιβλιογραφία

I. Ελληνική

ΙΙ. Ξενόγλωσση

Αλφαβητικό ευρετήριο