Α. Αιμιλιανίδης, Το Κυπριακό δίκαιο του γάμου και του διαζυγίου, 2006

Πρόλογος

Ευχαριστίες

Εισαγωγή

1. Η Εξέλιξη του Κυπριακού Δικαίου των Γαμικών Διαφορών ως την Τουρκοκρατία

1.1. Η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Κύπρου και η Σύσταση Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων

1.1.1. Η Αυτοκέφαλη Εκκλησία της Κύπρου

1.1.2. Η Σύσταση Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων

1.2. Το Δίκαιο των Γαμικών Διαφορών κατά την Περίοδο της Φραγκοκρατίας

1.2.1. Τα Εκκλησιαστικά Δικαστήρια της Ορθόδοξης Εκκλησίας 1.2.2. Οι Ελληνικοί Νόμοι της Κύπρου

1.2.2.1. Εισαγωγή

1.2.2.2. Οι Κανόνες Ουσιαστικού Δικαίου

1.2.2.3. Οι Κανόνες Δικονομικού Δικαίου

1.2.3. Οι Γάμοι μεταξύ Προσώπων που δεν Ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία

1.2.4. Το Δίκαιο των Μικτών Γάμων

1.3. Το Δίκαιο των Γαμικών Διαφορών κατά την Περίοδο της Ενετοκρατίας

1.4. Το Δίκαιο των Γαμικών Διαφορών κατά την Περίοδο της Τουρκοκρατίας

1.4.1. Οι Γάμοι μεταξύ Προσώπων που Ανήκουν στην Ορθόδοξη Εκκλησία και σε άλλες Χριστιανικές Κοινότητες

1.4.2. Οι Γάμοι μεταξύ Προσώπων που Ανήκουν στη Μουσουλμανική Κοινότητα, οι Μικτοί Γάμοι μεταξύ Χριστιανών και Μουσουλμάνων και οι Γάμοι μεταξύ Αλλοδαπών

1.5. Συμπεράσματα Κεφαλαίου

2. Το Δίκαιο των Γαμικών Διαφορών κατά την Περίοδο της Αγγλοκρατίας

2.1. Το Γενικό Πλαίσιο

2.2. Το Δίκαιο των Γαμικών Διαφορών των Μελών της Ορθόδοξης Εκκλησίας

2.2.1. Η Σύγκρουση μεταξύ Εκκλησιαστικών και Πολιτειακών Δικαστηρίων

2.2.1.1. Το Εύρος της Δικαιοδοσίας των Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων της Ορθόδοξης Εκκλησίας

2.2.1.2. Το Εφαρμοστέο από τα Πολιτειακά Δικαστήρια Δίκαιο κατά την Εκδίκαση Οικογενειακών Υποθέσεων των Ελλήνων Ορθοδόξων

2.2.2. Η Σύνταξη Καταστατικού της Ορθόδοξης Εκκλησίας

2.2.3. Το Ζήτημα της Ιεραρχικής Σχέσης μεταξύ των Ιερών Κανόνων, του Καταστατικού και της Δικονομίας

2.2.4. Το Ουσιαστικό Δίκαιο του Γάμου των Ελλήνων Ορθοδόξων

2.2.4.1. Οι Διατάξεις του Καταστατικού του

2.2.4.2. Οι Διατάξεις του Μη Ισχύσαντος Καταστατικού Χάρτη του

2.2.4.3. Οι Διατάξεις της Εγκυκλίου του

2.2.5. Η Δικονομική Οργάνωση των Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων

2.2.5.1. Συγκρότηση και Αρμοδιότητα

2.2.5.2. Ιδιότητα Διαδίκων

2.2.5.3. Διαδικασία ενώπιον του Επισκοπικού Δικαστηρίου

2.2.5.4. Η Αποδεικτική Διαδικασία

2.2.5.5. Έφεση και Αναψηλάφηση

2.3. Το Δίκαιο του Γαμικών Διαφορών των Τούρκων Μουσουλμάνων

2.3.1. Η Δικαιοδοσία των Μουσουλμανικών Ιεροδικείων

2.3.2. Ο περί Τουρκικού Οικογενειακού Δικαίου Νόμος του

2.4. Το Δίκαιο των Γαμικών Διαφορών των Μελών των Υπολοίπων Θρησκευτικών Κοινοτήτων και το Δίκαιο των Μικτών Γάμων

2.4.1. Το Καθεστώς ως το

2.4.2. Ο περί Γάμου Νόμος, Κεφάλαιο

2.4.3. Δικαιοδοσία αναφορικά με τις Γαμικές Υποθέσεις των Μελών των Υπολοίπων Θρησκευτικών Κοινοτήτων

2.5. Συμπεράσματα Κεφαλαίου

3. Το Συνταγματικό Πλαίσιο των Σχέσεων Εκκλησίας - Πολιτείας

3.1. Η Δυαδική Αρχή

3.2. Το Σύστημα της Ομοταξίας στην Κύπρο

3.3. Η Νομική Προσωπικότητα της Ορθόδοξης Εκκλησίας και των Τριών Θρησκευτικών Ομάδων

3.4. Η Νομοθετική Εξουσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας

3.4.1. Η Θέση σε Ισχύ Νέου Καταστατικού Χάρτη της Ορθόδοξης Εκκλησίας

3.4.2. Η Εξουσία της Ορθόδοξης Εκκλησίας να Θέσει σε Ισχύ Νέο Καταστατικό Χάρτη

3.5. Το Ειδικό Καθεστώς των Τριών Θρησκευτικών Ομάδων

3.6. Η Συνταγματική Προστασία της Θρησκευτικής Ελευθερίας

3.7. Συμπεράσματα Κεφαλαίου

4. Το Συνταγματικό Πλαίσιο των Οικογενειακών Σχέσεων

4.1. Το Δικαίωμα Σύναψης Γάμου και Ίδρυσης Οικογένειας

4.1.1. Η Συνταγματική Κατοχύρωση του Δικαιώματος Σύναψης Γάμου και Ίδρυσης Οικογένειας

4.1.2. Η Νομική Φύση του Γάμου

4.2. Η Ρύθμιση της Εκκλησιαστικής Επιρροής επί των Γαμικών Υποθέσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση

4.3. Η Τροποποίηση του Άρθρου 111 του Συντάγματος

4.3.1. Η Ψήφιση του Νόμου 95/89

4.3.2. Το Κοινοβουλευτικό Πλαίσιο της Πρώτης Τροποποίησης του Συντάγματος

4.3.3. Η Αντίδραση της Ορθόδοξης Εκκλησίας και των Τριών Θρησκευτικών Ομάδων

4.4. Συμπεράσματα Κεφαλαίου

5. Ανήκοντες στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία ή σε Θρησκευτική Ομάδα Σύμφωνα με το Άρθρο 111 του Συντάγματος

5.1. Η Ιδιότητα των Ανηκόντων στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία ή σε Θρησκευτική Ομάδα

5.1.1. Ανήκοντες στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία της Κύπρου ή και σε άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες

5.1.2. Κτήση και Απώλεια της Ιδιότητας του Μέλους της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας

5.1.2.1. Η Κτήση της Ιδιότητας του Μέλους της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας

5.1.2.2. Η Αποβολή της Ιδιότητας του Μέλους της Ελληνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας

5.1.3. Είναι οι Παλαιοημερολογίτες ‘Ανήκοντες στην Ελληνική Ορθόδοξο Εκκλησία’;

5.1.4. Η Ιδιότητα των Ανηκόντων σε Θρησκευτική Ομάδα

5.2. Πρέπει οι Ανήκοντες στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία ή σε Θρησκευτική Ομάδα να Είναι Πολίτες της Δημοκρατίας;

5.2.1. Η Προσέγγιση του Θέματος μέχρι το

5.2.2. Η Προσέγγιση του Θέματος μετά το

5.2.3. Πρέπει οι Ανήκοντες στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία ή σε Θρησκευτική Ομάδα να Είναι Μέλη της Ελληνικής Κοινότητας;

5.3. Συμπεράσματα Κεφαλαίου

6. Τα Συστήματα Τέλεσης Θρησκευτικού και Πολιτικού Γάμου

6.1. Η Σχέση των Άρθρων 22 και 111 του Συντάγματος

6.1.1. Πρέπει Αμφότερα τα Μέρη να Ανήκουν στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία ή σε Θρησκευτική Ομάδα, σύμφωνα με το Άρθρο 111 του Συντάγματος

6.1.2. Η Λειτουργία του Άρθρου 22 § 2 του Συντάγματος

6.1.2.1. Η Λειτουργία του Άρθρου 22 § 2 (α) του Συντάγματος

6.1.2.2. Η Λειτουργία του Άρθρου 22 § 2 (β) του Συντάγματος

6.1.2.3. Η Λειτουργία του Άρθρου 22 § 2 (γ) του Συντάγματος

6.2. Η Δυνατότητα Σύναψης Πολιτικού Γάμου των Ανηκόντων στην Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία ή σε Θρησκευτική Ομάδα

6.2.1. Το Καθεστώς πριν από την Τροποποίηση του Άρθρου 111 του Συντάγματος

6.2.2. Το Καθεστώς μετά τη Συνταγματική Τροποποίηση

6.2.3. Ο Ενοποιητικός περί Γάμου Νόμος του

6.2.4. Ο Γάμος των Μελών της Τουρκικής Κοινότητας

6.2.5. Η Απόπειρα Συνδιαλλαγής και η Πνευματική Λύση του Γάμου

6.3. Συμπεράσματα Κεφαλαίου

7. Η Έννοια των Οικογενειακών Σχέσεων των Συζύγων και το Κύρος του Γάμου

7.1. Η Έννοια των Οικογενειακών Σχέσεων των Συζύγων

7.1.1. Ή Έννοια των Οικογενειακών Σχέσεων πριν από την Τροποποίηση του Άρθρου

7.1.2. Η Έννοια των Οικογενειακών Σχέσεων μετά την Τροποποίηση του Άρθρου

7.2. Το Ζήτημα του Κύρους του Γάμου

7.2.1. Το Κύρος του Γάμου σύμφωνα με το Άρθρο 111 του Συντάγματος

7.2.2. Το Κύρος του Γάμου σύμφωνα με τον περί Γάμου Νόμο του

7.3. Συμπεράσματα Κεφαλαίου

8. Η Καθιέρωση Λόγων Διαζυγίου

8.1. Η Νομοθετική Κατοχύρωση Λόγων Διαζυγίου

8.1.1. Η Συνταγματική Κατοχύρωση των Λόγων Διαζυγίου

8.1.2. Λόγοι Διαζυγίου που Εφαρμόζονται από τα Οικογενειακά Δικαστήρια

8.1.3. Λόγοι Διαζυγίου που Εφαρμόζονται από τα Οικογενειακά Δικαστήρια Θρησκευτικών Ομάδων

8.2. Οι Λόγοι Διαζυγίου του Καταστατικού Χάρτη

8.2.1. Εισαγωγή

8.2.2. Μοιχεία

8.2.3. Ασύγγνωστος Διαγωγή

8.2.4. Επιβουλή της Ζωής

8.2.5. Φρενοβλάβεια

8.2.6. Καταδίκη σε Φυλάκιση

8.2.7. Αφάνεια

8.2.8. Ανικανότητα

8.2.9. Αδικαιολόγητη Εγκατάλειψη

8.2.10. Αλλαγή Θρησκείας

8.2.11. Παρεμπόδιση Τεκνογονίας

8.2.12. Ιδιομορφίες κατά την Εφαρμογή των Λόγων του Καταστατικού Χάρτη από τα Οικογενειακά Δικαστήρια Θρησκευτικών Ομάδων

8.3. Ο Λόγος Διαζυγίου του Ισχυρού Κλονισμού

8.3.1. Ο Λόγος Διαζυγίου του Ισχυρού Κλονισμού σύμφωνα με το Άρθρο 111 του Συντάγματος

8.3.2. Τα Τεκμήρια του Ν. 104(Ι)/03

8.4. Ο Λόγος Διαζυγίου της Πενταετούς Διάστασης των Συζύγων

8.5. Οι Λόγοι Διαζυγίου του Ν. 104(Ι)/03

8.6. Λόγοι Διαζυγίου που Εφαρμόζονται από τα Επαρχιακά Δικαστή-ρια 8.7. Συμπεράσματα Κεφαλαίου

9. Οικογενειακά Δικαστήρια

9.1. Τα Πρωτοβάθμια Οικογενειακά Δικαστήρια

9.1.1. Η Συγκρότηση των Πρωτοβάθμιων Οικογενειακών Δικαστηρίων

9.1.2. Η Δικαιοδοσία των Πρωτοβάθμιων Οικογενειακών Δικαστηρίων

9.2. Τα Οικογενειακά Δικαστήρια Θρησκευτικών Ομάδων

9.2.1. Τα Εκκλησιαστικά Δικαστήρια των Τριών Θρησκευτικών Ομάδων

9.2.2. Η Ίδρυση και Συγκρότηση των Οικογενειακών Δικαστηρίων των Θρησκευτικών Ομάδων

9.2.3. Η Δικαιοδοσία των Οικογενειακών Δικαστηρίων των Θρησκευτικών Ομάδων

9.3. Το Δευτεροβάθμιο Οικογενειακό Δικαστήριο

9.4. Το Εκκλησιαστικό Δίκαιο στην Αποδεικτική Διαδικασία ενώπιον των Οικογενειακών Δικαστηρίων

9.5. Αναγνώριση Αποφάσεων Αλλοδαπών Δικαστηρίων από τα Κυπριακά Δικαστήρια

9.6. Ζητήματα Διαχρονικού Δικαίου

9.6.1. Γάμοι που Τελέστηκαν πριν από την Ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας

9.6.2. Γάμοι που Τελέστηκαν πριν από την Τροποποίηση του Συντάγματος

9.7. Συμπεράσματα Κεφαλαίου

10. Οι Ρυθμίσεις περί Γάμου του Καταστατικού Χάρτη

10.1. Εισαγωγή

10.2. Προϋποθέσεις Σύναψης Γάμου ή Μνηστείας

10.2.1. Εισαγωγή

10.2.2. Έγγραφη Συναίνεση

10.2.3. Διαφορά Φύλου

10.2.4. Νόμιμη Ηλικία Γάμου

10.2.5. Θρησκεία

10.2.6. Ήδη Υπάρχοντες ή Υπάρξαντες Γάμοι

10.2.7. Συγγένεια

10.2.7.1. Εισαγωγή

10.2.7.2. Συγγένεια Εξ Αίματος

10.2.7.3. Συγγένεια Εξ Αγχιστείας

10.2.7.4. Κώλυμα Εξώγαμης και Πνευματικής Συγγένειας

10.3. Ακυρώσιμοι και Άκυροι Γάμοι

10.4. Η Προσθήκη Εκκλησιαστικών Λόγων Λύσης του Γάμου και Κωλύματος Γάμου μετά τη Σύνταξη του Καταστατικού Χάρτη

10.5. Συμπεράσματα Κεφαλαίου

11. Η Δικονομική Λειτουργία των Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων της Ορθόδοξης Εκκλησίας

11.1. Σύσταση των Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων

11.1.1. Ο Κανόνας των Δύο Βαθμών Δικαιοδοσίας

11.1.2. Πρωτοβάθμια Δικαστήρια

11.1.2.1. Ίδρυση

11.1.2.2. Τοπική Δικαιοδοσία

11.1.2.3. Σύνθεση

11.1.2.4. Απαρτία

11.1.2.5. Αρμοδιότητες των Μελών του Δικαστηρίου

11.1.2.6. Εξαίρεση Δικαστών

11.1.3. Δευτεροβάθμια Δικαστήρια

11.1.4. Γενικές Διατάξεις για τη Σύσταση και Λειτουργία των Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων

11.2. Αρμοδιότητα Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων

11.2.1. Καθ’ Ύλην Αρμοδιότητα και Δικαίωμα Προσφυγής ενώπιον των Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων

11.2.2. Κατά Τόπο Αρμοδιότητα των Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων

11.2.3. Αναγνώριση Αποφάσεων άλλων Δικαστηρίων

11.3. Διάδικοι και Εμφάνιση Διαδίκων

11.3.1. Ιδιότητα Διαδίκου και Συνήγοροι

11.3.2. Κλήτευση και Εμφάνιση Διαδίκων

11.4. Διαδικασία ενώπιον των Εκκλησιαστικών Δικαστηρίων

11.4.1. Έναρξη Διαδικασίας

11.4.2. Συζήτηση της Αγωγής και Αποδεικτική Διαδικασία

11.5. Έφεση

11.6. Συμπεράσματα Κεφαλαίου

12. Τελικά Συμπεράσματα

Νομολογία

Ι. Αποφάσεις Κυπριακών Δικαστηρίων

Α. Αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου πριν την Ανεξαρτησία

Β. Αποφάσεις του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου

Γ. Αποφάσεις του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του Δευτεροβάθμιου Οικογενειακού Δικαστηρίου

Δ. Αποφάσεις Οικογενειακών και Επαρχιακών Δικαστηρίων

ΙΙ. Αποφάσεις Αλλοδαπών Δικαστηρίων

Α. Αποφάσεις Ελληνικών Δικαστηρίων

Β. Αποφάσεις Κοινοδικαίου

Γ. Αποφάσεις Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και Ευρωπαϊκής Επιτροπής Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Βιβλιογραφία

Ι. Ελληνόγλωσση

Α. Βιβλία

Β. Άρθρα

ΙΙ. Ξενόγλωσση

Α. Βιβλία

Β. Άρθρα

Ευρετήριο όρων και ονομάτων